Bastion Sakwowy – dawny fort, dziś wrocławskie miejsce z duszą
Jolanta PAWNIK
W swojej długiej historii był częścią miejskich fortyfikacji i prochownią, a nawet, za czasów Napoleona, miejscem spacerowym. Zniszczony w czasie II wojny światowej doczekał się rewitalizacji dopiero niedawno. Odżył dzięki organizowanym tam koncertom i pokazom – pisze Jolanta PAWNIK
.Bastion Sakwowy powstał w 1571 roku jako jeden z ważnych elementów umocnień ziemno-murowych otaczających Wrocław. Miał chronić miasto przed najazdami od strony Bramy Sakwowej (niem. Sackthor), prowadzącej w kierunku osady Sakwowa Góra. Nazwa bastionu nawiązuje właśnie do tej bramy i historycznego traktu wychodzącego z miasta. Już w 1593 roku wewnątrz bastionu ulokowano prochownię i przez kolejne wieki był tam magazyn materiałów wybuchowych i amunicji.
W XVIII wieku, wraz z rozbudową miejskich fortyfikacji, Bastion Sakwowy zyskał dodatkowe zabezpieczenia, powstały bastionowe skarpy, schrony, a ziemne dotąd nasypy wzmocniono kamieniami i cegłami. Z wysoko położonych tarasów bastionowych można było obserwować przedpola miasta, a w razie potrzeby prowadzić ostrzał artyleryjski.
Zmiany nadeszły wraz z epoką napoleońską. Na początku XIX wieku, gdy cesarz Napoleon nakazał wyburzenie większości miejskich fortyfikacji, Bastion Sakwowy stracił swoje znaczenie militarne. Władze Wrocławia, wzorując się na idei modernizacji przestrzeni miejskiej, postanowiły przekształcić teren bastionu w parkowy punkt widokowy. W 1867 roku powstał tam klasycystyczny pawilon z wieżą, zaprojektowany przez niemieckiego architekta Augusta Stülera.
Całość tego krajobrazowego założenia nazwano Wzgórzem Liebicha na cześć Adolfa Liebicha, bogatego kupca i filantropa, który sfinansował przekształcenie militarnego bastionu w eleganckie miejsce wypoczynku dla mieszkańców. Z tarasu rozciągał się imponujący widok na południowe dzielnice Wrocławia, Odrę i wzgórza w oddali. Szybko uznano wzgórze za jedną z najmodniejszych lokalizacji spacerowych w mieście. To tutaj wrocławianie spacerowali w niedzielne popołudnia, słuchali muzyki w plenerze i spotykali się towarzysko.
Wszystko zmieniło się podczas II wojny światowej. W 1945 roku, podczas oblężenia Festung Breslau bastion został częściowo zburzony, a wieża widokowa i pawilon obrócone w ruinę. W kolejnych dekadach miejsce to powoli popadało w zapomnienie. Porośnięte dziką roślinnością, z betonowymi pozostałościami wieży i zasypanymi schodami służyło przez lata co najwyżej jako punkt schadzek i nieformalnych spotkań. W latach 70. ub. wieku próbowano nadać temu miejscu nowe życie, działały tu letnia kawiarnia i niewielka scena plenerowa, jednak pomysł nie przetrwał próby czasu.
Dopiero w XXI wieku Bastion Sakwowy doczekał się prawdziwej rewitalizacji. Dzięki wsparciu funduszy unijnych i zaangażowaniu miasta miejsce to zyskało nowe życie. Odbudowano historyczne tarasy, odtworzono pawilon widokowy w formie nawiązującej do klasycystycznego pierwowzoru, zrekonstruowano schody i balustrady. Całość uzupełniono oświetleniem, fontannami, nowymi alejkami i ławkami. Ogromny nacisk położono również na zieleń: uporządkowano roślinność, przywrócono dawne układy kompozycyjne, dosadzono krzewy i drzewa zgodne z historycznym charakterem miejsca.
.Dziś Bastion Sakwowy jest jednym z ulubionych miejsc spacerowych wrocławian. Tarasy oferują piękny widok na Odrę, Promenadę Staromiejską, Ostrów Tumski i południową część miasta. W sezonie letnim odbywają się tu koncerty muzyczne – od kameralnych wieczorów jazzowych po większe wydarzenia plenerowe. Organizowane są również pokazy kina pod chmurką, tematyczne spacery z przewodnikami miejskimi i gry miejskie dla dzieci i dorosłych.
