
W Estonii wszyscy wiedzą, co oznacza Katyń
Musimy pamiętać o Katyniu, tak jak musimy pamiętać o Buczy, aby Ukraina zwyciężyła i aby nikt w Estonii, Polsce ani żadnym innym kraju nie musiał żyć w strachu przed powrotem mrocznych czasów – przekonuje Kaja KALLAS
.Jestem tu, aby upamiętnić jeden z najciemniejszych momentów w historii Polski, kiedy wiosną 1940 roku sowiecka Rosja deportowała ponad 20 000 Polaków. My, Estończycy i Polacy, rozumiemy się doskonale bez długich spotkań i dobrze wiemy, co oznacza dyktatura zła.
W Estonii wszyscy wiedzą, co oznacza Katyń. Mój kraj podczas II wojny światowej i w późniejszych latach także doświadczył licznych okrucieństw. Sowiecka Rosja deportowała dziesiątki tysięcy Estończyków na Syberię. W 1940 roku moją mamę wraz z babcią i prababcią wysłano bydlęcym wagonem na Syberię. Moja mama miała wtedy zaledwie sześć miesięcy. Przeżyła tylko dzięki życzliwości nieznanych osób, ale wielu ludzi nie przeżyło sowieckich deportacji i nie powróciło do swoich domów.
Każda estońska rodzina ma taką historię – tak jak wiele rodzin w Polsce ma osobisty związek ze zbrodnią katyńską. Dlatego oba nasze narody tak głęboko rozumieją cierpienie Ukraińców, jakiego doświadczają oni obecnie ze strony tego samego sprawcy – Rosji. Naród rosyjski w ogóle się nie zmienił: Bucza, Irpień, Mariupol – lista miejscowości, do których przybyli tak zwani „rosyjscy wyzwoliciele” i zamienili je w miejsca masowych okrucieństw, stale się wydłuża.
Większość cierpień dzisiejsza Rosja zadaje nawet w tym samym rejonie, gdzie doszło do zbrodni katyńskiej w Charkowie. Od ponad dwóch lat Ukraińcy z niezwykłą odwagą walczą z agresją Rosji. Walczą, bo wiedzą, co się stanie, jeśli Rosja wygra. To, co dzieje się na Ukrainie, to ludobójstwo – rosyjscy żołnierze torturują ludzi; chcą upokorzyć naród oraz zmusić go przy użyciu siły do poddania się. Rosja wciąż niszczy ukraińskie miasta, próbując zepchnąć je w ciemność, tak aby został złamany ukraiński duch niepodległości i oporu. W celu całkowitego wymazania ukraińskiej tożsamości Rosja wywozi dzieci z okupowanych regionów Ukrainy.
Estonia i Polska rozumieją, jak istotne dla całego wolnego świata jest zwycięstwo Ukrainy i porażka Rosji. Musimy przerwać ten cykl agresji. Rosja musi zostać pociągnięta do odpowiedzialności za wszystkie popełnione zbrodnie. Jak powiedział historyk Timothy Snyder: „Aby stać się lepszą, Rosja musi przegrać tę ostatnią wojnę kolonialną”.
.Musimy pamiętać o Katyniu, tak jak musimy pamiętać o Buczy, aby Ukraina zwyciężyła i aby nikt w Estonii, Polsce ani żadnym innym kraju nie musiał żyć w strachu przed powrotem mrocznych czasów. Chylę głowę przed wszystkimi ofiarami zła.
Kaja Kallas
Przemówienie w czasie uroczystości upamiętniającej ofiary zbrodni katyńskiej, Warszawa, 11 kwietnia 2024.