zbrodnia katyńska

To wydanie „Wszystko Co Najważniejsze” poświeciliśmy rocznicy Zbrodni Katyńskiej. Ale teksty, które może Państwo przeczytać po polsku w tym wydaniu, znajdują się także w weekendowym wydaniu francuskiego, ogólnokrajowego dziennika „L’Opinion”.

Polacy mieli swoją Buczę. Nazywa się Katyń i leży kilkaset kilometrów od Buczy. Strzałami w tył głowy zostało zamordowanych przez Rosjan ponad 20 tysięcy Polaków. Celem była polska inteligencja. Zginęli lekarze, naukowcy, urzędnicy, nauczyciele, artyści, żołnierze, księża.

Wiosną 1940 roku Sowieci zgładzili bez wyroku sądowego kwiat polskiej inteligencji. Dziś rosyjskie władze chciałyby widzieć w tej zbrodni pospolite przestępstwo, które podlega przedawnieniu.

Dla Rosjan 22 tysiące polskich ofiar tej zbrodni to kropla w morzu w porównaniu z milionami ich rosyjskich ofiar po 1917 r., które nie przeszkadzają im czcić pamięci Lenina i Stalina. Trudno być optymistą, jeśli chodzi o przyszłość takiego państwa i narodu, i nie przejawiać niepokoju o los państw z nim sąsiadujących.

W Estonii wszyscy wiedzą, co oznacza Katyń. Mój kraj podczas II wojny światowej i w późniejszych latach także doświadczył licznych okrucieństw. Sowiecka Rosja deportowała dziesiątki tysięcy Estończyków na Syberię.

W dniu 13 kwietnia 1943 roku ogłoszono potworną wiadomość. To właśnie wtedy odkryto szczątki tysięcy obywateli II RP. W Lesie Katyńskim pod Smoleńskiem, w zachodniej części Rosji, odkryto masowy grób.

Wywalczyć pokój z Rosją to szalenie trudne zadanie. Utrzymać go – to niemal niemożliwa sztuka.

Historia Ukrainy jest przepełniona okrucieństwem i masowymi grobami tak samo jak historia Polski. Głód i represje stalinowskie w latach 30. oraz okrucieństwa nazistów i Sowietów w czasie II wojny światowej są obecne w literaturze ukraińskiej. Była ona jednak w powojennych dekadach kontrolowana jeszcze ściślej niż literatura polska, a jawne eksploracje doświadczeń ucisku trudno było publikować.

Badanie zbrodni katyńskiej nauczyło mnie wiele o historii Rosji i bezwzględności Kremla. Instytucje dyktatorskie, które umożliwiły masakrę, nie przestają być zagrożeniem. 

Badanie historii epoki sowieckiej, w tym represji i terroru politycznego, oraz upowszechnianie rzetelnej wiedzy historycznej to nasze dążenie do przeciwstawienia się próżni w tej dziedzinie w świadomości społecznej.

Zachodowi często zdarza się nie doceniać wyrafinowania sowiecko-rosyjskiego systemu dezinformacji. Ukraińcy takich złudzeń nie mają. Wiedzą, że Putin toczy wojnę nie tylko z narodem ukraińskim, ale także z jego kulturą i historią. Katyń przypomina nam nie tylko o ciągłości metod stosowanych przez NKWD, KGB i FSB, ale również o tym, w jak dużym stopniu świadczenie o prawdzie, zbieranie dowodów i dokumentowanie faktów zależy od poszczególnych ludzi i instytucji.