Szeroko rozumiana cyfryzacja będzie w najbliższych latach głównym czynnikiem zmian społecznych i gospodarczych. Będzie to dotyczyło także zmian politycznych – pisze Krzysztof SZUBERT
Dnia 24 sierpnia 2018 roku w Argentynie odbyło się spotkanie ministrów ds. cyfrowych grupy G20. Już wcześniej, w latach 2015 – 2018, szeroko rozumiane kwestie cyfrowe stały się jednym z ważniejszych tematów poruszanych na forum G20. Wcześniej jednakże to wpływowe gremium, zrzeszające przedstawicieli najważniejszych gospodarek świata, koncentrowało się zasadniczo na wspólnej polityce finansowej w rozmowach prowadzonych w gronie ministrów finansów, co często wzbudzało niepokoje, m.in. wśród antyglobalistów. Czy z tematyką cyfrową będzie inaczej?
Grupa G20 to międzynarodowe forum współpracy krajów rozwiniętych gospodarczo skupione wokół spraw ekonomicznych oraz finansowych. Składa się z 19 państw oraz Unii Europejskiej. Praktyką jest również zapraszanie innych państw oraz organizacji międzynarodowych w charakterze gości, co jest dla nich zawsze bardzo dużym wyróżnieniem. Członkowie G20 odpowiadają za ponad 80% światowego PKB, 75% globalnego handlu oraz skupiają około 80% populacji świata.
Celem spotkania ministrów ds. cyfrowych grupy G20 w 2018 roku, zorganizowanego pod hasłem „Digital Economy”, była wymiana poglądów na temat wykorzystania potencjału ekonomicznego oraz społecznego, jaki dają cyfryzacja oraz tzw. transformacja cyfrowa. Poruszano zagadnienia związane z wyrównywaniem liczby kobiet i mężczyzn w branżach technologicznych, transformacją cyfrową państw, metodami pomiaru i porównywania gospodarek cyfrowych oraz możliwościami przyśpieszenia budowy nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej. Dla przypomnienia – poprzednie spotkanie ministrów ds. cyfrowych G20 (w 2017 r. w Niemczech, w Düsseldorfie) koncentrowało się głównie na rozwijaniu umiejętności cyfrowych społeczeństw, wsparciu rozwoju technologicznego mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw oraz zagadnieniach cyberbezpieczeństwa; te kwestie niezmiennie pozostają aktualne i ważne.
Jak zauważyła komisarz Unii Europejskiej ds. gospodarki cyfrowej i społeczeństwa Marija Gabriel, udział firm technologicznych z UE w światowym TOP-15 jest obecnie zerowy. Celem jest zmiana tego stanu rzeczy.
Tematy dotyczące cyfryzacji, omawiane na spotkaniu G20 w 2018 roku i spotkaniach wcześniejszych, są obecne w dyskusjach europejskich już od stosunkowo długiego czasu – m.in. jako elementy składowe największej europejskiej strategii cyfrowej, czyli strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego (Digital Single Market). Rynek, o którym mówi się w tej strategii, jest dużą szansą rozwojową dla Unii Europejskiej, w tym także dla Polski – obejmuje ponad 500 mln ludzi i według szacunków Komisji Europejskiej może przynieść korzyści rzędu ponad 415 mld euro rocznie. Zdecydowanie jest więc o co walczyć – szczególnie że rynek ten stosunkowo krótko się kształtuje i jest jeszcze możliwość, przy odpowiedniej determinacji, zajęcia strategicznej pozycji w wybranych obszarach (takich jak np. internet rzeczy, transport autonomiczny, elementy budowy inteligentnych miast – smart city – czy branża kosmiczna).
Przy jednym stole argentyńskiego spotkania G20 dyskutowali główni konkurenci w zakresie budowy i rozwoju światowej gospodarki cyfrowej, czyli przedstawiciele USA, Chin oraz UE, bo właśnie na tej osi toczy się dzisiaj walka o przyszłe miejsce i wpływy w nowoczesnej gospodarce. Precyzyjnie mówiąc, o miejsce lidera walczą USA i Chiny, natomiast UE (jako całość) szuka aktywnie możliwości podjęcia tej walki. Jak zauważyła w swoim wystąpieniu komisarz Unii Europejskiej ds. gospodarki cyfrowej i społeczeństwa Marija Gabriel, udział firm technologicznych z UE w światowym TOP-15 (wg kapitalizacji) jest obecnie zerowy, natomiast w TOP-200 platform cyfrowych jest na poziomie 4%. Między innymi z tego powodu Unia Europejska zdecydowała o uruchomieniu nowego programu – Digital Europe – i alokowaniu 9 miliardów euro na podniesienie konkurencyjności Europy właśnie w gospodarce cyfrowej, a szczególnie w takich obszarach, jak: systemy obliczeniowe o wysokiej wydajności (HPC), sztuczna inteligencja (AI), cyberbezpieczeństwo oraz kompetencje i umiejętności cyfrowe.
G20 we wspomnianej deklaracji poświęciło stosunkowo dużo miejsca cyfrowej transformacji rządów oraz wytycznym w tym zakresie – w ramach tzw. „G20 Digital Government Principles ”. Co wchodzi w skład tych wytycznych?
- Rozwój usług elektronicznych ukierunkowanych na potrzeby możliwie szerokich grup użytkowników (obywateli, przedsiębiorców) oraz budowanie tych usług na podstawie badań zapotrzebowania, gromadzenia i analizowania opinii.
- Promowanie otwierania danych publicznych oraz budowanie kultury gospodarki „napędzanej danymi” – jako forma stymulowania innowacyjności opartej o ww. zasoby.
- Budowanie bezpieczeństwa oraz zaufania do usług elektronicznych i tym samym do nowoczesnej i przyjaznej administracji.
- Podnoszenie umiejętności cyfrowych urzędników, obywateli i przedsiębiorców oraz zachęcanie do przenoszenia do świata cyfrowego interakcji pomiędzy tymi grupami.
- Wspieranie wypracowywania i stosowania standardów cyfrowych – budowanych z wykorzystaniem zasad otwartości, przejrzystości i konsensusu.
- Ustalanie priorytetów, finansowanie i wdrażanie rządowych strategii cyfrowych, w tym wspólnej metodologii monitorowania i komunikowania postępów.
- Wypracowanie prostych ram zamawiania i wdrażania usług cyfrowych z uwzględnieniem ich specyfiki oraz coraz szybszy i dynamiczny rozwój.
Wyzwaniem jest katalog zagadnień związanych z zarządzaniem cyfryzacją na poziomie państw i rządów, skutecznym podziałem kompetencji, odpowiednim przepływem informacji czy też po prostu koordynacją całości. W praktyce w różnych gospodarkach występują różne modele działania, niemniej ważne są pełne zrozumienie i wsparcie zarówno szefa rządu, jak i całego gabinetu. Jest to również istotne w odniesieniu do dużych firm i korporacji.
Szeroko rozumiana cyfryzacja jest i pozostanie w najbliższych latach głównym czynnikiem zmian społecznych i gospodarczych, a także politycznych. Jej najważniejszym elementem są dane, ich swobodny przepływ oraz metody ich analizy i szerokiego wykorzystania. Kierunkiem jest zatem budowa nowoczesnej gospodarki cyfrowej opartej na danych (data economy) – co już na dzisiaj w blisko 50% wpływa na PKB państw. Wyzwania związane z gospodarką cyfrową wymagają nowego spojrzenia na zarządzanie państwem, budowę przewagi konkurencyjnej w zdefiniowanych obszarach strategicznych czy też na dyplomację ( w tym dotyczącą technologii) i politykę zagraniczną. Strategia cyfrowa państwa musi więc uwzględniać nową i szybko zmieniającą się rzeczywistość i, co ważne, nadążać za dynamiką zmian. Tylko wówczas wypracujemy szansę na sukces.
.Pamiętajmy, że cyfryzacja to transformacja państwa, a nie zakup nowoczesnych technologii, najnowszego sprzętu czy oprogramowania. Zawsze w centrum tych zmian jest i powinien być człowiek. Forum G20 dostrzega te wyzwania, zachodzące zmiany gospodarcze oraz wagę trwającej transformacji cyfrowej. Według niedawno opublikowanej listy „Forbesa” az dziesięciu najbardziej wpływowych osób na świecie siedem to głowy państw, a trzy to przedstawiciele świata cyfrowego.
Krzysztof Szubert
