"Pocztówki z historią (16)
Paulina MATYSIAK
.Zamość poznałam dopiero dwa lata temu. Wtedy to, zamiast lotu do Tbilisi i kolejnej wyprawy do Gruzji, wybrałam podróż koleją do Zamościa. Serce nie sługa. Ale to historia do opowiedzenia na kiedy indziej.
Samo miasto zachwyca – regularny kwadratowy Rynek z przepięknym Ratuszem i kamienicami ormiańskimi (największe wrażenie robią kamienica Pod Małżeństwem, kamienica Pod Madonną, kamienica pod Aniołem). Zabytki i miejsca warte odwiedzenia można byłoby jeszcze wymieniać. Nie chodzi jednak o nazwy, czy bezmyślne wyliczanie obiektów.
Tym natomiast, co warte jest pochylenia i przemyślenia jest idea, jaka przyświecała budowniczym miasta. Architektem zatrudnionym na zlecenie Jana Zamoyskiego był Włoch Bernardo Morando. To właśnie on był twórcą i (do swojej śmierci) wykonawcą projektu wpisującego się w założenia tego, co nazywamy miastem idealnym. Samo pojęcie zostało rozpropagowane w traktatach La citta ideale autorstwa Bartolomeo Ammanatiego (wyd. przed rokiem 1584) i traktatowi Giorgio Vasariego Młodszego z roku 1598.
.Forma miasta idealnego odpowiadała wizji idealnego człowieka renesansu. Miasto idealne było projektem estetyczno-urbanistycznym, którego forma miała na celu wyobrażenie myśli politycznej, gospodarczej i kulturalnej epoki oraz usprawnienie organizacji życia mieszkańców. Można przyjąć, za Lewisem Mumfordem, że miasto idealne jest symbolem najdoskonalszej w ujęciu danej epoki organizacji przestrzeni.
Budowie nowego miasta towarzyszyło przekonanie o tworzeniu nowej rzeczywistości społecznej. To, co chyba najbardziej pobudza wyobraźnię, to właśnie ta wiara w urzeczywistnienie idealnej wizji, a co z tym związane: nadzieja na lepsze jutro.
.Blisko połowa światowej populacji zamieszkuje miasta. Tempo urbanizacji z każdym rokiem wzrasta, najludniejsze miasta świata liczą sobie od kilkunastu do kilkudziesięciu milionów mieszkańców. Rozważania o idealnym mieście, o tym, co można zrobić by żyło się w nich lepiej – nie są tylko teoretyczne. Mają praktyczny wymiar. W Zamościu można zobaczyć renesansową wizję miasta idealnego. Warto odwiedzić Lubelskie.
Paulina Matysiak
Pocztówkę otrzymałam od Kasi. Dziękuję!
