Antyk

Dziedzictwo kultury grecko-rzymskiej stanowi o sile i unikatowości Europy; jego oddziaływanie dostrzegamy również w Polsce od zarania istnienia państwa; jest istotnym elementem jego tożsamości.

Czy można włoskie doświadczenie uogólnić, odnieść do innych krajów Europy? Przyspieszenie i zradykalizowanie rewolucji kulturowej wywołują w wielu krajach reakcję obronną, zwłaszcza w czasach, kiedy ryzyko utraty życia lub co najmniej ekonomicznych podstaw egzystencji jest realną groźbą.

Jednym z głównych powodów niezwykłego wpływu pracy profesora Ryszarda Legutki w Ameryce jest to, że obecnie trudno jest odróżnić znaczną część społecznego liberalizmu reprezentowanego przez instytucje europejskie od niemal identycznego społecznego liberalizmu amerykańskiej lewicy.

Świat jest coraz bardziej wyspecjalizowany, wręcz hiperwyspecjalizowany, w którym istnieje ryzyko, że można wiedzieć wszystko o niczym. Musimy wypełnić to, co niektórzy nazywają sztuką syntezy, nauką o całości, wizją całości, tak aby człowiek był całością.

Antyk pojawił się w czasach oświecenia jako „ponowne odkrycie” czystszej, nadrzędnej formy kultury europejskiej. Od tamtego czasu powszechnie funkcjonuje jako usprawiedliwienie rasizmu, kolonializmu, imperializmu i faszyzmu.

Dziś nie mamy do czynienia z myślą Platona lub Arystotelesa w czystej postaci, bo dzieje filozofii – najogólniej mówiąc – to epopeja ścierania się platonizmu i arystotelizmu, różnych ich modyfikacji, harmonizacji, a czasem także zakwestionowań. Od czasu do czasu w tej historii pada hasło powrotu do korzeni, często połączone z odrzuceniem narosłych przez stulecia interpretacji i korekt.