373 lata temu ukazała się pierwsza gazeta codzienna w historii – „Einkommende Zeitungen”

Dnia 1 lipca 1650 r. w Lipsku ukazała się „Einkommende Zeitungen” – pierwsza gazeta codzienna na świecie wydawana drukiem. Jej twórcą był Timotheus Ritzsch.

Wynalazek Gutenberga i rozwój prasy

.Najprawdopodobniej między 1440 a 1450 r. Jan Gutenberg, moguncki złotnik, rzemieślnik i drukarz, opracował własną wersję metalowych czcionek oraz aparat do ich odlewania, w którym zastosował nowatorską metodę wymiennych matryc. Gutenberg opracował także nowy model prasy drukarskiej oraz podstawowe zasady składu tekstu. Dzięki stworzonym narzędziom otworzył swoje własne wydawnictwo, uchodzące za pierwszą dużą organizację tego typu.

Wynalazek Gutenberga, określanego dziś mianem ojca nowożytnego druku, walnie przyczynił się do rozkwitu prasy w stuleciu XVI. Wydawano wówczas pierwsze periodyki (Włochy) czy magazyny (Niemcy) coraz częściej w formie drukowanej. Pierwsza gazeta codzienna (dziennik) ukazać się jednak miała dopiero w wieku XVII za sprawą lipskiego drukarza Timotheusa Ritzscha.

Timotheus Ritzsch i „Einkommende Zeitungen”

.Dnia 1 lipca 1650 r. Timotheus Ritzsch po raz pierwszy wydał „Einkommende Zeitungen” – gazetę ukazującą się przez sześć dni w tygodniu. Była ona następczynią „Wöchentliche Zeitung”, wiadomości publikowanych przez Ritzscha w 1643 jako tygodnik, a od 1644 r. z regularnością 4-5 razy w tygodniu.

W roku 1649 miasto Lipsk za sprawą Timotheusa Ritzscha otrzymało od Elektoratu Saksonii specjalny przywilej drukarski. Sam Ritzsch już w kolejnym roku zdecydował się na reorganizację „Wöchentliche Zeitung”. W nowej formie gazeta miała ukazywać się regularnie przez sześć dni w tygodniu. Wydawca zmienił nazwę pisma na „Einkommende Zietungen”, co przetłumaczyć można jako „Nadchodzące Wiadomości” (w ówczesnym języku niemieckim słowo „zeitung” oznaczało „wiadomość”, nie „gazetę”). W nowej formie gazeta Timotheusa Ritzscha stała się pierwszym dziennikiem w historii.

Każdy numer „Einkommende Zietungen” miał 4 strony i format ok. 13,5 cm x 17 cm. Nakład nie przekraczał 200 egzemplarzy. Przez wieki gazeta wielokrotnie zmieniała jeszcze swą formę i nazwę. Jej ostatnie wydanie (jako „Leipziger Zeitung und Handelsblatt für Sachsen”) ukazało się w 1921 r.

Czy dziennikarstwo spełnia dziś swoją rolę?

.„Dziennikarstwo nas zawiodło. Tę instytucję stworzono, aby zapobiec rządom wyznawców autorytaryzmu, totalitaryzmu czy Trumpów. Stało się inaczej. Jest to instytucja powołana, aby ujawniać nierówności i bronić sprawiedliwości. Nie wyszło, nie w wystarczającym stopniu. To instytucja stworzona z myślą, by rozliczać władzę i zapobiegać nadużyciom z jej strony. Nie udało się. Musimy działać lepiej, bo wiemy, jakie to w przeciwnym razie będzie miało konsekwencje” – pisze prof. Jeff JARVIS, wykładowca, pisarz, intelektualista badający nowe media.

„Myślenie, że dziennikarstwo, weryfikacja faktów i odwoływanie się do zdrowego rozsądku wygrają wojnę o prawdę, samo w sobie jest irracjonalne. Teraz wiemy już, że trumpistom wystarczy powiedzieć, że coś może być prawdą – choćby nawet rytualne mordy dokonywane przez Żydów – ponieważ ich celem nie jest wyrażanie prawdy, ale gniew, strach, frustracja i nienawiść. Chcą szokować, tak samo jak media” – pisze prof. JARVIS.

„Musimy na nowo wymyślić dziennikarstwo” – postuluje prof. Jeff JARVIS. Pomysły na to, jak osiągnąć zamierzony cel, przedstawia w tekście opublikowanym we „Wszystko co Najważniejsze”.

Oprac. Patryk Palka