Dwóch Polaków wśród finalistów ERC Starting Grants

Łukasz Bola z Instytutu Psychologii PAN i Piotr Alexandrowicz z UAM w Poznaniu znaleźli się w gronie blisko 500 laureatów ERC Starting Grants – prestiżowych grantów przyznawanych przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERC).

ERC Starting Grants

.Europejska Rada ds. Badań przyznaje granty ERC Starting Grants od 2007 r. Jej budżet wynosi ponad 16 mld euro i jest częścią programu Horizon Europe. Członków Rady Naukowej – ciała zarządzającego – wybiera Komisja Europejska.

Listę zdobywców grantów ogłoszono w czwartek w południe. W tej edycji ERC przeznaczyła w sumie na wszystkie granty blisko 780 milionów euro. Projekty zostaną zrealizowane w 24 krajach europejskich. Najwięcej w Niemczech (98), Holandii (51), Wielkiej Brytanii (50), Francji (49). Naukowcy reprezentują 51 narodowości – poinformowało biuro prasowe ERC.

ERC Starting Grants mogą otrzymać naukowcy od 2 do 7 lat po doktoracie. Zgłoszenia muszą dotyczyć projektów trwających nie dłużej niż 5 lat. Granty są przyznawane najlepszym młodym naukowcom w Europie na realizację ryzykowanych, ale potencjalnie przełomowych projektów badawczych we wszystkich dziedzinach nauk. Laureaci mają swobodę w wyborze programu badawczego i budowy własnego zespołu.

Najlepsze polskie uniwersytety – ranking szanghajski 2024/2025

Projekt Łukasza Boli

.Wśród badaczy, którzy zrealizują grant w polskich ośrodkach znalazł się Łukasz Bola z Instytutu Psychologii PAN. Otrzyma on prawie 1,5 mln euro na realizację projektu BLINDBRAIN – pierwszego w Polsce grantu ERC w obszarze psychologii.

Jego projekt będzie dotyczył plastyczności mózgu u osób niewidomych od urodzenia. „Duża część ludzkiego mózgu jest genetycznie zaprogramowana do obsługi zmysłu wzroku. W mojej pracy badam, co te obszary robią u osób niewidomych, które, siłą rzeczy, nie wykorzystują kory wzrokowej tak, jak osoby widzące. Pozwala mi to zrozumieć, jak mózg adaptuje się do nowych wyzwań” – napisał laureat w komunikacie przesłanym do mediów.

Naukowiec przypomniał, że w ostatnich latach, badania neuroobrazowe prowadzone z udziałem osób niewidomych przyniosły ekscytujące odkrycie. Okazało się, że obszary wzrokowe osób niewidomych aktywują się w odpowiedzi na bodźce językowe, takie jak słowa i zdania.

„W moim projekcie zbadam mechanizmy, które mogą leżeć u podstaw tego typu aktywacji. Na przykład, czy usłyszenie słowa <> prowadzi do pojawienia się w obszarach wzrokowych osoby niewidomej stosunkowo prostej, przestrzennej reprezentacji małego i okrągłego obiektu? Taki wynik sugerowałby, że obszary te zachowują do pewnego stopnia swoje typowe funkcje, takie jak ocena wielkości i kształtu obiektów, nawet u osób niewidomych. Może być jednak tak, że obserwowane w tych obszarach aktywacje są związane z reprezentacją bardziej abstrakcyjnej wiedzy – przykładowo tego, że jabłka nie rosną na Antarktydzie albo że usłyszane słowo jest rzeczownikiem. Tego typu rezultat byłby dowodem na to, że obszary wzrokowe mogą u osób niewidomych zajmować się zupełnie innymi zadaniami niż u osób widzących. Byłaby to rewolucja w naszym rozumieniu plastyczności ludzkiego mózgu” – napisał naukowiec.

Ranking szanghajski – najlepsze uniwersytety świata 2024/2025

Projekt Piotra Alexandrowicza

.Drugim polskim laureatem grantu ERC jest Piotr Alexandrowicz w Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zrealizuje on projekt „Petryfikacja ius commune poprzez drukowane parateksty”, którego celem jest zbadanie historii i funkcji drukowanych marginaliów w najważniejszych starodrukach prawniczych.

Okazuje się, że zbiory prawa rzymskiego i kanonicznego były wydawane drukiem na wzór rękopisów: tekst normatywny w centrum strony, zaś na marginesach glosy, wyjaśnienia, streszczenia czy kazusy. Te „parateksty” umieszczone na marginesach drukowanych książek prawniczych nie były do tej pory szerzej analizowane – wyjaśnił Piotr Alexandrowicz w informacji przesłanej do mediów.

„Zbadanie ich może dostarczyć cennej wiedzy na temat relacji między drukarzami a prawnikami, na temat stosowania prawa, interpretacji prawniczej i edukacji prawniczej w okresie wczesnonowożytnym; nadto parateksty można także analizować jako narzędzia komunikacji prawniczej. Do studiów nad paratekstami planujemy wykorzystać między innymi narzędzia służące do przetwarzania języka naturalnego by szybko i efektywnie porównywać tysiące paratekstów, śledzić ich ewolucję oraz szukać odesłań do nich w ówczesnej literaturze prawniczej” – napisał Piotr Alexandrowicz.

Jaki jest najlepszy uniwersytet świata 2024/2025?

Musimy poprawić jakość uczelni, konsolidować je i lepiej opłacać

.„Musimy robić wszystko, by poprawić jakość wykształcenia polskich absolwentów. To sprawa olbrzymiej wagi dla przyszłości Polski” – twierdzi prof. Michał KLEIBER, b. prezes PAN oraz minister nauki i informatyzacji, obecnie przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO i redaktor naczelny „Wszystko co Najważniejsze”.

Jak podkreśla, „jeśli Polska nie zdobędzie się na to, żeby mieć kilka uczelni na naprawdę najwyższym poziome, to rozwój naszego kraju będzie znacznie wolniejszy od tego, co sobie wymarzyliśmy”.

„Uczelnie muszą być dobrze finansowane. W Polsce pieniędzy na szkolnictwo wyższe jest ciągle zbyt mało. Mam nadzieję, że to się będzie stopniowo poprawiać. Z tym łączy się też sprawa restrukturyzacji całego systemu szkolnictwa wyższego. W Polsce jest wciąż zbyt wiele uczelni wyższych. To jest jeden z głównych powodów, dla których wypadamy słabo w rankingach. Nasze szkolnictwo wyższe jest bowiem rozdrobione od dobrych kilkudziesięciu lat” – dodaje prof. Michał KLEIBER.

Refleksja Autora na temat stanu polskiej nauki dostępna jest w całości na łamach „Wszystko co Najważniejsze” [link poniżej]:

Prof. Michał KLEIBER: Musimy poprawić jakość uczelni, konsolidować je i lepiej opłacać

„Promocja wielkich, lecz niedostatecznie znanych polskich naukowców i odkrywców powinna stać się ważnym element budowania wizerunku kraju”.

.Prof. Michał KLEIBER w tekście „Polscy badacze i niewykorzystane szanse” [LINK] zwraca uwagę, że „promocja wielkich, lecz niedostatecznie znanych polskich naukowców i odkrywców powinna stać się ważnym element budowania wizerunku kraju”.

„Rozwiązania technologiczne o znaczeniu światowym powstawały także w kraju. Do najbardziej znanych należy oryginalna metoda wytwarzania wałów korbowych, opracowana przez Tadeusza Ruta, a także prasa przemysłowa z wahającą się matrycą, skonstruowana przez Zdzisława Marciniaka. Niewykorzystaną szansą polskiego przemysłu był opracowany w 1970 r. przez inżyniera Jacka Karpińskiego unikatowy minikomputer K-202, który wyprzedzał amerykańskie rozwiązania o kilka lat.”

„Niezwykła jest historia Paula Barana, amerykańskiego informatyka polskiego pochodzenia, twórcy idei komutacji pakietów, będącej podstawą działania dzisiejszego Internetu. Dr Baran opublikował w roku 1968 12-tomową pracę, będącą projektem sieci komunikacji elektronicznej. Trudno zrozumieć, dlaczego jest on dzisiaj zupełnie nieznany w Polsce, choć na świecie uważany jest za jednego z twórców Internetu.” – pisze prof. Michał KLEIBER

Fizyk w Instytucie Fizyki Maxa Plancka w Greifswaldzie zajmujący się badaniami nad syntezą termojądrową, Marcin JAKUBOWSKI, w artykule „Polscy naukowcy – kreatywni, zaangażowani, myślący poza schematami” [LINK] podkreśla, że Polska nauka to nie tylko historia, ale także teraźniejszość. Polscy naukowcy są obecni w najważniejszych ośrodkach naukowych na świecie.

„Polscy naukowcy są obecni w najważniejszych ośrodkach naukowych na świecie. Prof. Agnieszka Zalewska jako przedstawicielka uznanej na świecie polskiej szkoły fizyki cząstek elementarnych jest przewodniczącą Rady Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych. Polscy archeolodzy pod kierownictwem egiptologa prof. Karola Myśliwca dokonują odkryć odbijających się szerokim echem w świecie. Polscy astronomowie działający w ramach projektu OGLE pokazali, że nasza Galaktyka ma bardzo złożony kształt. Studenci polskich politechnik, idąc w ślady Mieczysława Bekkera, regularnie wygrywają konkursy na konstrukcję najlepszego łazika marsjańskiego.”