historia Polski

We wrześniu 1939 r. granicę przekroczyło wielu intelektualistów i ludzi pióra. Tylko w Rumunii znalazło się 114 dziennikarzy i publicystów.

W 1978 r. Michał Głowiński wszedł na kolejny poziom sprzeciwu wobec systemu, sygnując deklarację założycielską Towarzystwa Kursów Naukowych.

Jak Jugosławia zareagowała na powstanie w Polsce „Solidarności”? Społeczeństwo przyjęło tę wiadomość z zainteresowaniem i entuzjazmem.

Baza straty.pl – zwana tak popularnie od adresu strony internetowej – to swoiste repozytorium bólu i cierpienia; to zbiór informacji o ludzkich dramatach z okresu najkrwawszej wojny w dziejach świata. Są w niej zgromadzone informacje dotyczące m.in. oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego, więźniów, członków konspiracji, ofiar Holocaustu, egzekucji, robotników przymusowych, nieletnich ofiar wojny, siłą wcielonych do Wehrmachtu.

Czy wrzesień 1939 r. mógł skończyć się inaczej? To pytanie jest stawiane od zakończenia II wojny światowej i wciąż poszukuje się odpowiedzi.

Bitwa Warszawska 1920 r. to jeden z najważniejszych momentów polskiej historii. Do dziś w Polsce nie ma jednak monumentu ani muzeum poświęconego temu wydarzeniu. Powinniśmy dążyć do tego, by w Warszawie stanął łuk triumfalny na miarę tego w Paryżu, który przypomni każdemu o jednej z przełomowych chwil w dziejach Europy, a zarazem doda stolicy uroku i stanie się jednym z jej znaków rozpoznawczych.

Przy całej mojej miłości do nowych technologii i otwarciu na poszukiwanie nowoczesnych środków wyrazu w mojej ocenie należy dzisiaj robić wszystko, żeby odbiorców – zwłaszcza młodych – zachęcać do bycia ze sobą, rozmowy, współpracy i manualnych interakcji. Niech młodzi się pobrudzą, zmęczą, może nawet pokłócą. Taka właśnie jest wrocławska Zajezdnia.

Kwestia relacji moralności i polityki to zagadnienie, o którym napisano wiele. Jednakże przyznać trzeba, że dotychczas jednym z najważniejszych moralnych kompasów polityki międzynarodowej było doświadczenie II Wojny Światowej.

Polacy właściwie wybrali, decydując się na stawienie oporu Hitlerowi. Dziś powinniśmy spoglądać na udział Polaków w II wojnie światowej jako powód do dumy, a nie wyłącznie motyw uczucia zdrady, żalu i wstydu.

Polska to dziś kluczowy kraj wschodniej flanki NATO, obrońca wschodnich granic Unii Europejskiej i miejsce schronienia dla setek tysięcy Ukraińców, którzy uciekli przed rosyjską agresją. Nie pierwszy raz w naszych dziejach jesteśmy tarczą Europy.

Powstanie Warszawskie jest moralnym fundamentem, moralną podstawą naszej niepodległości. Tak – tej dzisiejszej niepodległości. Tak – tej Polski, która staje się w tej chwili coraz piękniejsza, z roku na rok coraz zamożniejsza, coraz lepiej rozwinięta, w której dzisiaj wszyscy żyjemy, w której dzisiaj wszyscy pracujemy, która dzisiaj, od 35 lat, jest państwem w pełni niepodległym, w pełni suwerennym.

Można oczekiwać od historyków i polityków, że zgodzą się wspólnie opisać zasadniczy dylemat i odnieść do kilku kwestii. Czy śmierć stu tysięcy Polaków realnie przybliżała niepodległość Ukrainy? Kiedy ta niepodległość została efektywnie zdobyta? Czy można ją było osiągnąć w inny sposób? I czy teraz możemy wreszcie powiedzieć sobie prawdę na ten temat?

Wspomnienia Zygmunt Jasiński zaczął spisywać pod koniec życia, zachęcony przez żonę Zofię i synów oraz inspirowany przez kolegów i znajomych.

Unia polsko-litewska pozwoliła obu krajom skutecznie hamować imperialną politykę Moskwy przez 250 lat.

Unia lubelska roku 1569 była w rzeczywistości kompromisem. Jej charakter przekonał szlachtę ruską z województw przyłączonych do Korony.

Konflikt w tak dużym i niejednorodnym narodzie jak polski jest nieunikniony. Nie ustrzegli się go nawet Ojcowie Niepodległości.

Silna Polska w bezpiecznej Europie to taka, która się rozwija i taka, która inwestuje. Silna Polska to państwo, które robi rzeczy. Inwestuje w infrastrukturę, w naukę i technologie, ale przede wszystkim inwestuje w człowieka. Inwestuje w godne płace, w mieszkania, w niezawodny transport publiczny. I troszczy się o klimat. To jest szansa na dobre życie i szansa na przyszłość, o jakiej marzymy. 

Co robić, kiedy przegrywamy walkę o nasz kraj? Emigracja jest jednym z wyjść, historycznie wypróbowanych przez Polaków. Emigracja polityczna to wyjście z myślą o powrocie – do kraju znowu wolnego. O powrocie z bronią w ręku, z gotowymi pomysłami reformy i pomocnymi krajowi kontaktami wyrobionymi w świecie, wreszcie z zarobionymi w innych krajach i warunkach pieniędzmi, które przydadzą się jako inwestycja we własnej ojczyźnie.

Można powiedzieć, że Stanisław Grzepski był jednym z prekursorów krytyczno-historycznych nad Biblią nie tylko w słowiańskiej części Europy.

Najważniejszym wydarzeniem w dziejach Armii Polskiej na Wschodzie było wyodrębnienie z jej struktur 2. Korpusu Polskiego.

Mandżuria była dla Polaków u schyłku XIX stulecia istną „ziemią obiecaną”. Przybywali do tej chińskiej prowincji jako obywatele Imperium Rosyjskiego. Podejmując pracę przy budowie Kolei Wschodniochińskiej mogli liczyć na wsparcie i ochronę państwa carów.

„Nie staniemy się nigdy społeczeństwem równym Zachodowi, jeżeli ograniczymy się do krzewienia u nas kultu Zachodu” – pisał Władysław Grabski. Ciągle aktualne.

Historia to nasze korzenie, tożsamość, tradycja. Nie można zrozumieć teraźniejszości bez sięgania do historii, nie można też spoglądać w przyszłość bez refleksji historycznej. To wydaje się oczywiste. Jednak coraz częściej młodzi ludzie unikają pobierania lekcji o przeszłości, bo forma, w jakiej są im oferowane, nie jest dla nich atrakcyjna.

W powieści o Polsce, jaka mogłaby nami wstrząsnąć, tak jak dawniej powieść Żeromskiego, symetryzm pojmowany jako zderzanie ze sobą różnych racji, jest potrzebny. Wygrana z przeciwnikiem ideowym ma wartość tylko wtedy, kiedy zostaje on pokazany in optima forma. Polski pisarz powinien o tym pamiętać.

Bez historii nie ma patriotyzmu. Uszanowanie i umiłowanie Ojczyzny wymaga uświadomienia sobie, że wyrośliśmy z pokoleń, które Polskę budowały, kochały, które o Polskę walczyły, a także w razie potrzeby pod- nosiły Ją z ruin.

Kościuszko nadał oddziałowi kosynierów krakowskich chorągiew z napisem „Zywią y bronią” [„Żywią i bronią” – red.]. Hasło to, powtarzane także w powstaniach w XIX w., stało się od drugiej połowy XIX w. dewizą ruchu ludowego. Akcentowało wszak nie tylko znaczenie pracy na ziemi, ale i rolę chłopów dla odrodzenia i przetrwania narodu, ich współodpowiedzialność za losy Polski.

Rok 1670: tu bodaj po raz pierwszy majaczy szantaż swoistej alternatywy: albo modernizacja, to jest porzucenie złego dziedzictwa Rzeczypospolitej i pójście za każdą dyrektywą, jaka nadejdzie z krajów bardziej oświeconych, albo trwanie przy „mrzonkach” wielkiej Polski, z jakąś historyczną misją czy rolą wobec Europy wschodniej.

Spór o żołnierzy wyklętych nie ma wymiaru wyłącznie merytorycznego, ale przede wszystkim ideowy i polityczny. Pamięć o nich oderwała się od rzeczywistości historycznej; przekształciła się w autonomiczny byt o randze symbolu, z którym można postąpić tylko w dwojaki sposób: albo zdeptać, albo postawić na piedestale. Pomiędzy sferą sacrum i profanum nie leży już nic – z wyjątkiem prawdy.

Cud pierwszej wolnej elekcji wymykał się logice. Był szczytową formą dojrzałości obywatelskiej najlepszego pokolenia polskiej i litewskiej szlachty. Jednocześnie stał się pułapką dla przyszłych generacji.

Wyłączenie sporów o historię najnowszą oznacza pozbawienie ucznia narzędzi ocen w bieżących decyzjach politycznych. Jeśli ci, co walczą z nauczaniem historii najnowszej, uważają, że mają rację w bieżących decyzjach, to czemu się tej historii boją? Jeśli uznają, że wolność jest tak ważną wartością, to dlaczego nie dopuszczają do swobodnego kształtowania opinii młodzieży? Czyżby mieli swoją, jedynie słuszną wizję świata?

Papież Jan Paweł II dostrzegał, że polityczną mądrość łączył Wincenty Witos także z rozumieniem społecznej roli wiary chrześcijańskiej, której dawał świadectwo jako działacz ludowy i polityczny.

Nasza kultura to wielobarwna i wielokształtna mozaika regionów, tożsamości, własnych lokalnych doświadczeń, różnych wyznań i obrządków, wreszcie grup etnicznych.

Najnowsze wydanie „Wszystko Co Najważniejsze” rozpoczynamy inaczej, niż zazwyczaj. Prof. Jacek HOŁÓWKA opisuje bieżącą politykę ostatnich (i nie tylko) tygodni oraz miesięcy. To refleksja gorzka, wskazująca przede wszystkim na brak instytucji oraz dalekosiężne konsekwencje personalnych sporów, które toczą polską politykę. Ale tekst ten jest tak naprawdę krytyką krytyką pewnego sposobu myślenia, bez którego zmiany nie zmieni się także polityka w naszym kraju.

Założenie, wedle którego autonomia i modernizacja Królestwa Polskiego trwałyby, gdyby nie wybuch powstania listopadowego, nie uwzględnia interesu rosyjskich elit, ich wizji polskości oraz planów wobec nadwiślańskiej prowincji.

Jeśli wolny świat zrezygnuje z aktywnej polityki pamięci, odda pole tym, których doświadczenia dwudziestowiecznych totalitaryzmów niczego nie nauczyły.