Nagroda Nobla

Faworytów do tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny było kilku. Wśród nich badacze genomu człowieka neandertalskiego, z biologiem specjalizującym się w genetyce ewolucyjnej – Svante Pääbo – na czele. Rok 2020 musiał należeć jednak do naukowców badających wirusy.

Istnieją narzędzia i strategie, które mogłyby problem głodu rozwiązać. Potrzebne byłyby wola polityczna oraz świadomość społeczeństw, które mogłyby wywrzeć nacisk na swoich liderów politycznych. Czy tegoroczna Pokojowa Nagroda Nobla odegra taką rolę?

Tegorocznych laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny oraz nagrodzone odkrycie można wpisać do grupy ważnych przełomów związanych z cyklem znanym nam najdłużej — z cyklem dobowym.

Inaczej niż w uporządkowanym krysztale molekuły uwiecznione na pojedynczej, dwuwymiarowej „fotografii” mikroskopowej leżą rozrzucone chaotycznie; choć wszystkie są takie same, mogą być oglądane z różnych stron. 

Tegoroczna Pokojowa Nagroda Nobla to głos wprawdzie w niezwykle ważnej sprawie, ale niestety głos naiwny i bez szans na bezpośrednie pozytywne konsekwencje. Nowy traktat, zainicjowany przez nagrodzoną organizację, uważany jest coraz powszechniej za przeszkodę na drodze do rozbrojenia nuklearnego, a nie za realną pomoc w takich działaniach.

Rozpoznanie molekularne pozwoli na budowę maszyn nierównie bardziej złożonych, może mniej spektakularnych dla przypadkowego widza, ale robiących cuda chemiczne, o jakich nam się jeszcze nie śni. Bernard Feringa spoważniał, gdy w Siedlcach wspomniałem mu o przetwarzaniu informacji chemicznej jako o głównej misji chemii przyszłości.

Autofagię można z powodzeniem wykorzystać w leczeniu chorób nowotworowych, dystrofii mięśniowych, choroby Huntingtona, Parkinsona, niepłodności, zespołu metabolicznego czy gruźlicy. Badania nad autofagią nadal trwają i wiążą się z nimi duże nadzieje współczesnej medycyny na lepsze poznanie podstawowych procesów fizjologicznych, w tym rozwoju człowieka.

Thouless, Haldane i Kosterlitz, stosując niezwykle eleganckie i wyrafinowane prawa matematyczne w fizyce, potrafili zmienić sposób, w jaki myślimy o materiałach, a nawet zapoczątkowali całą dziedzinę badań, które być może dadzą nam superkomputery kwantowe czy materiały o własnościach jeszcze lepszych niż własności grafenu.

Nagroda Nobla 2015 w dziedzinie medycyny została przyznana za odkrycie dwóch ważnych leków, które uratowały życie setkom milionów ludzi. To zwrócenie się Komitetu Noblowskiego w kierunku rzeczywistych, globalnych problemów medycyny, mającej ratować zdrowie i życie ludzi. To powrót do korzeni tej nagrody, do idei wytyczonej przez Alfreda Nobla, dla którego nadrzędnym celem było dobro całej ludzkości.