Prof. Leszek PACHOLSKI Po Narodowym Kongresie Nauki Projekt ustawy o szkolnictwie wyższym jest ważnym krokiem we właściwym kierunku. I od razu dodam, że przedstawione propozycje są za mało radykalne - pisze prof Leszek PACHOLSKI.
Prof. Bernard JANCEWICZ Laureaci Nagrody Nobla we Wrocławiu. 44. Zjazd Fizyków Polskich 44 Zjazd Fizyków Polskich odbywał się w niedawno zbudowanym Centrum Konferencyjnym Politechniki Wrocławskiej. Zjazd ukazał szeroki przegląd najnowszych osiągnięć fizyki. Widać było wyraźnie, że do wielu z nich znaczący wkład wnieśli również polscy, w tym wrocławscy uczeni - pisze prof. Bernard JANCEWICZ.
Marie DUTREIX Nauka zawdzięcza tak wiele genialnej Polce. Maria Curie-Skłodowska a medycyna Wraz z ostatnimi postępami w technologii obrazowania 3D, w systemach informatycznych używanych w planowaniu terapii, oraz w samych urządzeniach służących napromieniowaniu, curieterapia stała się pewną i skuteczną terapią w leczeniu wielu różnych odmian raka. Dzięki pokoleniom badaczy, którzy podążyli śladami Marii Curie-Skłodowskiej, mamy dziś bardzo dużą wiedzę, zarówno o promieniotwórczości jak i o biologii nowotworów.
Prof. Piotr BILER Prof. Dariusz BURACZEWSKI Matematyczni nobliści we Wrocławiu Wrocław na początku września 2017 r. stał się na kilka dni matematyczną stolicą świata – konferencja poświęcona uhonorowaniu profesora Eliasa Steina z Uniwersytetu w Princeton, uważanego za ojca współczesnej analizy harmonicznej, przyciągnęła do stolicy Dolnego Śląska ponad dwustu matematyków z całego świata - piszą prof. Piotr BILER i prof. Dariusz BURACZEWSKI.
Prof. Jean-Jacques SZCZECINIARZ Maria Skłodowska-Curie. Wielka uczona. I wielka orędowniczka Nauki Jako wielka uczona potrafiła podważyć obowiązujące pewniki w dziedzinie chemii, dokonując niesamowitych odkryć. Jako wielka orędowniczka nauki wywarła duży wpływ, na poziomie międzynarodowym, na upowszechnianie się wiedzy.
Barbara OAKLEY Głowa do liczb. Zaproś matematykę do swojego życia. O iluzji kompetencji i o tym, jak ważne są powtórki "Tworząc bibliotekę wiedzy w swoim umyśle, szkolisz go do tego, by rozpoznawał nie tylko określony problem, lecz również różne typy i klasy problemów, tak abyś wiedział, jak szybko poradzić sobie z zadaniem, które pojawia się przed Tobą. Zaczniesz zauważać wzorce, które upraszczają rozwiązywanie problemów, i szybko się przekonasz, że różne możliwe rozwiązania czekają na skraju Twojej pamięci"
Bartosz KABAŁA Medycyna i pieniądze Aby zrozumieć, skąd biorą się ceny wyrobów przemysłu farmaceutycznego, warto przyjrzeć się bliżej całej drodze od poszukiwań substancji leczniczej do wprowadzenia leku na rynek.
Marie DUTREIX Humanistyczne i naukowe marzenia Marii Curie w obliczu postępu Dzisiejsze dokonania w dziedzinie nauki, a w szczególności w genetyce, zburzyły ten entuzjazm dla wielkich odkryć, jaki cechował poprzednie pokolenia. Niemniej jednak, Maria Curie pozostaje bezsprzecznie ikoną naukowca, który prowadzi swoje badania bezinteresownie, w służbie człowiekowi. Jej dzieło zawsze było inspirowane wizją zarówno humanistyczną jak i naukową.
Gil RIVIÈRE-WECKSTEIN Afera glifosatu. Podręcznikowy przykład dezinformacji Nie jesteśmy dziś świadkami zwykłej kłótni między ekspertami, ale prawdziwej medialnej propagandy, zorganizowanej w sposób świadomy przez organizacje ekologiczne i ich współpracowników, w tym kilku walczących, odrzucając racjonalne argumenty, dziennikarzy.
Alice LATIMIER Mózg może się uczyć w każdym wieku. O tym, że na naukę nigdy nie jest za późno Przekażcie Waszym Rodzicom i najbliższym: czas zacząć naukę… nieważne ile ma się lat! Jesteśmy w pewnym sensie „zaprogramowani" na to, żeby się uczyć. Nasz mózg jest w stanie ciągle się dostosowywać i zmieniać pod wpływem naszych doświadczeń, od najmłodszych lat do starości. Nie ma więc jednego wieku na naukę nowego języka.
Dobromir DZIEWULAK Bój o dydaktyczną ścieżkę kariery Wspaniali wykładowcy, których interesuje nauczanie, najczęściej udają, że prowadzą badania, i udają, że publikują coś wartego publikacji, a wspaniali naukowcy, których całym życiem jest prowadzenie badań, udają, że uprawiają dydaktykę akademicką, choć wykonują tę czynność nie z powołania, lecz z konieczności, gdyż muszą odrobić swoją „pańszczyznę dydaktyczną”.
Jacek LEWICKI Na drodze do doktoratu (2) Stypendia dla doktorantów Poprawa warunków materialnych doktorantów oraz zmiana formuły kształcenia przyszłych doktorów zapowiedziana przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego mają zwiększyć efektywność studiów doktoranckich
Marcin JAKUBOWSKI Mgławice Gwiazdy powstają i umierają od miliardów lat. Częścią tego cyklu jesteśmy i my — nasze ciała składają się z materii, która niegdyś tworzyła gwiazdy i mgławice. W kosmologii historia życia na Ziemi to mgnienie oka, nic nieznacząca fluktuacja w niewyobrażalnie wielkim wszechświecie.
Prof. Maria SPIROPULU Ciemna strona fizyki W nadchodzących dekadach w miarę pojawiania się łączonych dyscyplin naukowych i zupełnie nowych obszarów badań wszystko będzie mogło ulegać poważnym rewizjom. Na uczelniach i w instytutach badawczych całego świata jak grzyby po deszczu powstają zespoły pracujące nad inżynierią kwantową. Połączenie nauk komputerowych i inżynierii z neurologią dało już efekty, jakie nie tak dawno kojarzyły się wyłącznie z science fiction.
Bartosz KABAŁA Naukowa postprawda. Świat nauki i medycyny niewolny od szarlatanerii Postprawda atakuje naukę. Dowiadujemy się, że szczepionki powodują autyzm, zawierają rtęć, lekarze nie umieją leczyć, a podręczniki medyczne kłamią. Dowiadujemy się tego także - o zgrozo - z mediów publicznych.
Prof. Leszek PACHOLSKI Jak organizować naukę i uniwersytety? Część trzecia. Strategia i finanse Jeśli nawet uczelnia zdecyduje się na zwolnienie trzech osób po to, by za ich pensje zatrudnić jednego poszukiwanego specjalistę, to w kolejnym roku dostanie dotację nie na trzech, lecz na jednego uczonego - trzecia część cyklu prof. Leszka PACHOLSKIEGO. Tym razem: o finansowaniu uczelni.
Prof. Leszek PACHOLSKI Jak organizować naukę i uniwersytety? Część druga. Jak zatrudniać? Kariera naukowa w Polsce w skrócie wygląda tak: na ostatnim roku studiów opiekun proponuje magistrantowi, aby „został na doktoranckich”. Już w tym określeniu, które stało się częścią akademickiej polszczyzny, mieści się ważna informacja o systemie. Na studia doktoranckie się nie „idzie”. Na studiach doktoranckich się zostaje.
Sabina TREFFLER Uczeń i Mistrz "Mistrz nie jest zwykłym nauczycielem. Mistrz nie uczy podstaw. Zawsze najpierw potrzebny jest nauczyciel. To on wpaja uczniowi podstawy języka, matematyki, zachowania i wiedzę potrzebną w życiu. Później w uczniu, oczywiście nie w każdym, rodzi się ambicja, by się rozwijać, by umieć więcej. I wtedy uczeń szuka mistrza" - o relacji Mistrz-uczeń Sabina Treffler.
Marcin JAKUBOWSKI Topologia, czyli piękno matematyki. Nobel z fizyki 2016 Thouless, Haldane i Kosterlitz, stosując niezwykle eleganckie i wyrafinowane prawa matematyczne w fizyce, potrafili zmienić sposób, w jaki myślimy o materiałach, a nawet zapoczątkowali całą dziedzinę badań, które być może dadzą nam superkomputery kwantowe czy materiały o własnościach jeszcze lepszych niż własności grafenu.
Prof. Leszek PACHOLSKI Jak organizować naukę i uniwersytety. Część pierwsza. Kto? Od kilku miesięcy w Polsce toczy się dyskusja nad przyszłym kształtem polskiej nauki. Ten tekst jest pierwszym z serii, w której chcę opisać, jak to robią inni. A dokładniej: kto, co i jak.
Bartosz KABAŁA Dziecko trojga rodziców? Co tak naprawdę wydarzyło się w szpitalu w Meksyku? Sformułowanie: "pierwsze w świecie dziecko trojga rodziców” nie jest nieuzasadnione. To dobrze brzmiący i kontrowersyjny skrót myślowy. Gdy bez głębszych wyjaśnień media donoszą o takim dziecku budzą się w nas obawy, że nauka za bardzo przyznaje sobie prawa boskie, a ludzie mieszają w genetyce dla własnej uciechy.
Prof. Lucjan PIELA Maszyny molekularne. Nobel z chemii 2016 Rozpoznanie molekularne pozwoli na budowę maszyn nierównie bardziej złożonych, może mniej spektakularnych dla przypadkowego widza, ale robiących cuda chemiczne, o jakich nam się jeszcze nie śni. Bernard Feringa spoważniał, gdy w Siedlcach wspomniałem mu o przetwarzaniu informacji chemicznej jako o głównej misji chemii przyszłości.
Sylwia BORSKA Autofagia, czyli samozjadanie. Nagroda Nobla 2016. Medycyna Autofagię można z powodzeniem wykorzystać w leczeniu chorób nowotworowych, dystrofii mięśniowych, choroby Huntingtona, Parkinsona, niepłodności, zespołu metabolicznego czy gruźlicy. Badania nad autofagią nadal trwają i wiążą się z nimi duże nadzieje współczesnej medycyny na lepsze poznanie podstawowych procesów fizjologicznych, w tym rozwoju człowieka.
Prof. Leszek PACHOLSKI Gaudeamus igitur, czyli polska nauka bez reform stoi w miejscu Nie słyszałem pochodzących ze środowiska akademickiego głosów refleksji na temat tego, że nie zdobywamy grantów ERC. Mało kogo interesuje niska pozycja naszych uczelni w międzynarodowych rankingach. Akademickie senaty i rady wydziałów nie podejmują prób zrozumienia przyczyn braku międzynarodowych sukcesów czy wkraczania prokuratorów na uczelnie.