świat

Najważniejsze instytucje – Rada Bezpieczeństwa ONZ, Bank Światowy i MFW – wciąż są zdominowane przez zwycięskich aliantów II wojny światowej z Europy i Ameryki, czyli państwa reprezentujące populacje, których liczebność gwałtownie się zmniejsza, i mające coraz mniejszy udział w światowej gospodarce. Nie odzwierciedla to wzrostu pozycji Chin, Brazylii, RPA i innych, podważa legitymację prawną systemu bezpieczeństwa międzynarodowego.

Jedną z najważniejszych bitew, w której Polacy i Brytyjczycy walczyli ramię w ramię, była niewątpliwie bitwa o Anglię.

„Tak bardzo was uwielbiamy… ale nie rozumiemy, dlaczego Francja, nasz historyczny sojusznik, nie przyszła nam z pomocą w 1939 roku, gdy zostaliśmy napadnięci przez Niemców” – gdy usłyszałem to pytanie po raz pierwszy, jeszcze nie mówiłem po polsku na tyle dobrze, by je zrozumieć i na nie odpowiedzieć. Ale pytanie się powtarzało. Trudno było mi uwierzyć, że to prawda. Tematyka roku 1939, a nawet lat 1939–1945 przedstawiana jest na lekcjach historii we francuskich liceach inaczej niż w Polsce. Niestety, młodym Francuzom nie opowiada się o tej „zdradzie”.

Yuval Noah Harari to jeden z głośnych obecnie futurystów. Nie ma w tym nic dziwnego, otaczający nas świat przyspiesza i większość zastanawiających się nad nim zgadza się, że w 2050 r. będzie wyglądał zupełnie inaczej, również inaczej, niż potrafimy sobie wyobrazić. Na pewno marzenie, by było, tak jak było, jest mrzonką. Ale co z rzeczy dla nas wartościowych warte jest zachowania, co uda się zachować?

Zniesienie ceł na prawie 90 procent produktów rolnych i rybnych, ochrona regionalnych produktów rolnych i włączenie sektora usług, w tym handlu elektronicznego, do relacji gospodarczych to tylko wybrane korzyści, które przyniesie nowa umowa. Pojawią się także ułatwienia migracyjne dla przedsiębiorców i możliwość wzajemnego uznawania kwalifikacji.

Ameryka próbuje wykorzystać swe, topniejące zresztą w związku z nadchodzącym Brexitem wpływy w Europie, by ograniczyć rolę, wpływy i znaczenie Niemiec w Europie. Liczne europejskie „kryzysy” spowalniają proces integracji tego kontynentu, co przyjmowane jest z równą satysfakcją zarówno na Kremlu, jak i w Białym Domu. Negocjacje ze słabszym podmiotem zwykle są bardziej efektywne, a słabości Europy nie da się dziś już ukryć.

Prawowitości nie da się zmierzyć. Nie można powiedzieć, że prezydent A cieszy się 52 procentami prawowitości, a prezydent B – 48 procentami. Prawowitość jest wyznaczana przez to, jak ludzie widzą swego władcę. Mogą go akceptować lub znosić przez wiele lat, ale gdy znaczna część społeczeństwa uzna, że władca nie ma prawowitości, reżim może upaść w ciągu kliku dni czy tygodni.

Czego głowa Kościoła zrzeszającego 1,8 miliarda wyznawców na całym świecie szuka w krajach niewielkich z punktu widzenia światowej polityki? Zrozumienie tej kwestii tkwi w filozofii wyznawanej przez papieża Franciszka.

Scenariusz pesymistyczny dla Europy to rozwój wypadków prowadzący — być może szybciej, niż ktokolwiek się spodziewa — do de facto rozpadu dzisiejszej Unii, z ewentualnym zastąpieniem jej przez, zapewne ograniczoną, wspólnotę wyłącznie gospodarczą.

Mieszkańcy Kolumbii odrzucili w referendum propozycję pokojowego porozumienia z partyzantką FARC. Jednak za odrzucony przez obywateli projekt porozumienia Pokojową Nagrodę Nobla odebrał prezydent Kolumbii Juan Manuel Santos. Jak to się stało, że docenione na arenie międzynarodowej porozumienie nie przekonało samych Kolumbijczyków?

Wielka brazylijska burżuazja nie śpi i odczuwa na swoich bankowych saldach napięcia wynikające z recesji. Wielokrotnie dała jasno do zrozumienia, że nie brzydzi się militarnej i policyjnej przemocy, kiedy potrzebuje odzyskać pełnię kontroli nad procesami ekonomicznego podziału bogactwa; że nie zawaha się siłą przenieść koszty stagnacji na tych, którzy i tak mają najmniej, wracając na drogę pogłębiania rozdzierających kraj ekonomicznych nierówności.

Wirus zika, ebola, a wcześniej SARS i ptasia grypa. Szybciej od epidemii szerzy się panika, jaką budzą. W rzeczywistości całkowita liczba ofiar wszystkich tych infekcji jest niewspółmierna do liczby przypadków głównych chorób zakaźnych, o których mówi się dużo mniej: biegunki, gruźlicy, AIDS, malarii, tężca czy odry. W wyniku chorób niezakaźnych, takich jak udary i ataki serca, umiera jeszcze więcej ludzi.

Dnia 21 marca przypada Newroz — kurdyjski Nowy Rok, najważniejsze święto naszego narodu. Tegorocznemu Newrozowi towarzyszą jednak sprzeczne uczucia — wciąż trwa wojna z tzw. Państwem Islamskim, na której giną kurdyjscy Peszmergowie. Spowodowany przez nią kryzys humanitarny i finansowy sprawił, że świąteczne obchody w Regionie Kurdystanu będą skromne i pełne zadumy.

Trudno się dziwić, że ludzie z zagrożonych części świata uciekają przed dotkliwymi powodziami czy suszami. Już dziś służby graniczne UE nie są w stanie skutecznie kontrolować przemieszczeń ludności, czego wyraźnym obrazem jest kryzys migracyjny. Łącznie, w ciągu ostatnich 7 lat prawie 160 milionów ludzi zostało zmuszonych do zmiany miejsca zamieszkania w związku z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.

“Z nagłówków gazet zbyt często wyłania się refleksja o przepaści między naszą rzeczywistością a światem bez ubóstwa. Autorzy tych tytułów nie widzą jednak wszystkich wysiłków, które zrobiono, by pomóc najbiedniejszym. Gdyby świat dotrzymywał obietnic składanych najbardziej potrzebującym, byłaby to wiadomość na pierwsze strony gazet”

“Obama uporczywie powtarzał, że TPP przesądzi o tym, kto – Ameryka czy Chiny – napisze reguły handlu dla XXI wieku. Obama dążył do utrwalenia obecnego sposobu działania, w którym amerykańskie korporacje same dla siebie piszą przepisy rządzące globalnym handlem oraz inwestycjami. Nikt, komu drogie są zasady demokracji, nie powinien tego akceptować” – pisze Joseph E.Stiglitz.

Na naszych oczach tworzy się nowy porządek świata. Stare mechanizmy przestają działać, nowych jeszcze nie widać. Jaki będzie ten nowy porządek? Zdeterminowany przez walkę o wpływy pomiędzy Waszyngtonem a Pekinem? Definiowany przez lokalne i regionalne konflikty? Czy czeka nas epoka zawirowań i anarchii, w której podmioty niepaństwowe będą odgrywały co najmniej taką rolę jak państwa narodowe?

Na poziomie krajowym kwestie polityki międzynarodowej i bezpieczeństwa dryfują w stronę Pałacu Prezydenckiego, z kolei na poziomie międzypaństwowym zachowujemy się dziś tak, jakbyśmy rzeczywiście chcieli wydelegować tu część kompetencji do Brukseli.

W skrajnej nędzy żyje 1,2 miliarda, 2,6 miliarda nie ma dostępu do czystej wody pitnej i urządzeń sanitarnych, a blisko 3 miliardy ogrzewa domy, spalając szkodliwe substancje. Każdego roku dziesięć milionów ludzi umiera na choroby zakaźne. Szacuje się, że brak wody i kanalizacji powoduje co najmniej 300 tys. zgonów rocznie, a niedożywienie jest przyczyną śmierci 1,4 miliona dzieci.