

Ewa CURIE
Jak Maria Skłodowska-Curie dokonała odkrycia radu
Praca uczonego jest zbyt skomplikowana i subtelna na to, by w jednym momencie pewność nowej wielkiej prawdy mogła przed nim zabłysnąć. Maria, stojąc znużona przed swymi aparatami, nie odczuła, być może, żadnego radosnego triumfu.

Josef MLEJNEK jr
Triumf nad komunizmem, który zamienił się w nowe więzienie
„Wolność, wolność!”, rozlegało się na Placu Wacława i na Letnej jesienią 1989 roku, ale w wyjątkowej atmosferze pokoju, zbliżenia i współpracy, w czym wielu dostrzegło wpływ nowo kanonizowanej czeskiej księżniczki z XIII wieku. Ale ilu protestujących naprawdę tęskniło za wolnością, a ilu za standardem życia, który widzieli w zachodnich magazynach lub filmach? Dziś wydaje się, że odsetek członków tej drugiej grupy był znacznie większy, niż mógłby przypuszczać zewnętrzny obserwator w tamtym czasie.

Prof. Jerzy MIZIOŁEK
Triumf konstytucji i marszałka Małachowskiego
Konstytucja 3 maja z 1791 r. pozostaje jednym z tych wydarzeń w dziejach Polski, które pozwalają wierzyć w mądrość i żywotne siły narodu. Jej moc i triumfalny wymiar najlepiej wyraził Jan Matejko.

Emmanuel MACRON
Napoleon Bonaparte jest częścią nas
Kochamy Napoleona, ponieważ jego życie ma smak tego, co możliwe, a jednocześnie jest zaproszeniem do podjęcia ryzyka, do zaufania swojej wyobraźni, do bycia w pełni sobą. Życie Napoleona jest także pieśnią rozumu.

Prof. Marek KORNAT
Polska rewolucja wolności
Wewnętrzne urządzenie kraju nie może przyjść z zewnątrz. Musi być czynem własnym i owocem własnej myśli rodzimych elit politycznych.

Andrew ROBERTS
To geniusz Napoleona tchnął go do przymierza z Polską
Napoleon widział w Polakach ducha oświecenia, którego pragnął mieć po swojej stronie.

Prof. Stanisław ŻERKO
Napis na Bramie Brandenburskiej, imitacja pojednania
Bardzo bym chciał, żeby polsko-niemieckie pojednanie w końcu miało miejsce. Niestety, w zamian otrzymujemy jego imitację forsowaną przez stronę niemiecką.

Piotr LEGUTKO
Długi cień marca
W tej wojnie ofiarą padła cała Polska. Komunistom udało się napuścić na siebie ludzi wewnątrz kraju i na całe dekady zszargać jego wizerunek za granicą.

Piotr SENDECKI
Leonardo da Vinci. Artysta globalny. I wciąż obecny
Surrealiści, dadaiści, pop-artowcy, minimaliści, streetartowcy (grafficiarze?), konceptualiści – współcześni twórcy sztuki wciąż sięgają po dzieło Leonarda.

Prof. Stanisław ŻERKO
Polska, Niemcy i geneza II wojny światowej
Hitler długo się łudził, że w Polsce będzie mógł znaleźć sojusznika, w dodatku – ze względu na jej silną i bitną armię, opromienioną zwycięstwami nad bolszewikami w 1920 r. – sojusznika cennego. Niemal od początku z Berlina kierowano w stronę Warszawy mniej lub bardziej wyraźne sygnały, iż strona niemiecka widzi w Polsce przyszłego sprzymierzeńca.

Prof. Stanisław ŻERKO
Stulecie sojuszu polsko-francuskiego. 1921-2021
Związek polityczno-wojskowy z Francją pozostawał dla kolejnych rządów w Warszawie fundamentem polskiej strategii i polityki zagranicznej.

Marcin SZYMANIAK
Ostatni traktat
Traktat Ryski był ostatnią kluczową umową, którą Polska negocjowała w roli podmiotu na arenie międzynarodowej na niemal 80 lat. Kolejnym dokumentem o takim znaczeniu był dopiero akt przystąpienia do NATO w 1999 r.

Krzysztof RAK
Zamach majowy Piłsudskiego i droga ku podmiotowej polityce zagranicznej
Zamach majowy w 1926 r. i przejęcie władzy przez Józefa Piłsudskiego oznaczał ważny zwrot w polityce zagranicznej Polski. Odrzucił bierne podążanie za trendami wyznaczanymi przez Zachód i odbudował relacje z ZSRR oraz Niemcami.

Prof. Craig SYMONDS
Losy II wojny światowej rozstrzygnęły się na morzu
Kluczowy moment w wojnie nadszedł pod koniec 1942 roku, kiedy to po raz pierwszy liczba budowanych nowych okrętów po stronie aliantów przewyższyła straty zadawane przez niemieckie U-Booty.

Bernard GUETTA
Komunizm był nie do obrony
Gdy byłem w rządzonej przez Nicolae Ceauşescu Rumunii, zwyczajnie się bałem. W Polsce nigdy nie odczuwałem czegoś podobnego. Oczywiście oba państwa były komunistycznymi reżimami, gdzie nie było pluralizmu politycznego i wolnych mediów. Ale w Polsce w prywatnym gronie można było rozmawiać w miarę otwarcie – w Rumunii to było niewyobrażalne.

Juraj MARUŠIAK
Idea komunizmu nigdy nie zdobyła poparcia wśród narodów Europy Środkowej i Wschodniej
Opinia publiczna w Czechosłowacji w odniesieniu do okupacji tego kraju przez wojska Układu Warszawskiego była przeważnie prosowiecka, co było związane z pozytywnym obrazem Rosji w znacznej części społeczeństw słowackiego i czeskiego jeszcze z okresu odrodzenia narodowego w XIX wieku. Inaczej było w Polsce, która zawsze charakteryzowała się specyficznym poziomem wrogości wobec swojego wschodniego sąsiada.

Prof. Renato CRISTIN
Europa musi definitywnie potępić komunizm i związaną z nim zbrodniczą ideologię
Potępienie zbrodni ideologii komunistycznej to w istocie rzeczy potrzeba, która dotyka sumienia obywatelskiego i moralnego wolnego świata.

Jarosław SZAREK
„Głęboko czujemy wspólnotę naszych losów”
„Solidarność” miała świadomość, że jest zwieńczeniem oporu i walki z komunizmem prowadzonej przez kilkadziesiąt lat nie tylko w Polsce, ale także w całym sowieckim bloku, i trwa ona nadal. Stąd latem 1981 roku na zjeździe „Solidarności”, mającej blisko 10 mln członków, wystosowano apel do ludzi pracy Europy Wschodniej, zapewniając, iż „głęboko czujemy wspólnotę naszych losów”. Dokument wywołał histeryczną reakcję Moskwy, ale był moralnym wsparciem dla wszystkich, którzy przez lata nieśli niezłomnie przesłanie wolności.

Prof. Michel WIEVIORKA
Siła tożsamości narodów
Potrzeba jeszcze wiele czasu, by różnice wynikające z „żelaznej kurtyny” się zatarły. W tym sensie możemy wciąż mówić, że Europa jest wciąż podzielona na dwa bloki.

Mathias BERNARD
Wszystkie ambicje Valéry’ego Giscarda d’Estaing
Był najmłodszym prezydentem w historii Francji. Szybko przemienił się w politycznego weterana, z którego media tylko sobie drwiły. On do końca walczył o swoje pomysły. Tak wyglądała kariera Valéry’ego Giscarda d’Estaing.