państwo

Państwo jest silniejsze niż jedna partia i jedna rządowa ekipa. Ale by tę siłę wykorzystać, trzeba się nauczyć partnerstwa.

Pojęcie racji stanu – tak w filozofii politycznej, jak i w politycznej praktyce – nie jest zwykłym synonimem troski o dobro wspólne

Przez pięć lat Włosi wysłuchiwali w telewizji, w popularnych programach talk-show, jednego, powtarzanego w nieskończoność zdania: „Unia Europejska tego od nas chce”. Zupełnie jakby był to argument ostateczny, z którym nie wolno dyskutować. Wahadło odbiło: na scenę wszedł Salvini i Bracia Włoscy. Zażądano zwrotu suwerenności.

Działalność polityczna wymaga odniesienia do całościowej wizji społeczeństwa i człowieka. Państwo nie może wymagać od obywateli przywiązania do określonej ideologii, ponieważ mogłoby to prowadzić do dyktatury duchowej, która jest najgorsza ze wszystkich. Wspólnota polityczna istnieje dla dobra wspólnego. Rzeczywiście, społeczeństwami dojrzalszymi są te, w których udział wszystkich jest wolny, aktywny i odpowiedzialny.

Potrzeba było wizyty prezydenta USA Donalda Trumpa w Warszawie, żeby w mediach przebiła się idea miłości do Ojczyzny i ofiarności. Ofiara tych, którzy zginęli w powstaniu warszawskim i wcześniej w powstaniu w getcie warszawskim, wymaga szacunku. Nie może być tak, że tylko Amerykanie będą nam o tym przypominać.

Zaletą prezydenckiego pomysłu jest kurs na otwartą debatę o polskim państwie. Mogłaby się ona stać szkołą obywatelskiego myślenia. Czy jednak ktokolwiek chce takiej debaty naprawdę?

Siedem tysięcy. Dla przeciętnego Polaka taka kwota może wydawać się istotna, ale czy rzeczywiście jest satysfakcjonująca i wystarczająca dla ludzi, którzy decydują o milionach, a niekiedy o miliardach złotych?

Publicystyka prawicowa w Polsce popełnia błąd, idąc za katastroficznymi wizjami Houellebecqa i ciesząc się z tego, że jako Polska nie doświadczamy skutków kryzysu kulturowego Europy Zachodniej. To podejście, które daje wątpliwą satysfakcję. Mielibyśmy więcej satysfakcji, gdyby dwie kluczowe dla państwa instytucje, wojsko i policja, cieszyły się w Polsce podobnym szacunkiem, i miały jakość porównywalną z tą, jaką mają nad Sekwaną.

Państwo nie ma prawa wchodzić na teren szkół, uczelni, teatrów i mediów publicznych. Nie ma prawa kreować polityki edukacyjnej, naukowej, kulturalnej, nie ma prawa używać mediów do realizacji swojej polityki. Trochę tak jak ministerstwo sprawiedliwości nie ma prawa zaglądać do sądów i prokuratur. Ma je finansować, i to wszystko. Jeśli tak, to Eryk Mistewicz zadaje pytanie: “Do czego jest państwo?”.

W 1989 roku młodzi — w szerokim rozumieniu — wzięli władzę i odpowiedzialność. Dzisiaj dzieje się to samo. Energia przedsiębiorczych Polaków zbudowała sukces Polski i wywołała też problemy — nierówności, wykluczenia, podziały. Energia młodej generacji jest gotowa, by poruszać krajem, państwem, polityką, w inny sposób, używając nowego języka i nowych sposobów komunikacji, podejmując nowe wyzwania.

Państwo narodowe, podobnie jak jego podstawowy atrybut, jakim jest suwerenność, to kategorie historyczne, a więc zmienne w czasie. Obserwując życie publiczne nie sposób oprzeć się wrażeniu, że większość jego aktorów traktuje państwo w kategoriach jeszcze dziewiętnastowiecznych.