Piękno Prawa

Prawnikiem historycznym będzie praktyk, gotowy do pracy na rzecz osób lub instytucji zwracających się o pomoc, powierzających w zaufaniu swe sprawy. Będzie par excellence prawnikiem historycznym uczony, który stara się widzieć prawo w szerszym spojrzeniu. Jeden i drugi zajmuje się interpretacją, posługując się różnymi metodami: nie przede wszystkim, lecz także argumentem historycznym.

W mediach greckich pojawiły się depesze agencji informacyjnych o wyroku polskiego Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego nadrzędności konstytucji w polskim systemie prawnym. Autorzy depesz, głównie polscy dziennikarze zawyrokowali: Polska nie uznaje prawa europejskiego, to początek POLEXITU. Czy aby na pewno?

Jednym z kolejnych wyzwań ustrojowych, przed którymi stoi Hiszpania, są zasady powoływania prokuratora generalnego.

Od 2013 roku Dyrekcja Antykorupcyjna postawiła przed sądem 68 wysokich urzędników, jednego premiera, dwóch wicepremierów, 11 urzędujących i byłych ministrów, 39 deputowanych i 14 senatorów. Sądy wydały ostateczne wyroki skazujące dla 27 spośród wysokich urzędników – jednego premiera, pięciu ministrów, 17 deputowanych i czterech senatorów. Taki wynik postępowań nie byłby możliwy bez niezależności wymiaru sprawiedliwości.

Prawo musi być stabilne, czytelne, jasne. Prawo nie może podlegać jakimkolwiek interpretacjom, szczególnie takie jego dyscypliny, jak prawo karne czy prawo podatkowe. Nie można z dnia na dzień zmieniać stanów faktycznych, że coś, co jest karalne, nagle nie podlega karze – i na odwrót. To dwie gałęzie prawa odnoszące się bezpośrednio do obywateli, i one muszą być dla nich czytelne.

Czy głosując tak, a nie inaczej, obniżam, czy podwyższam społeczną polaryzację i agresję – muszę dziś brać to pod uwagę. Nie oznacza to rezygnacji z polemik, ale nakazuje co najmniej łagodzenie języka.

Europa chętnie przejmowała unormowania, jakie wypracowano w historii Rzymu. W uniwersytetach od zawsze studiowano prawo rzymskie, co formowało umysły pokoleń prawników i silnie odcisnęło się na prawodawstwie. Warto do niego sięgać jako skarbnicy mądrości.

Prawa antydyskryminacyjne w swojej istocie zasadniczo sprzyjają dyskryminacji oraz łamaniu podstawowych praw i wolności, dając również asumpt do wielu poważnych problemów etycznych i prawnych.

Analiza debat prawnych, jakie toczyły się przed Sądem Najwyższym Stanów Zjednoczonych, pomaga posiąść zdolność kompleksowego uzasadniania własnych racji. A nadto umacnia w szczerym postanowieniu męstwa w strzeżeniu wolności słowa wobec siebie i przed zakusami innych, w tym rządzących.

Co uprościłoby wymiar sprawiedliwości a sędziom Rzeczypospolitej Polskiej pozwoliło wykonywać swą służbę najlepiej i najefektywniej? Przekazanie niektórych prezentów wymagałoby zmian ustawodawczych, przekazanie innych — jedynie zmiany sposobu myślenia.

24 listopada 1982 roku Sąd Wojewódzki we Wrocławiu skazał Władysława Frasyniuka na sześć lat więzienia. Trwający siedem dni proces był jedynym procesem, podczas którego i obrońca mec. Stanisław Afenda, i oskarżony uzasadniali, że stan wojenny wprowadzono bezprawnie.

Sąd nigdy nie był nasz. Był „ich”, czy to zaborców, czy to okupantów, potem komuny… Ucieleśniał opresję, cudzy aparat państwowy. To jedna z istotnych przyczyn braku zaufania i szacunku dla trzeciej władzy. Czyj jest wymiar sprawiedliwości obecnie?

Relacje trzeciej władzy z żadną z pozostałych władz nie są idealne. To truizm. Ale najbardziej skomplikowane są relacje władzy sądowniczej z tą czwartą. Z mediami.

Polska jest w Unii Europejskiej już od wielu lat, ale niektóre korzyści z tego wynikające przechodzą niezauważone. Tak jest między innymi z możliwością dochodzenia w Polsce praw autorów w sporach z zagranicznymi stronami internetowymi.

Czy stworzenie technologii zastępujących prawnika we wstępnej analizie dużych ilości tekstu (obecnie najczęściej wykonywaną przez ludzi z pomocą coraz lepszych prawniczych baz danych) spowoduje zmniejszenie zapotrzebowania na osoby wykonujące ten zawód? Trudno przewidzieć, biorąc pod uwagę jak wiele problemów prawnych może wywołać pojawienie się w naszym życiu autonomicznych technologii…

Był zwolennikiem konserwatywnej metody interpretacji konstytucji, tzw. oryginalizmu. Kiedy w ostatnim czasie rozpoczęto w Polsce tak żywiołową dyskusję o polskiej konstytucji, sędziach konstytucyjnych i samym procesie wykładni, nieraz myślałam o uśmiechniętej twarzy sędziego Scalii.

Najpierw długo przekonywano, że w stosunku do usługodawców należy stosować przepisy ustawy o handlu elektronicznym, odzwyczajając się jednocześnie od stosowania prawa prasowego do spraw internetowych. Teraz zobowiązuje się właścicieli portali do usuwania komentarzy zawierających mowę nienawiści lub groźby. Jeszcze inne zasady wprowadzono przy ochronie dóbr osobistych.

Nowa dyrektywa antyterrorystyczna nakłada sankcje za gloryfikowanie aktów terrorystycznych, umieszczanie w sieci zdjęć ofiar w celu zastraszania ludności, podróżowanie i ułatwianie podróży w celach terrorystycznych, uczestnictwo w grupie przestępczej, werbunek, świadczenie i otrzymywanie szkoleń w tym zakresie, wreszcie za różne formy udzielania pomocy finansowej grupom terrorystycznym.

„Wyzwanie stojące przed dzisiejszymi praktykami prawa wymagają co najmniej takiej kreatywności, jak zadanie ujednolicenia prawa w okresie międzywojennym. Z czegoś trzeba będzie zrezygnować, coś innego — jak technologiczne wspomaganie efektywności pracy — powitać jako nową niezbędną umiejętność”.

Najważniejsze jest bycie. Bycie blisko, na wyciągnięcie ręki, na krótki telefon i na trochę dłuższy mail. Bycie blisko musi być naturalne i wypływać z potrzeby kontaktu z mieszkańcami-sąsiadami. Im mniejsza społeczność tym — jak się wydaje — relacje mogą być bliższe. Trochę jak u Zauchy, gdzieś między knajpą, kościołem, mostem — radny powinien być „swojakiem”.

Ideałem takie funkcjonowanie systemu ochrony praw człowieka, aby obywatele nie mieli potrzeby skarżenia się do Strasburga.

Dawne kategorie podziału tracą swoją aktualność. Pozostają tylko kuriozalne przypadki i procesy prawne, jak ten wytoczony przeciwko Andrzejowi Żuławskiemu, który w jednej z powieściowych postaci zawarł zbyt wiele cech swojej byłej partnerki, co sąd uznał za wystarczający powód do wypłaty odszkodowania. Dobro osoby publicznej zostało naruszone, lecz w świetle polityczno-technologicznej ewolucji zjawiska prywatności proces ten wydaje się reliktem z poprzedniej epoki.

Już sam sposób losowania numerów list powoduje, że partie ogólnopolskie zyskują kilka dni na przygotowanie kampanii. Dodatkowo, jak to ma miejsce w przypadku komitetów niepartyjnych, które chcą również wystawić listy do sejmiku, uniemożliwiono całkowicie współdziałanie komitetów lokalnych z komitetem sejmikowym, co jest kuriozalne, ponieważ nie są to komitety konkurencyjne.

Ani słowa o tym, że zamiana kary śmierci na 25 lat więzienia będzie w przyszłości nieodwracalna, zgodnie z zasadą, że obowiązuje ustawa względniejsza (mniej restrykcyjna) dla sprawcy. Nie będzie więc możliwości zamiany jej na karę dożywocia, nawet jeśli kara taka zostanie wprowadzona do kodeksu karnego.

Mamy do czynienia z rzeczą anarchizującą państwo poprzez funkcjonowanie „chmury urzędników politycznych w każdym ministerstwie, z których każdy uważa, iż jest najważniejszy” co możemy obserwować każdego dnia i przy każdej ich wypowiedzi, a jednocześnie którzy to urzędnicy nie ponoszą żadnej odpowiedzialności, w tym konstytucyjnej, bo w Konstytucji ich nie ma.

Funkcjonująca od roku 2011 ustawa o odpowiedzialności majątkowej urzędników za rażące naruszenie prawa w praktyce nie działa. Miało być lepiej – jeśli urzędnik, łamiąc albo naginając przepisy podjął decyzję na niekorzyść obywatela, miał zasądzone mu przez sąd odszkodowanie zapłacić z własnej kieszeni. Ale ani jednego urzędnika przez trzy lata obowiązywania tej ustawy w ten sposób nie ukarano.

Nad bitcoinem nie ma kontroli żadna instytucja publiczna bądź prywatna, nie istnieją żadne międzypaństwowe umowy, które by w jakikolwiek sposób regulowały tę wirtualną walutę. Brak regulacji nie pozwala również klasyfikować bitcoina jako instrumentu finansowego czy też pieniądza elektronicznego.

PKW poszła zdecydowanie za daleko w interpretacji tego zapisu, zakazując nie nakłaniania czy zachęcania, lecz zakazując wyrażania emocji poprzez „polubienie” konkretnego kandydata

Wyrok jest milowym krokiem w zakresie ochrony prywatności w sieci, której kształt obecnie prawie w całości zależy od polityki dużych firm internetowych.