Eryk MISTEWICZ

Henri Guaino nie powiedział nam, jak rozumie Rosję: czy jako normalnego partnera stosunków międzynarodowych, czy jako imperium, które chce żyć kosztem życia innych – pisze prof. Wojciech ROSZKOWSKI.

W tych dniach najbardziej cenię tych, którzy wychodzą z szeregów swoich ugrupowań, swoich armii i narażeni na nienawiść swoich „braci”, kierują się i do jednych i drugich: „panowie, co my właściwie robimy? nie moglibyśmy inaczej?”

I znów kolejna odsłona wojny cywilizacji. Wojny z Europą, wojny z Republiką, wojny z demokracją – ustrojem słabym, jeśli łatwiej jest zrezygnować z tradycyjnej choinki przed katedrą Notre Dame, niż spróbować powiedzieć: to jest nasza tradycja, i jeśli jej nie szanujecie, nie powinniście liczyć na dobre przyjęcie w naszym kraju. W naszym kraju…

Trwa ostry lobbing na rzecz powołania nowego kierunku studiów wyższych, cztero- czy pięcioletnich: „operator call center”. Skomentowałem ten fakt w społecznościówce, nawiązując do dyskusji toczonych na Wszystko co Najważniejsze o upadku akademii, uniwersytetów, szkolnictwa wyższego: „To już jest koniec. Nie ma już nic”. I bardzo szybko otrzymałem pytanie: „A co obecnie warto studiować? Tak według Pana”.

Engagement is the key to turning readers and spectators into subscribers. Not coincidentally ”engagement” comes from an old French word ”engager” meaning ”to pledge”. It’s about commitment, deal between the author and the audience to co-operate in making and spreading content for a better world in constant change.

Zaangażowanie jest kluczem do przekształcenia widzów w abonentów, czytelników w subskrybentów. Nie bez przyczyny zaangażowanie pochodzi od francuskiego „engager”, co oznacza „zastaw siebie”. Chodzi o dużo więcej, o swoiste zobowiązanie, swoisty deal na linii autor — czytelnik, współpracę w tworzeniu i rozpowszechnianiu treści na rzecz lepszego, zmieniającego się świata.

Europa się spatologizowała. Charyzmatycznych liderów Europy można dziś wymienić na palcach jednej ręki. Tak, włączam do tej grupy Nicolasa Sarkozy’ego i dwóch przywódców z Europy Wschodniej. Nie zaliczam do niej Angeli Merkel. Nie mylmy charyzmy i wizji z siłą, czystą siłą. I rację mają ci, którzy twierdzą, że Europejczycy stali się ofiarami tej słabości. To oni wyhodowali system oparty na permisywizmie, relatywizmie i sytości.

Prawdziwa inteligencja z reguły nie daje się namówić na bezrefleksyjną pozytywną opinię o jednej ze stron ideologicznego sporu. Przenosi zresztą spory na poziom niedostępny dla maluczkich. Myślę o mojej ulubionej pani profesor, o której dziś prawica mówi, że – uwaga: brzydkie słowo – sfiksowała, a ona, cóż, po prostu jest sobą. Jest wolna.

„Nieufność stała się constans. I jest zaraźliwa. Wewnątrz każdej partii opozycyjnej sobie nie ufają. Wewnątrz układu rządowego sobie nie ufają. Nikt z nikim, choćby na pięć minut nie może się umówić, bo niemal nikt nikomu nie wierzy. Każda umowa może zostać złamana. Bardzo trudno zrealizować cokolwiek więcej, niż najbardziej prostacki targ personalny”.

Państwo nie ma prawa wchodzić na teren szkół, uczelni, teatrów i mediów publicznych. Nie ma prawa kreować polityki edukacyjnej, naukowej, kulturalnej, nie ma prawa używać mediów do realizacji swojej polityki. Trochę tak jak ministerstwo sprawiedliwości nie ma prawa zaglądać do sądów i prokuratur. Ma je finansować, i to wszystko. Jeśli tak, to Eryk Mistewicz zadaje pytanie: „Do czego jest państwo?”.

Trzy scenariusze rozwoju sytuacji w Polsce w 2016 roku. Od najbardziej koncyliacyjnej, poprzez demokratyczne zapasy w stylu wolnym, aż po ciężkie, metaliczne uderzenia kilofem w skorupę zmian. To, co czeka nas na pewno to dużo krzyku, hałasu, rwetesu, emocji. Polskę czeka na pewno najostrzejsza zmiana od 1989 r. Zmiana oczekiwana przez dużą część wyborców PiS, kontestowana przez znaczną część społeczeństwa. Którą drogą pójdzie Polska w 2016 roku?

W stanie wojennym ambasady krajów zachodnich organizowały spotkania intelektualistów. Dziś Ambasada Francji, zapraszając do rozmowy myślicieli o świecie przyszłości, udostępnia eksterytorialną przestrzeń tuż obok gmachu Sejmu RP, udostępnia najlepsze praktyki francuskiej demokracji, umożliwia rozmowę na najwyższym diapazonie polskiej myśli intelektualnej, w resztce polskiej elity.

Wreszcie jest w miarę normalnie: jedni mają Gazetę Wyborczą, drudzy Gazetę Polską. Jedni demonstrują w sobotę, inni w niedzielę. Jak dla mnie, demokracja nam zakwita, a nie goreje. Najważniejsze pytanie jest jednak jeszcze inne: czy uda się stworzyć mechanizmy (stworzyć je często od początku), dzięki którym ZMIANA nie będzie li tylko ZAMIANĄ?

„Wektor obciachu”, który sprawnie przypięła Platforma PiS-owi kilka lat temu, został w ostatnich dwóch latach równie sprawnie odpięty od PiS i przypięty Platformie. „Wektor obciachu” to np.czy przyznajemy się w rozmowie z ankieterami do głosowania na daną partię, ale też czy namawiamy przyjaciół do oddania głosu. Tak niemrawej Platformy w mediach społecznościowych naprawdę się nie spodziewałem.

Cisza wyborcza jest jak całowanie starszych kobiet w rękę, jak pisanie listów w świecie opanowanym przez szybkie media, jak czytanie papierowej prasy w sobotni poranek albo jak te śmieszne, bardzo śmieszne łańcuchy strażników w Parlamencie Europejskim. Czy można szanować babcię bez ucałowania jej ręki? Zapewne tak, tylko co to za szacunek?

Po co mam kupować tygodnik, którego okładka przestała się już różnić od memu z Demotywatory.pl? Także pod kątem wykonania — i okładka w kiosku, i mem w sieci wykonane są jakby przez tę samą osobę, podobną techniką, podobnym sposobem szparowania zdjęcia, nawet z użyciem podobnych fontów, z podobną ostrą kolorystyką i podobnym tekstem. O podobnej wrażliwości, albo jej braku.

„Typowi politycy bez względu na partię niechętnie widzą obok siebie takich ludzi. Ci zaś zrażają się do polityki, gdy obejrzą jej trzewia i odczują, że są traktowani jak nobilitujący dodatek bez realnego wpływu na realizację swoich postulatów. Takim ludziom powtarzam zawsze: cierpliwości, trzeba się trochę poświęcić, nie można oddawać pola bylejakości i towarzyszom szmaciakom.

Od maleńkości w miejsce współpracy, pracy zespołowej jesteśmy przygotowywani do rywalizacji. Korporacyjne i polityczne wyścigi szczurów tylko wzmacniają najgorsze cechy. A w coraz bardziej skomplikowanym świecie niezbędne są działania zespołowe. Ale też bez wspólnoty myśli, celów, choćby bez podstawowych idei wyjętych z obszaru sporu, bez idei podstawowych łączących nas jesteśmy łatwi do rozgrywania, stoimy w miejscu, jesteśmy mali. I karlejemy.

Intelektualiści? To grupa dziś zupełnie inaczej definiowana i postrzegana. A zaważyła na tym zmiana w komunikacji, zmiana w mediach. Internet wywrócił tę sferę. Określiłbym nowy świat idei tak: jest szerzej, ale płycej. Płytkość refleksji, powierzchowność, szybkość formułowanych opinii i ocen natychmiast dostępnych w sieci. Powszechność wymiany informacji przełożyła się na powierzchowność myśli, a to sprawiło, że uciekł ten nurt, rozproszył się.