Stulecie Europy

Francois Hollande był pierwszym szefem państwa francuskiego, który porzucił starą tradycję samolubnej polityki Paryża wobec Moskwy, stając się rzecznikiem wspólnego europejskiego działania na wschodzie. Fakt, że Hollande podjął się zgłoszenia kandydatury Donalda Tuska na kluczową unijną posadę, jest i pozostanie zapewne na długie lata ewenementem we francuskiej polityce.

Wciąż nie ma we Francji podstawowych dzieł dla zrozumienia istoty polskiego ducha, dla zrozumienia Polaków. Nie ma „Przedwiośnia”, „Lalki”, poezji Leśmiana, „Popiołów”, ani nawet „Trylogii”.

Pamięć w dużej mierze określa priorytety narodowe. To, że jest ona tak różna w różnych krajach, nakłada na nas dziś, po stu latach od zakończenia I wojny światowej, obowiązek szczególnej troski o wyważanie racji. Od historii nie uciekniemy, a jeśli będziemy próbować o niej zapomnieć, w powstałą próżnię wkraść się mogą demony.

L’Union européenne offre la chance de réconcilier nos différentes mémoires historiques, à condition toutefois que nous appliquions tous ce principe pas bien compliqué : « traite les autres comme tu voudrais être traité toi-même ».

Peut-être, après 50 ans de communisme, avions-nous l’impression que dans l’Union européenne on peut s’exprimer librement et dire ce qu’on pense vraiment.

Si vous participez à un colloque « disciplinaire » en France et avez l’intention de parler d’un pays dit « de l’Est », vous avez de fortes chances de vous retrouver dans une session « autres » qui regroupe des cas empiriques différents de celui de la France. Juste avant votre communication, il sera question du Burkina Faso ou de l’Argentine.

Jeśli wartości chrześcijańskie będą osłabione, ponownie wzrosną w siłę tendencje nacjonalistyczne i wrogie Europie.

Ten tekst nie ma na celu ani wychwalania Unii Europejskiej ani jej obwiniania. System się kruszy i choć nie jest celem samym w sobie, to jako obywatelka francuska jestem również obywatelką europejską, bardzo przywiązaną do wartości, które Europa reprezentuje. Jestem za Europą zjednoczoną, rozszerzoną, ale Europą, która potrafi wsłuchiwać się w głos „najmniejszych”, po to, abyśmy wszyscy razem mogli się rozwijać.

Gdyby wzięli Państwo udział we Francji w konferencji „tematycznej” i chcieli mówić o jednym tylko z krajów zwanych „wschodnimi”, z dużym prawdopodobieństwem przypisano by Państwa do podgrupy „inne”, gdzie omawia się przypadki empiryczne inne niż francuskie. Państwa wystąpienie znalazłoby się gdzieś między refleksjami na temat Burkina Faso i Argentyny.

Cet article n’a pas pour objectif de faire les louanges de l’Union Européenne, ni de la blâmer. Le système présente ses propres failles, et ne constitue pas une fin en soi, mais en tant que citoyenne française, je suis aussi citoyenne européenne et très attachée aux valeurs qu’elle promeut. Je suis pour une Europe unifiée, élargie, mais une Europe qui sait donner la voix aux plus « petits » afin de nous faire grandir, tous ensemble.

L’idée Schengen ne pourra être sauvée que par un accord entre les pays membres de l’UE sur la question des migrants, de ceux qui y sont déjà et ceux qui y viendront dans le futur.

Jedność cywilizacyjna kontynentu wyraża się poprzez narody, a nie przeciwko nim. Komplementarność i partnerstwo powinny opierać się na fundamencie mocnych i rozwijających się gospodarek narodowych, czerpiących swoją siłę z lokalnej dynamiki.

Po pierwsze, tolerancja. W Polsce chętnie przyjmowaliśmy każdego, kto chciał się osiedlić, a deklarował lojalność oraz szacunek dla świata, w jaki wstępował. Tolerancja zakłada silne poczucie własnej wartości i wyrazistą tożsamość zbiorową przy braku kompleksów. Musimy, rzecz jasna, najpierw takimi się stawać, aby tolerancyjnie zapraszać do siebie i nie rezygnować z przekonywania do własnych racji: rozumnie oraz w wolności.

Kraje Europy Środkowej i Wschodniej są krajami o innej kulturze. Naznaczeni jesteśmy czymś, co, jak mówił jeden z moich przyjaciół, można określić jako program antywirusowy, który został zainstalowany w naszych głowach w okresie komunizmu. Ten program ostrzega nas przed różnymi niebezpieczeństwami znacznie wcześniej niż osoby z innych krajów, które nie przeżyły tego, co my przeżyliśmy za czasów komunizmu.

Kontakt jest niezbędny, wręcz obowiązkowy, jeśli chcemy żyć w Europie, w której będą panować szacunek i wzajemne rozumienie się narodów, szczególnie w sytuacjach konfliktowych. Chcemy, żeby inni wiedzieli, jak żyjemy, w jakiej przestrzeni kulturowej i obyczajowej toczy się nasze życie, czym się różnimy, ale też co powoduje, że mimo wszystko jesteśmy jakoś do siebie podobni. Wydaje mi się, że warto od tego zacząć.

Robert Schuman mówi dzisiejszej Europie: Wartości, durnie! Wygląda na to, że 55 lat temu przenikliwie rozpoznał podstawowe źródła zagrożeń dzisiejszej Unii, mogących ją zabić. Gdyby żył, zapewne byłby mocno zdziwiony, w jaką stronę ona dziś zmierza. I nie wydaje się, by radośnie maszerował w paradach swojego imienia.

Kluczem do uratowania idei Schengen jest dzisiaj oczywiście skuteczne porozumienie się państw członkowskich Unii w sprawie imigrantów, już tu obecnych i tych, którzy będą napływać w przyszłości. Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem wydaje się utrzymywanie jeszcze przez dłuższy czas pewnego zakresu kontroli granicznych, najostrzejszych oczywiście na dobrze rozpoznanych szlakach migracyjnych.

Tartu et son université symbolisent le fort lien qui relie nous tous – Polonais, Lettons, Lituaniens, Estoniens, Finlandais, Islandais et Géorgiens. L’esprit de liberté n’arrête pas de nous pousser tous vers l’avant.

Zamiast wyciągnąć rękę już w 1991 roku do państw z byłego bloku komunistycznego i zaproponować im, aby dołączyły do Europy opartej na fundamencie tożsamości kulturowej, czekaliśmy aż do roku 2004, aby zaproponować im dołączenie do Europy czysto ekonomicznej. Nie powiodło nam się zjednoczenie Europy i to wyjaśnia, dlaczego niektórym państwom, w tym Polsce, bliżej jest do Stanów Zjednoczonych niż do Europy.

Aujourd’hui, l’Europe est profondément divisée, d’abord parce que nous n’avons pas su accueillir les pays d’Europe de l’Est, au sortir de l’enfer soviétique. Au lieu de tendre la main dès 1991 aux pays de l’ex-bloc de l’Est et leur proposer d’intégrer une Europe fondée sur une identité de culture, nous avons attendu 2004 pour leur proposer de rallier une Europe purement économique fondée sur les critères de convergence de Maastricht. Nous avons raté la réunification de l’Europe et cela explique que certains pays comme la Pologne se sentent aujourd’hui plus proches des États-Unis que de l’Europe.