globalizacja

Janis WARUFAKIS: “W momencie, gdy kategorycznie nie zgodziłem się na żaden kredyt, Wolfgang Schäuble zaproponował mi, że zawsze mogę „wynieść się z Europy”. Gdy powiedział „wypad z euro”, zapytałem go, czy ma mandat od kanclerz Angeli Merkel, żeby składać mi takie propozycje. Zakłopotany odpowiedział: „Nie, jeszcze nie”. Umówiłem się więc, że ja zadzwonię do Aleksisa Tsiprasa, aby otrzymać zgodę na taką rozmowę, a Schäuble do kanclerz Angeli Merkel. Otrzymałem pozwolenie 10 minut później. On zaś odkładał rozmowę przez kilka dni. Gdy się spotkaliśmy, powiedział mi, że obawia się, że jeśli powie kanclerz o tym, to ona nie da mu niezbędnej zgody. Dzięki temu wiedziałem, że mam go w garści. Tak więc grexit nigdy nie był naszą strategią, lecz był strategią Schäuble’a”.

Europa w najbliższych dekadach zostanie całkiem zmarginalizowana. Widać to choćby po liczbie mieszkańców naszego kontynentu. Na początku XX wieku stanowili oni 20 proc. wszystkich mieszkańców globu. Teraz – 7 proc. Sytuacja demograficzna naszego kontynentu jest bardzo niepokojąca, dotyczy to szczególnie krajów Europy Wschodniej. Źle to wygląda, zwłaszcza gdy się tę sytuację porówna z tym, co się dzieje w Chinach czy państwach afrykańskich. Także USA mają korzystną strukturę demograficzną.

Ograniczenia wprowadzone z powodu koronawirusa odbiły się na globalizacji – a jednocześnie wzmocniły pozycję poszczególnych rządów, które zaczęły kontrolować w większym stopniu działalność gospodarczą. W tym sensie możemy zacząć mówić o tym, że zaczęła się deglobalizacja.

Bezustanna kampanijność polityki i jej orientacja na osobowości medialne sprawia, że skracany jest horyzont czasowy decyzji i osłabiana jest skuteczność polityk wymagających konsekwentnej realizacji w dłuższym okresie.

Oligarchia finansowa, która gra dziś pierwsze skrzypce albo i dyryguje oligarchią światową, będzie musiała oddać część władzy politykom.

Chrześcijanie zwykle źle reagują na globalizację. Ale ja będę jej bronić. Globalna wymiana rynkowa oferuje najlepszy sposób na rozwój i najbardziej realistyczny i obiecujący sposób wyjścia z ubóstwa – pisze prof. Brent WATERS, teolog.

Globalizacja podważyła nowoczesną ideę państwa narodowego, wprowadzając ponadnarodowe formy interakcji między ludźmi. Religia, podtrzymując te interakcje, jest jednocześnie czynnikiem wzmacniającym poczucie tożsamości. Tak wykształciła się nowa forma nacjonalizmu.

Koncept, że nasz świat polityki jest podzielony, ponieważ jesteśmy bardziej podzieleni, niż byliśmy wcześniej, wydaje mi się fałszywy. To, co się dzieje, to wyłanianie się stylu politycznego, który nie jest lojalny wobec instytucji, nie ma szacunku dla faktów i nie ponosi odpowiedzialności nawet przed swoimi zwolennikami.

Wysoki poziom niezadowolenia klasy średniej, wspomaganej przez zawsze krytycznie nastawionych do władzy ludzi ubogich, w połączeniu z technologicznymi możliwościami tworzenia szerokich sieci protestu staje się społecznym materiałem wybuchowym.

Pandemia niemal z dnia na dzień cofnęła nas na linię startu. Zatrzymała wyścig po jeszcze lepsze smartfony, jeszcze bardziej inteligentne samochody, jeszcze większe apartamenty, jeszcze więcej „lajków”.

Stajemy wobec tego samego dylematu co Pompejusz Wielki, który przestrzegany przed wypłynięciem na morze ze względu na sztorm i zagrożenie życia powiedział, że wypłynąć musi – a żyć nie musi. My też musimy wypłynąć, czy nam się to podoba, czy nie. Jest tyle wyzwań, tyle różnych konieczności, że aby normalnie funkcjonować, kontynuować i rozwijać wielką spuściznę cywilizacji europejskiej, musimy wypłynąć na morze refleksji i przemyślenia raz jeszcze fundamentów naszej cywilizacji, gdyż jest ona wielkim, ważnym i być może jedynym naszym trwałym dorobkiem. A więc wypływajmy!

Najważniejsze instytucje – Rada Bezpieczeństwa ONZ, Bank Światowy i MFW – wciąż są zdominowane przez zwycięskich aliantów II wojny światowej z Europy i Ameryki, czyli państwa reprezentujące populacje, których liczebność gwałtownie się zmniejsza, i mające coraz mniejszy udział w światowej gospodarce. Nie odzwierciedla to wzrostu pozycji Chin, Brazylii, RPA i innych, podważa legitymację prawną systemu bezpieczeństwa międzynarodowego.

Nie jest zaskoczeniem, że dwa kraje, które wywołały najbardziej znaczące wstrząsy polityczne w ostatnich latach (Wielka Brytania i USA – brexit i wybór Donalda Trumpa), to te, które dotychczas znajdowały się w awangardzie globalizacji.

Chciałbym wierzyć głęboko w to, że zbliżamy się właśnie do punktu krytycznego, w którym nastąpi odwrót od niesprawdzonych informacji, powierzchownej wiedzy i krzykliwych tytułów. Na naszych oczach dzieje się rewolucja. Tylko ci, którzy ją dostrzegą i zaczną w niej uczestniczyć, mają szansę na nowo wygrać. Bo niestety kolejny rok umocni podziały i rozwarstwienie już nie tylko ekonomiczne, ale też intelektualne.

To, że istnieje Unia Europejska od tylu lat to dowód, że można przezwyciężyć nieubłagane wydawałoby się tendencje geopolityczne. Skoro udało się przezwyciężyć wrogość między takimi tradycyjnymi wrogami jak Polska i Niemcy, czy Francja i Niemcy, to znaczy, że w innych częściach globu też jest to możliwe.

Gospodarki rozwinięte przechodzą obecnie Trzeci Kryzys. Dwa pierwsze to Długi Kryzys po Panice roku 1873 r. oraz Wielki Kryzys lat 30. XX w.

Trudno się dziwić, że ludzie z zagrożonych części świata uciekają przed dotkliwymi powodziami czy suszami. Już dziś służby graniczne UE nie są w stanie skutecznie kontrolować przemieszczeń ludności, czego wyraźnym obrazem jest kryzys migracyjny. Łącznie, w ciągu ostatnich 7 lat prawie 160 milionów ludzi zostało zmuszonych do zmiany miejsca zamieszkania w związku z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.

Obecne wrzenie jest efektem starcia światopoglądów mającego charakter teologiczny i polityczny. Konserwatywni sunnici, wierni fundamentalistycznemu whhabizmowi, opowiadają się za rządami teokratycznymi i autorytarnymi, podczas gdy bardziej umiarkowani sunnici suficcy wybierają liberalne systemy polityczne. To samo dotyczy szyitów.

“Z nagłówków gazet zbyt często wyłania się refleksja o przepaści między naszą rzeczywistością a światem bez ubóstwa. Autorzy tych tytułów nie widzą jednak wszystkich wysiłków, które zrobiono, by pomóc najbiedniejszym. Gdyby świat dotrzymywał obietnic składanych najbardziej potrzebującym, byłaby to wiadomość na pierwsze strony gazet”