Chrześcijanie zwykle źle reagują na globalizację. Ale ja będę jej bronić. Globalna wymiana rynkowa oferuje najlepszy sposób na rozwój i najbardziej realistyczny i obiecujący sposób wyjścia z ubóstwa – pisze prof. Brent WATERS, teolog.
Globalizacja podważyła nowoczesną ideę państwa narodowego, wprowadzając ponadnarodowe formy interakcji między ludźmi. Religia, podtrzymując te interakcje, jest jednocześnie czynnikiem wzmacniającym poczucie tożsamości. Tak wykształciła się nowa forma nacjonalizmu.
Koncept, że nasz świat polityki jest podzielony, ponieważ jesteśmy bardziej podzieleni, niż byliśmy wcześniej, wydaje mi się fałszywy. To, co się dzieje, to wyłanianie się stylu politycznego, który nie jest lojalny wobec instytucji, nie ma szacunku dla faktów i nie ponosi odpowiedzialności nawet przed swoimi zwolennikami.
Wysoki poziom niezadowolenia klasy średniej, wspomaganej przez zawsze krytycznie nastawionych do władzy ludzi ubogich, w połączeniu z technologicznymi możliwościami tworzenia szerokich sieci protestu staje się społecznym materiałem wybuchowym.
Pandemia niemal z dnia na dzień cofnęła nas na linię startu. Zatrzymała wyścig po jeszcze lepsze smartfony, jeszcze bardziej inteligentne samochody, jeszcze większe apartamenty, jeszcze więcej „lajków”.
Stajemy wobec tego samego dylematu co Pompejusz Wielki, który przestrzegany przed wypłynięciem na morze ze względu na sztorm i zagrożenie życia powiedział, że wypłynąć musi – a żyć nie musi. My też musimy wypłynąć, czy nam się to podoba, czy nie. Jest tyle wyzwań, tyle różnych konieczności, że aby normalnie funkcjonować, kontynuować i rozwijać wielką spuściznę cywilizacji europejskiej, musimy wypłynąć na morze refleksji i przemyślenia raz jeszcze fundamentów naszej cywilizacji, gdyż jest ona wielkim, ważnym i być może jedynym naszym trwałym dorobkiem. A więc wypływajmy!
Najważniejsze instytucje – Rada Bezpieczeństwa ONZ, Bank Światowy i MFW – wciąż są zdominowane przez zwycięskich aliantów II wojny światowej z Europy i Ameryki, czyli państwa reprezentujące populacje, których liczebność gwałtownie się zmniejsza, i mające coraz mniejszy udział w światowej gospodarce. Nie odzwierciedla to wzrostu pozycji Chin, Brazylii, RPA i innych, podważa legitymację prawną systemu bezpieczeństwa międzynarodowego.
Nie jest zaskoczeniem, że dwa kraje, które wywołały najbardziej znaczące wstrząsy polityczne w ostatnich latach (Wielka Brytania i USA – brexit i wybór Donalda Trumpa), to te, które dotychczas znajdowały się w awangardzie globalizacji.
Chciałbym wierzyć głęboko w to, że zbliżamy się właśnie do punktu krytycznego, w którym nastąpi odwrót od niesprawdzonych informacji, powierzchownej wiedzy i krzykliwych tytułów. Na naszych oczach dzieje się rewolucja. Tylko ci, którzy ją dostrzegą i zaczną w niej uczestniczyć, mają szansę na nowo wygrać. Bo niestety kolejny rok umocni podziały i rozwarstwienie już nie tylko ekonomiczne, ale też intelektualne.
To, że istnieje Unia Europejska od tylu lat to dowód, że można przezwyciężyć nieubłagane wydawałoby się tendencje geopolityczne. Skoro udało się przezwyciężyć wrogość między takimi tradycyjnymi wrogami jak Polska i Niemcy, czy Francja i Niemcy, to znaczy, że w innych częściach globu też jest to możliwe.
Gospodarki rozwinięte przechodzą obecnie Trzeci Kryzys. Dwa pierwsze to Długi Kryzys po Panice roku 1873 r. oraz Wielki Kryzys lat 30. XX w.
Trudno się dziwić, że ludzie z zagrożonych części świata uciekają przed dotkliwymi powodziami czy suszami. Już dziś służby graniczne UE nie są w stanie skutecznie kontrolować przemieszczeń ludności, czego wyraźnym obrazem jest kryzys migracyjny. Łącznie, w ciągu ostatnich 7 lat prawie 160 milionów ludzi zostało zmuszonych do zmiany miejsca zamieszkania w związku z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.
Obecne wrzenie jest efektem starcia światopoglądów mającego charakter teologiczny i polityczny. Konserwatywni sunnici, wierni fundamentalistycznemu whhabizmowi, opowiadają się za rządami teokratycznymi i autorytarnymi, podczas gdy bardziej umiarkowani sunnici suficcy wybierają liberalne systemy polityczne. To samo dotyczy szyitów.
“Z nagłówków gazet zbyt często wyłania się refleksja o przepaści między naszą rzeczywistością a światem bez ubóstwa. Autorzy tych tytułów nie widzą jednak wszystkich wysiłków, które zrobiono, by pomóc najbiedniejszym. Gdyby świat dotrzymywał obietnic składanych najbardziej potrzebującym, byłaby to wiadomość na pierwsze strony gazet”
Niektórzy myślą, że mogą odgrodzić się murami: Zamknijmy murem granice w wokół Grecji, Słowenii czy Stanów Zjednoczonych, postulują, tylko to nie rozwiązuje problemu. Imigranci przejdą, w ostateczności rozbiją pod nim obóz. Podobnie granice zawiodą w walce z chorobami, zmianami klimatu czy terroryzmem.
“Obama uporczywie powtarzał, że TPP przesądzi o tym, kto – Ameryka czy Chiny – napisze reguły handlu dla XXI wieku. Obama dążył do utrwalenia obecnego sposobu działania, w którym amerykańskie korporacje same dla siebie piszą przepisy rządzące globalnym handlem oraz inwestycjami. Nikt, komu drogie są zasady demokracji, nie powinien tego akceptować” – pisze Joseph E.Stiglitz.
Ludzie się niepokoją. Świat przechodzi fundamentalną zmianę: na scenie pojawiają się nowi aktorzy, otwarcie ignoruje się dawne nienaruszalne zasady postępowania w stosunkach międzynarodowych, a nowa fala postępu technologicznego wstrząsa przemysłem i całymi sektorami gospodarki. W dążeniu do zorganizowania i przewidywalności – co w czasach szybkich zmian jest odruchem naturalnym – rozpaczliwie potrzebujemy wskazówek, w którą stronę pójdzie rozwój świata i jaka będzie nasza w nim rola.
Dlaczego młodzi ludzie, urodzeni i wychowani na Zachodzie, nie tylko przechodzą na islam, ale i wyjeżdżają do Syrii, walczyć w wojnie, którą uznają za swoją? Co ich tam pociąga? Dlaczego odrzucają kulturę, w której wyrośli?
System gospodarczy, który nie potrafi zapewnić zysków większości mieszkańców danego kraju i w którym coraz większa część ludności odczuwa narastające zagrożenie wynikające z braku należytego zabezpieczenia społecznego, jest wadliwy – niezależnie od tego, jak szybko rośnie w nim PKB.
W skrajnej nędzy żyje 1,2 miliarda, 2,6 miliarda nie ma dostępu do czystej wody pitnej i urządzeń sanitarnych, a blisko 3 miliardy ogrzewa domy, spalając szkodliwe substancje. Każdego roku dziesięć milionów ludzi umiera na choroby zakaźne. Szacuje się, że brak wody i kanalizacji powoduje co najmniej 300 tys. zgonów rocznie, a niedożywienie jest przyczyną śmierci 1,4 miliona dzieci.
