Kalendarium rocznic 2025. Najważniejsze daty i wydarzenia

Przedstawiamy „Kalendarium rocznic 2025” – zestawienie, w którym umieściliśmy najważniejsze rocznice 2025 roku, czyli daty i wydarzenia, na które warto zwrócić uwagę w roku 2025. Wydarzenia historyczne, rocznice, najważniejsze bitwy mające wpływ na naszą historię, urodziny i daty śmierci bohaterów naszej zbiorowej wyobraźni. Najważniejsze daty 2025 roku, najważniejsze rocznice w 2025 roku, historyczne rocznice na 2025 rok – w jednym zestawieniu.

Najważniejsze rocznice 2025 roku

.„Kalendarium rocznic 2025. Najważniejsze daty i wydarzenia” powstało w redakcji „Wszystko co Najważniejsze” z wykorzystaniem „Kalendarium ważniejszych rocznic i wydarzeń 2025” autorstwa Małgorzaty Lis, wydanego przez Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną w Rzeszowie [LINK]. Tę ważną publikację, skupioną przede wszystkim na rocznicach wydarzeń literackich i kulturalnych, redakcja „Wszystko co Najważniejsze” rozbudowała o daty z zakresu dziejów politycznych i społecznych Polski oraz świata, których okrągłe rocznice przypadają w roku 2025. Pośród najważniejszych wydarzeń 2025 r. znajdują się m.in.:

• 1700. rocznica pierwszego soboru powszechnego w historii chrześcijaństwa,
• 1025. rocznica zjazdu gnieźnieńskiego,
• 1000. rocznica koronacji pierwszego króla Polski Bolesława Chrobrego,
• 520. rocznica uchwalenia na sejmie w Radomiu konstytucji Nihil novi,
• 500. rocznica hołdu pruskiego,
• 230. rocznica III rozbioru Rzeczpospolitej,
• 105. rocznica Cudu nad Wisłą,
• 100. rocznica urodzin Margaret Thatcher
• 90. rocznica śmierci Józefa Piłsudskiego,
• 85. rocznica zbrodni katyńskiej,
• 80. rocznica zakończenia II wojny światowej,
• 80. rocznica podpisania Karty Narodów Zjednoczonych i powstania ONZ,
• 70. rocznica powstania Układu Warszawskiego,
• 45. rocznica powstania NSZZ „Solidarność”,
• 25. rocznica śmierci Jana Karskiego,
• 20. rocznica śmierci oraz 105. rocznica urodzin papieża Jana Pawła II,
• 5. rocznica wybuchu w Polsce pandemii COVID-19

Informacje o tych i wielu innych wydarzeniach historycznych, których rocznice przypadają na 2025 r., znajdą Państwo w kalendarium najważniejszych rocznic 2025 roku.

Jednocześnie zachęcamy do subskrypcji newslettera historycznego „Wszystko co Najważniejsze”. Co tydzień prezentujemy wybór najważniejszych i najciekawszych wydarzeń historycznych, których rocznice obchodzimy w danym tygodniu. Znajdą tu Państwo również jakościowe teksty na temat historii autorstwa profesjonalnych historyków, napisane w sposób przystępny i ciekawy. Newsletter „Piękno Historii” to także szansa na zapoznanie się z głosem z epoki, w który warto się wsłuchać. Prezentujemy go pod postacią cytatu z wybranego źródła historycznego. Proponujemy ponadto zdjęcie bądź obraz z epoki, dzięki którym obcowanie z przeszłością będzie ciekawsze. Znajdą tu Państwo również polecenia książek historycznych, po jakie warto sięgnąć. Co tydzień przedstawimy także sylwetkę polskiego naukowca, wynalazcy, myśliciela lub artysty, którego dokonania  wpłynęły na świat, jaki znamy dziś. 

Zapraszamy do subskrybowania!

Link do zapisów: [Zapisz się].

Kalendarium rocznic 2025

STYCZEŃ 2025:

1 stycznia

– 1959 – Urodził się Michel ONFRAY, francuski filozof, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1981 – Urodził się Mateusz MATYSZKOWICZ, filozof, publicysta, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1995 – W Polsce nastąpiła denominacja złotego (w stosunku 10 000:1). 30. rocznica wydarzenia.

2 stycznia

– 1920 – Urodził się Isaac Asimov, amerykański pisarz science fiction, popularyzator nauki, biochemik, czołowy twórca prozy fantastycznonaukowej, książek popularnonaukowych i powieści kryminalnych, opowiadań, m.in.: Ja, robot, Świat robotów. 105. rocznica urodzin.

– 1943 – Urodził się Lucjan PIELA, profesor zwyczajny nauk chemicznych, specjalista w chemii kwantowej, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

3 stycznia

– 1875 – Zmarł Pierre Athanase Larousse, francuski pisarz, wydawca, leksykograf, gramatyk, założyciel księgarni i wydawnictwa Librairie Larousse et Boyer w Paryżu, działającego do dzisiaj. 150. rocznica śmierci.

– 1951 – Urodził się Luc FERRY, francuski filozof, b. minister edukacji narodowej, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1965 – Założono zespół muzyczny Czerwone Gitary. 60. rocznica wydarzenia.

4 stycznia

– Światowy Dzień Braille’a

– 1960 – Zmarł Albert Camus, francuski pisarz, dramaturg, publicysta, filozof i literaturoznawca, czołowy reprezentant egzystencjalizmu, autor powieści, m.in. Obcy, Dżuma, Upadek, esejów, m.in. Mit Syzyfa, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1957 r. 65. rocznica śmierci.

– 1965 – Zmarł Thomas Stearns Eliot, anglo-amerykański poeta, dramaturg, krytyk literacki, autor m.in. zbioru wierszy Purfrock i inne spostrzeżenia, poematów Ziemia jałowa, Popielec, dramatu poetyckiego Morderstwo w katedrze, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1948 r. 60. rocznica śmierci.

5 stycznia

– 1895 – Zmarł Władysław Podkowiński, malarz i ilustrator, jeden z prekursorów polskiego impresjonizmu. 130. rocznica śmierci.

6 stycznia

– 1745 – Urodził się Jacques Étienne Montgolfier, francuski wynalazca, który wspólnie z bratem Josephem Michelem Montgolfierem stworzył m.in. balon na ogrzewane powietrze. 280. rocznica urodzin.

– 1850 – Urodził się Witold Zglenicki, geolog, hutnik, nafciarz, wynalazca, światowy pionier podmorskiego wydobycia ropy naftowej, zwany „polskim Alfredem Noblem”, jeden z największych darczyńców na rzecz polskiej nauki w XIX w.  175. rocznica urodzin.

– 1875 – Zmarł Piotr Wysocki, żołnierz, lider Sprzysiężenia Podchorążych, które w 1830 r. rozpoczęło Powstanie Listopadowe. 150. rocznica śmierci.

7 stycznia

– Urodził się Jędrzej STĘPIEŃ, założyciel Studio Mentals, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– Marszałek Sejmu Szymon HOŁOWNIA nieoficjalnie ogłosi datę wyborów prezydenckich 2025 r.

8 stycznia

– 1560 – Zmarł Jan Łaski, uczony, humanista, dyplomata, sekretarz Zygmunta I Starego, jeden z najwybitniejszych polskich intelektualistów XVI-wiecznych, działacz reformacyjny o znaczeniu europejskim. 465. rocznica śmierci.

– 1935 – Urodził się Elvis Presley, amerykański piosenkarz i aktor, jedna z ważniejszych ikon popkultury XX w., często nazywany „Królem Rock and Rolla”, wykonawca światowych przebojów, m.in. Love Me Tender, That’s All Right (Mama). 90. rocznica urodzin.

9 stycznia

– 1890 – Urodził się Karel Čapek, czeski prozaik, dramatopisarz i eseista, autor m.in. groteskowej powieści Inwazja jaszczurów oraz dramatów Biała zaraza i Matka. 135. rocznica urodzin.

– 1945 – Urodziła się Małgorzata Musierowicz, pisarka i ilustratorka, autorka utworów dla dzieci i  młodzieży.

10 stycznia

– 1920 – Wszedł w życie traktat wersalski kończący I wojnę światową. Podpisano go 28 czerwca 1919 r. 105. rocznica wydarzenia.

– 1968 – Urodził się Andrzej DOBRZYŃSKI, ksiądz, teolog, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

11 stycznia

– 1915 – Zmarł Teodor Tomasz Jeż (właśc. Zygmunt Miłkowski), pisarz, publicysta, działacz niepodległościowy, polityczny i społeczny, jeden z założycieli Ligi Polskiej i Ligi Narodowej Polskiej. 110. rocznica śmierci.

– 1935 – Zmarła Marcelina Sembrich-Kochańska, jedna z najwybitniejszych śpiewaczek wszech czasów (sopran), gwiazda nowojorskiej Metropolitan Opera. 90. rocznica śmierci.

12 stycznia

– 1967 – Urodził się Robert KOSTRO, historyk, dyrektor Muzeum Historii Polski, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2020 – Zmarł Roger SCRUTON, brytyjski konserwatywny filozof, pisarz, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”. 5. rocznica śmierci.

13 stycznia

– 1625 – Zmarł Jan Brueghel Starszy, flamandzki malarz, jeden z najwybitniejszych artystów XVII-wiecznych. 400. rocznica śmierci.

– 1870 – Urodził się Jędrzej Moraczewski, inżynier, jeden z liderów PPSD i PPS, minister komunikacji w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej, premier Polski (1918-1919). 155. rocznica urodzin.

14 stycznia

– 1770 – Urodził się Adam Jerzy Czartoryski, książę herbu własnego, pisarz, poeta, mecenas sztuki i kultury, polski mąż stanu, minister spraw zagranicznych Imperium Rosyjskiego, prezes Rządu Narodowego Królestwa Polskiego, założyciel politycznego obozu konserwatywno-liberalnego Hôtel Lambert. 255. rocznica urodzin.

15 stycznia

– 1977 – Urodziła się Giorgia MELONI, premier Włoch, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– Marszałek Sejmu Szymon Hołownia ogłosi oficjalną datę wyborów prezydenckich w Polsce w 2025 r.

16 stycznia

– 1958 – Urodził się Andrzej SZAHAJ, profesor zwyczajny filozofii, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

17 stycznia

– 1600 – Urodził się Pedro Calderón de la Barca, barokowy poeta i dramaturg hiszpański działający w hiszpańskim Złotym Wieku, autor licznych sztuk dramatycznych, z których najsłynniejsze to Życie jest snem i Wielki teatr świata. 425. rocznica urodzin.

– 1985 – Zmarł Ludwik Bazylow (ur. 14 IV 1915), polski historyk, badacz dziejów Europy Wschodniej, autor wielu publikacji książkowych poświęconych historii Rosji, m.in. Dziejów Rosji 1801–1917, Historii powszechnej 1789–1918. 40 rocznica śmierci oraz 110 rocznica urodzin.

18 stycznia

– 1940 – Zmarł Kazimierz Przerwa-Tetmajer (ur. 12 II 1865), poeta, prozaik, dramaturg, publicysta, krytyk sztuki, jeden z najwybitniejszych poetów okresu Młodej Polski, autor m.in. tomów poezji, gawęd góralskich Na skalnym Podhalu. 85. rocznica śmierci oraz 160 rocznica urodzin.

19 stycznia

– 1945 – Ostatni komendant AK gen. Leopold Okulicki wydał rozkaz rozwiązania Armii Krajowej. 80. rocznica wydarzenia.

– 1975 – Zmarł Kazimierz Wyka (ur. 19 III 1910), historyk i krytyk literatury, eseista, profesor UJ, badacz literatury romantyzmu i Młodej Polski, autor licznych dzieł, m.in. Rzeczy wyobraźni, Modernizmu polskiego. 50. rocznica śmierci oraz 115 rocznica urodzin.

20 stycznia

– 1320 – Władysław Łokietek został koronowany w katedrze wawelskiej na króla Polski. Zakończył się okres rozbicia dzielnicowego (1138-1320). 705. rocznica wydarzenia. 

– 1775 – Urodził się André Marie Ampère, francuski fizyk i matematyk, badacz zjawiska elektromagnetyzmu. Od jego nazwiska jednostka natężenia prądu elektrycznego określana jest mianem ampera. 250. rocznica urodzin.

– 1920 – Urodził się Federico Fellini, włoski reżyser i scenarzysta filmowy, czołowy przedstawiciel europejskiego kina autorskiego, otrzymał cztery Oscary: dla najlepszego filmu zagranicznego La Strada, Noce Cabirii, Osiem i pół oraz nagrodę honorową za całokształt twórczości. 105. rocznica urodzin.

– 2005 – Zmarł Jan Nowak-Jeziorański, właśc. Zdzisław Jeziorański, dziennikarz, pisarz i działacz polityczny, dyrektor Radia Wolna Europa, autor książek o tematyce politycznej, m.in. Rozmów o Polsce i niezliczonych audycji radiowych. 20. rocznica śmierci.

21 stycznia

– 1950 – Zmarł George Orwell, właśc. Eric Arthur Blair, angielski powieściopisarz i publicysta, korespondent wojenny BBC w czasie II wojny światowej, autor powieści, m.in. Folwark zwierzęcy, Rok 1984. 75. rocznica śmierci.

23 stycznia

– 1905 – Urodził się Konstanty Ildefons Gałczyński, poeta, prozaik, członek grupy Literackiej „Kwadryga”, autor m.in. tomu wierszy Zaczarowana dorożka, groteskowych miniatur satyrycznych Teatrzyk „Zielona Gęś”. 120. rocznica urodzin.

– 1946 – Urodził się Michał KLEIBER, profesor zwyczajny w Polskiej Akademii Nauk, redaktor naczelny „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1952 – Urodził się Andrzej JAJSZCZYK, profesor nauk technicznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

24 stycznia

– Światowy Dzień Środków Masowego Przekazu

– 1920 – Zmarł Amadeo Modigliani, włoski malarz, rysownik i rzeźbiarz pochodzenia żydowskiego, autor rzeźb i obrazów nawiązujących do sztuki renesansu, których głównym motywem jest człowiek, autor słynnych portretów i aktów, m.in. Portretu Jeanne Hébuterne, Aktu leżącego z rękami skrzyżowanymi pod głową. 105. rocznica śmierci.

– 1965 – Zmarł Winston Leonard Spencer Churchill, polityk brytyjski, mąż stanu, pisarz i historyk, malarz, dwukrotny premier Wielkiej Brytanii, autor książek głównie z zakresu historii, polityki i wojskowości oraz wspomnień Druga wojna światowa, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1953 r. 60. rocznica śmierci.

25 stycznia

– 1978 – Urodził się Wołodymyr ZEŁENSKI, Ukraiński polityk, satyryk, od 2019 r. prezydent Ukrainy, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1986 – Urodził się Paweł JABŁOŃSKI, podsekretarz stanu ds. współpracy ekonomicznej, rozwojowej oraz polityki afrykańskiej i bliskowschodniej, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

27 stycznia

– Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holocaustu

– Doszło do wyzwolenia KL Auschwitz. 80. rocznica.

– 1775 – Urodził się Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling, jeden z najwybitniejszych filozofów niemieckich, intelektualny ojciec romantyzmu. 250. rocznica urodzin.

– 2010 – Zmarł J.D. Salinger, właśc. Jerome David Salinger, amerykański pisarz, autor głośnej powieści Buszujący w zbożu oraz zbioru Dziewięć opowiadań. 15. rocznica śmierci.

28 stycznia

– 1885 – Urodził się Władysław Raczkiewicz, polityk, żołnierz, działacz niepodległościowy, pierwszy Prezydent RP na uchodźstwie (1939-1947). 140. rocznica urodzin.

– 1949 – Urodził się Grzegorz KOŁODKO, profesor, wicepremier i minister finansów, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1951 – Urodził się Bernard GUETTA, francuski poseł do Parlamentu Europejskiego IX kadencji, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1955 – Urodził się Nicolas SARKOZY , były Prezydent Francji, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

29 stycznia

– 1720 – Urodził się Franciszek Bohomolec, jezuita, komediopisarz, poeta i publicysta, współtwórca polskiego oświecenia, autor licznych komedii, m.in. Małżeństwo z kalendarza, Nędza uszczęśliwiona. 305. rocznica urodzin.

– 1860 – Urodził się Anton Pawłowicz Czechow, rosyjski nowelista i dramatopisarz, z zawodu lekarz, autor m.in. dramatów Wujaszek Wania, Trzy siostry, opowiadań Śmierć urzędnika, Kameleon. 165. rocznica urodzin.

– 1962 – Urodziła się Olga TOKARCZUK, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 2018 roku, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

30 stycznia

– 1850 – Urodził się Aleksander Gierymski, malarz, przedstawiciel realizmu, prekursor polskiego impresjonizmu, luminista, rysownik, tworzył obrazy o tematyce i scenerii warszawskiej, m.in. Żydówka sprzedająca owoce, Piaskarze, oraz o tematyce chłopskiej Trumna chłopska, Chłopiec niosący snop. 175. rocznica urodzin.

– 1948 – Urodził się Tadeusz TRZISZKA, profesor, technolog żywności i żywienia autor „Wszystko co Najważniejsze”.

31 stycznia

– 1985 – Zmarł Józef Mackiewicz, prozaik i publicysta, redaktor naczelny wileńskiego dziennika „Słowo”, autor publikacji i książek na temat zbrodni katyńskiej, m.in. Katyń. Zbrodnia bez sądu i kary, zbioru reportaży Bunt rojstów. 40. rocznica śmierci.

– 1895 – Urodził się Stanisław Młodożeniec, poeta, prozaik, dramaturg, współtwórca futuryzmu, autor tomików poetyckich Kreski i futureski, Futuro-gamy i futuro-pejzaże. 130. rocznica urodzin.

LUTY 2025:

1 lutego

– 1935 – Zmarł Bolesław Limanowski (ur. 18 X 1835 r.), polski historyk, socjolog, polityk, działacz niepodległościowy i społeczny, senator RP w latach 1922-1935, nestor ruchu socjalistycznego na ziemiach polskich, członek PPS, autor szeregu ważnych dla rozwoju wiedzy publikacji naukowych z zakresu socjologii i historii. 90. rocznica śmierci.

– 1949 – Urodził się George FRIEDMAN, politolog, jeden z najwybitniejszych ekspertów zajmujących się geopolityką i współczesną doktryną wojenną, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1985 – urodził się Sohrab AHMARI, irańsko-amerykańskim felietonista, redaktor i pisarz non-fiction, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

2 lutego

– 1970 – Zmarł Bertrand Russell, brytyjski matematyk, logik, filozof, pisarz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1950 r.), jeden z najbardziej wpływowych intelektualistów XX w., inicjator ruchu Pugwash na rzecz pokoju i ograniczenia zbrojeń. 55. rocznica śmierci.

– 2000 – Zmarł Jacek Janczarski (ur. 27 II 1945), pisarz, dramaturg, satyryk i scenarzysta, twórca programów satyrycznych, m.in. Kocham pana, panie Sułku, autor scenariuszy filmów i seriali, m.in. Zmiennicy. 25. rocznica śmierci oraz 80. rocznica urodzin.

3 lutego

– 1735 – Urodził się Ignacy Krasicki, poeta, powieściopisarz, publicysta, biskup warmiński, jeden z głównych przedstawicieli polskiego oświecenia, mistrz satyry i bajki, autor pierwszej polskiej powieści nowożytnej Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki. 290. rocznica urodzin.

– 2023 – Zmarł Szewach WEISS, profesor zwyczajny nauk politycznych, izraelski polityk, autor „Wszystko co Najważniejsze”. 2. rocznica śmierci.

4 lutego

– Światowy Dzień Walki z Rakiem

– 1505 – Urodził się Mikołaj Rej, poeta i prozaik renesansowy, autor m.in.: traktatu Krótka rozprawa między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem, dzieła Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego, zbioru fraszek Figliki. 520. rocznica urodzin.

– 1945 – Rozpoczęła się konferencja jałtańska przywódców trzech mocarstw alianckich: Stanów Zjednoczonych, Związku Sowieckiego i Wielkiej Brytanii, reprezentowanych przez tzw. „Wielką Trójkę”, do której należeli Franklin D. Roosevelt, Winston Churchill i Józef Stalin. Podczas spotkania w Jałcie dokonano ustaleń w sprawie podziału politycznego Europy po zwycięstwie nad Niemcami w II wojnie światowej. 80. rocznica wydarzenia.

5 lutego

– 1953 – Urodził się Edward NĘCKA, psycholog, profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

6 lutego

– 1905 – Urodził się Władysław Gomułka ps. „Wiesław”, polityk, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PZPR w latach 1956-1970. 120. rocznica urodzin.

– 1915 – Urodziła się Danuta Szaflarska, aktorka teatralna i filmowa, brała udział w powstaniu warszawskim, była najdłużej pracującą i żyjącą polską aktorką, zagrała w m.in.: Zakazane piosenki, Skarb, Pożegnanie z Marią, Pora umierać. 110. rocznica urodzin.

– 1945 – Urodził się Bob Marley, jamajski muzyk, wokalista, główny przedstawiciel gatunku reggae. 80. rocznica urodzin.

7 lutego

– 1885 – Urodził się Sinclair Lewis, amerykański powieściopisarz i nowelista, dramaturg, reporter i redaktor nowojorskich czasopism, autor m.in. powieści Ulica główna, Babbit, jako pierwszy Amerykanin został uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. 140. rocznica urodzin.

8 lutego

– 1955 – Urodził się John Grisham, amerykański pisarz i prawnik, autor thrillerów prawniczych i kryminałów, m.in. Firma, Klient, Kancelaria.

9 lutego

– 1940 – Urodził się John Maxwell Coetzee, południowoafrykański pisarz mieszkający w Australii, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 2003 r., autor prozy psychologicznej, m.in. Młodości, Chłopięcych lat.

– 1943 – Urodził się Joseph E. STIGLITZ, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

10 lutego

– 1755 – Zmarł Montesquieu Charles Louis de Secondat [Monteskiusz], francuski filozof, prawnik, wolnomularz i pisarz doby oświecenia, autor m.in. Listów perskich i dzieła O duchu praw. 270. rocznica śmierci.

– 1920 – Gen. Józef Haller dokonał symbolicznych zaślubin Polski z morzem, symbolizujących powrót niepodległego państwa polskiego nad Bałtyk. 105. rocznica wydarzenia.

– 1925 – W Rzymie podpisano konkordat między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską. 100. rocznica wydarzenia.

– 2005 – Zmarł Arthur Miller (ur. 17 X 1915), amerykański dramaturg i scenarzysta, eseista i autor słuchowisk radiowych, sztuk, m.in. Śmierć komiwojażera, Czarownice z Salem, scenariuszy filmowych, m.in. Skłóceni z życiem. 20. rocznica śmierci oraz 110. rocznica urodzin.

11 lutego

– 1650 – Zmarł René Descartes [Kartezjusz], francuski filozof, matematyk i fizyk, jeden z najwybitniejszych uczonych XVII w., uznawany za ojca filozofii nowożytnej, autor słynnego twierdzenia Cogito ergo sum (Myślę, więc jestem) oraz dzieła Rozprawa o metodzie. 375. rocznica śmierci.

– 1945 – Urodził się Leszek PACHOLSKI, profesor zwyczajny nauk matematycznych, logik, informatyk, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

12 lutego

– 1971 – Urodził się Marek MAGIEROWSKI, dziennikarz, publicysta, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

13 lutego

– Światowy Dzień Radia

– 1980 – Zmarł Marian Rejewski, matematyk i kryptolog, który wspólnie z Jerzym Różyckim i Henrykiem Zygalskim złamał szyfr niemieckiej „Enigmy”. 45. rocznica śmierci.

14 lutego

– 2005 – Uruchomiono serwis internetowy YouTube. 20. rocznica wydarzenia.

15 lutego

– 1905 – Zmarł Lewis Wallace, amerykański powieściopisarz, wojskowy i dyplomata, autor powieści historycznych, m.in. Ben Hur, Książę indyjski, czyli Upadek Konstantynopola. 120. rocznica śmierci.

– 1910 – Urodziła się Irena Sendlerowa, działaczka społeczna, organizatorka akcji ratowania dzieci z getta i umieszczania ich w polskich rodzinach, sierocińcach i klasztorach, uhonorowana tytułem Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata, odznaczona Orderem Orła Białego. 115. rocznica urodzin.

– 1964 – Urodził się Krzysztof SZWAGRZYK, polski historyk, doktor habilitowany nauk humanistycznych, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

16 lutego

– 1665 – Zmarł Stefan Czarniecki herbu Łodzia, dowódca wojskowy, hetman polny koronny, uczestnik wojny partyzanckiej przeciw wojskom Karola X Gustawa w czasie potopu szwedzkiego, uczestnik walk przeciw powstańcom Chmielnickiego i w trakcie wojny polsko-rosyjskiej. 360. rocznica śmierci.

17 lutego

– 1960 – Urodził się Andrzej Ziemiański, pisarz science fiction i fantasy, architekt z wykształcenia, popularność przyniosła mu powieść Achaja, której pierwsze dwa tomy nominowane były do Nagrody im. Janusza A. Zajdla, drugi tom otrzymał w 2004 r. Nagrodę Nautilus. 65. rocznica urodzin.

– 1960 – Urodził się Piotr MAZURKIEWICZ, ksiądz, profesor nauk społecznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1980 – Polscy himalaiści Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki dokonali pierwszego w historii zimowego wejścia na Mount Everest. 45. rocznica wydarzenia.

18 lutego

– 1745 – Urodził się Alessandro Volta, włoski fizyk doświadczalny, fizjolog, konstruktor. Na jego cześć jednostkę napięcia elektrycznego nazwano woltem (volt). 280. rocznica urodzin.

19 lutego

– Dzień Nauki Polskiej

20 lutego

– 1530 – Zygmunt August, 9-letni syn Zygmunta Starego, został koronowany na króla Polski za życia ojca jako pierwszy i jedyny władca w historii kraju. 495. rocznica wydarzenia.

21 lutego

– Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego

– 1953 – Urodził się Krzysztof ŁAZARSKI, historyk i politolog, doktor habilitowany nauk społecznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1977 – Urodził się Paweł BORYS, prezes Polskiego Funduszu Rozwoju oraz przewodniczący rady nadzorczej Banku Gospodarstwa Krajowego., autor „Wszystko co Najważniejsze”.

22 lutego

– 1944 – Urodził się Ryszard BUGAJ, polski polityk i ekonomista, doktor habilitowany nauk ekonomicznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

23 lutego

– 1685 – Urodził się Georg Friedrich Händel, niemiecki kompozytor późnego baroku, najbardziej rozpoznawalny przez chór Hallelujah z oratorium Mesjasz. 340. rocznica urodzin.

– 1830 – Zmarł Jan Piotr Norblin (ur. 15 VII 1745 r.), francuski malarz i rysownik działający w Polsce, ojciec polskiego malarstwa rodzajowego. 195. rocznica śmierci oraz 280. rocznica urodzin.

– 1855 – Zmarł Carl Friedrich Gauss, niemiecki matematyk, fizyk, astronom i geodeta, profesor uniwersytetu w Getyndze, jeden z największych matematyków w historii, uznany za jednego z twórców
geometrii nieeuklidesowej, współtwórca geometrii różniczkowej. 170. rocznica śmierci.

– 1934 – Urodził się Jacques SEGUELA, mistrz reklamy, komunikacji, politycznego consultingu, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

24 lutego

– 1885 – Urodził się Stanisław Ignacy Witkiewicz, pseud. WITKACY, dramatopisarz, prozaik, eseista, malarz, filozof, autor m.in. sztuk teatralnych W małym dworku, Szewcy, Matka, powieści Nienasycenie. 140. rocznica urodzin.

– 1965 – Urodził się Maciej URBANOWSKI, historyk literatury polskiej, krytyk literacki, edytor, profesor nauk humanistycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2022 – Rosja dokonała pełnoskalowej inwazji na Ukrainę. 3. rocznica wydarzenia. 

25 lutego

–  1961 – Urodził się Nicolas TENZER, prezes Centre d’étude et de réflexion pour l’action politique (CERAP), ekspert kwestii geostrategicznych i analizy ryzyka politycznego, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

26 lutego

– 1956 – Urodził się Michel HOUELLEBECQ, jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy francuskich, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1971 – Urodził się Mirosław MILEWSKI, biskup pomocniczy Diecezji Płockiej, doktor nauk humanistycznych, z wykształcenia socjolog., autor „Wszystko co Najważniejsze”.

28 lutego

– 1750 – Urodził się Ignacy Potocki, działacz polityczny i oświatowy, publicysta i pisarz, marszałek wielki litewski, współtwórca Konstytucji 3 maja, autor m.in. Zasad do poprawy rządu r. 1789. 275. rocznica urodzin.

– 1990 – Zmarł Kornel Filipowicz, powieściopisarz, nowelista, autor m.in. powieści Romans prowincjonalny, Pamiętnik antybohatera; związany z poetką Wisławą Szymborską, zbiór pt. Listy. Najlepiej w życiu ma
twój kot zawiera ich korespondencję. 35. rocznica śmierci.

MARZEC 2025:

1 marca

– Międzynarodowy Dzień Obrony Cywilnej

– Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”

– 1445 – Urodził się Sandro Botticelli (zm. 17 V 1510), włoski malarz, przedstawiciel szkoły florenckiej, autor portretów, obrazów o tematyce mitologicznej, m.in. Narodziny Wenus, Wiosna oraz religijnej: Powracająca Judyta, obrazów z motywem Madonny. 515. rocznica śmierci oraz 580. rocznica urodzin.

– 1810 – Urodził się Fryderyk Chopin, polski pianista i kompozytor, jeden z najwybitniejszych kompozytorów romantycznych i najważniejszych polskich kompozytorów w historii, twórca znanych na całym świecie polonezów, Etiudy rewolucyjnej, Koncertów fortepianowych f-moll op. 21 i e-moll op. 11. 215. rocznica urodzin.

– 1935 – Urodził się Ernest Bryll, poeta, prozaik, dramatopisarz, autor tekstów piosenek, krytyk filmowy, m.in. autor tekstu piosenki Peggy Brown, tomików poezji Wigilie wariata, Rok polski. 90. rocznica urodzin.

2 marca

– 1855 – Zmarł Mikołaj I Romanow, car Rosji (1825-1855) i król Polski (1825-1855), za panowania którego wybuchło Powstanie Listopadowe (1830-1831). Jego następcą został Aleksander II. 170. rocznica wydarzenia.

– 1930 – Zmarł David Herbert Lawrence (ur. 11 IX 1885), angielski prozaik, poeta i krytyk literacki, autor powieści, opowiadań, poezji, sztuk, esejów, m.in. Synowie i kochankowie, Zakochane kobiety. 95. rocznica śmierci oraz 140. rocznica urodzin.

– 1980 – Zmarł Jarosław Iwaszkiewicz, pseud. Eleuter, poeta, prozaik, dramatopisarz, eseista, tłumacz, autor m.in. opowiadań Panny z Wilka, tomów poetyckich Warkocz jesieni, powieści Sława i chwała. 45. rocznica śmierci.

3 marca

– Międzynarodowy Dzień Pisarzy i Pisarek

– 1983 – Urodził się Karol NAWROCKI, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

4 marca

– 1938 – Urodził się Adam D. ROTFELD, profesor nauk humanistycznych, dyplomata, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1972 – Urodziła się Dorota GAWRYLUK, dyrektor pionu informacji i publicystyki Telewizji Polsat, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2020 – W Zielonej Górze zdiagnozowano pierwszy przypadek zachorowania na COVID-19 w Polsce (pacjent „zero”). 5. rocznica wybuchu pandemii.

5 marca

– 1940 – Najwyższe władze ZSRS podjęły tajną uchwałę w sprawie rozstrzelania polskich jeńców wojennych i więźniów politycznych, na mocy której dokonano zbrodni katyńskiej. 85. rocznica wydarzeń.

6marca

– 1475 – Urodził się Michał Anioł, właśc. Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni, włoski artysta renesansowy, malarz, rzeźbiarz, poeta i architekt, autor m.in. fresków w kaplicy Sykstyńskiej, słynnych rzeźb Pietà, Dawid. 550. rocznica urodzin.

– 1745 – Urodził się Kazimierz Pułaski, jeden z przywódców konfederacji barskiej (1768-1772), generał wojsk amerykańskich podczas wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych (1775-1783), bohater  oraz symbol walki o wolność zarówno w Polsce, jak i w USA. 280. rocznica urodzin.

7 marca

– 1000 – Prawdopodobnie tego dnia rozpoczął się zjazd gnieźnieński. Spotkanie cesarza Ottona III i Bolesława Chrobrego, przyszłego króla Polski, zakończyło się 15 marca. 1025 rocznica wydarzenia.

– 1875 – Urodził się Maurice Ravel, francuski kompozytor i pianista, jeden z przedstawicieli impresjonizmu, tworzył pieśni i utwory fortepianowe, najbardziej znane są jego utwory orkiestrowe, m.in. Boléro. 150. rocznica urodzin.

– 1985 – Zmarł Arkady Fiedler, prozaik, reportażysta, przyrodnik i podróżnik, autor zbeletryzowanych reportaży z wypraw do egzotycznych krajów, m.in. Kanady pachnącej żywicą, opowieści o udziale polskich lotników w bitwie o Anglię Dywizjon 303, powieści marynistycznej Dziękuję ci, kapitanie. 40. rocznica śmierci.

8 marca

– Międzynarodowy Dzień Kobiet

– 1960 – Zmarł Wacław Rogowicz, powieściopisarz, nowelista, tłumacz, autor m.in. powieści Samson, zbioru nowel Mozaika kaukaska, sztuki teatralnej Chór pielgrzymów, prac publicystycznych Warszawa wydarta niepamięci. 65. rocznica śmierci.

9 marca

– 1890 – Urodził się Wiaczesław Mołotow (właśc. Wiaczesław Michajłowicz Skriabin), rosyjski polityk i działacz komunistyczny, przewodniczący Rady Komisarzy Ludowych ZSRS, minister spraw zagranicznych Związku Sowieckiego. Dnia 23 sierpnia 1939 r. zawarł z Joachimem von Ribbentropem, ministrem spraw zagranicznych III Rzeszy, pakt o nieagresji (Ribbentropp-Mołotow), którego tajny protokół zakładał przyszły podział Europy Środkowo-Wschodniej na dwie strefy wpływów. Linia podziału biegła przez terytorium Polski, co było równoznaczne z jej kolejnym rozbiorem. 135. rocznica urodzin.

– 1959 – Urodził się Józef KLOCH, prezbiter katolicki, profesor, prekursor zastosowań informatyki i Internetu w Kościele w Polsce, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– Urodził się Henryk GŁĘBOCKI, doktor habilitowany, polski historyk, publicysta, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

10 marca

– 1845 – Urodził się Aleksander III Romanow, car Rosji i król Polski (1881-1894). 180. rocznica urodzin.

–  1937 – Urodził się Mordecai PALDIEL, były wieloletni dyrektor w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie, autor kilkunastu książek nt Holocaustu, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

–  1940 – Zmarł Michaił Bułhakow, rosyjski prozaik i dramatopisarz, felietonista, z wykształcenia lekarz, autor znanych powieści, m.in. Mistrz i Małgorzata, Psie serce, opowiadań Zapiski na mankietach. 85. rocznica śmierci.

–  1955 – Urodził się Juliusz Machulski, reżyser, scenarzysta i producent filmowy, autor wielu popularnych filmów, głównie komediowych, m.in. Vabank, Seksmisja, Kingsajz.

11 marca

– 1955 – Zmarł Alexander Fleming, szkocki lekarz, bakteriolog, odkrywca penicyliny i lizozymu, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny. 70. rocznica śmierci.

– 2000 – Zmarł Kazimierz Brandys, prozaik, eseista, autor scenariuszy filmowych, autor m.in. Drewnianego konia, Matki Królów. 25. rocznica śmierci.

12 marca

– 1936 – Urodził się Michał HELLER, prezbiter katolicki, teolog, profesor nauk filozoficznych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2015 – Zmarł Terry Pratchett, brytyjski pisarz fantasy i science fiction, autor cyklu Świat Dysku, Trylogii Johnny’ego Maxwella i Trylogii Nomów. 10. rocznica śmierci.

13 marca

– 1945 – W niemieckim obozie Mauthausen-Gusen zmarł Kazimierz Prószyński, polski wynalazca, pionier kinematografii, twórca pleografu i aeroskopu, konstruktor aparatów kinematograficznych i kamer filmowych. W trakcie okupacji hitlerowskiej działał w konspiracji. 80. rocznica śmierci.

– 1958 – Urodził się Jan ŻARYN, senator, członek Komitetu dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1962 – Urodził się Grzegorz WROCHNA, polski fizyk, profesor nauk fizycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1968 – Urodził się Richard BUTTERWICK-PAWLIKOWSKI, profesor historii polskiej i litewskiej na Uniwersytecie Londyńskim, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1975 – Zmarł Ivo Andrić, jugosłowiański powieściopisarz, nowelista i poeta, autor powieści Most na Drinie, Panna, Przeklęte podwórze, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1961 r. 50. rocznica śmierci.

– Urodził się Marcin JAKUBOWSKI, fizyk w Instytucie Fizyki Maxa Plancka w Greifswaldzie zajmujący się badaniami nad syntezą termojądrową, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

14 marca

– 1820 – Urodził się Wiktor Emanuel II, król Sardynii (1849-1861), pierwszy król zjednoczonego Królestwa Włoch (1861-1878). 205. rocznica urodzin.

– 1958 – Urodził się Zbigniew STAWROWSKI, filozof polityki, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1980 – Zmarła Anna Jantar (właśc. Anna Maria Kukulska), piosenkarka, wylansowała przeboje m.in. Tyle słońca w całym mieście, Nic nie może wiecznie trwać, Najtrudniejszy pierwszy krok, zginęła w katastrofie lotniczej. 45. rocznica śmierci.

15 marca

– 1765 – Król Stanisław August Poniatowski założył w Warszawie Szkołę Rycerską, placówkę edukacyjną kształcącą przyszłe elity Rzeczpospolitej, m.in. Karola O. Kniaziewicza, Tadeusza Kościuszkę, Juliana Ursyna-Niemcewicza, Kazimierza Nestora Sapiehę, Karola Sierakowskiego, Michała Sokolnickiego, Józefa Sowińskiego i in. 260. rocznica wydarzenia.

– 1830 – Urodził się Paul Heyse, niemiecki poeta, powieściopisarz, dramaturg i nowelista, autor zbiorów nowel Nowele włoskie, Cztery kobiety, w 1910 r. jako pierwszy pisarz niemiecki wyróżniony Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. 195. rocznica urodzin.

16 marca

– 1940 – Zmarła Selma Lagerlöf, szwedzka powieściopisarka i nowelistka, autorka powieści Gösta Berling, Dziwy Antychrysta, eposu Jerozolima, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1909 r. 85. rocznica śmierci.

– 1959 – Urodził się Jens STOLTENBERG, sekretarz Generalny Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO), autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”

– 1970 – Zmarł Jerzy Szaniawski, dramaturg, felietonista i pisarz, sławny dzięki serii opowiadań o profesorze Tutce, na podstawie którego powstał serial Klub profesora Tutki, autor znanego dramatu Dwa teatry. 55. rocznica śmierci.

17 marca

– 1765 – Urodził się Paweł Antoni Fontana, włoski architekt, najwybitniejszy reprezentant sztuki architektonicznej doby późnego baroku w Rzeczpospolitej. 260. rocznica urodzin.

–  1865 – Urodził się Gabriel Narutowicz, pierwszy prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, inżynier hydrotechnik, wolnomularz, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zaangażowany w odbudowę
państwa jako minister, w 1922 r. wybrany na pierwszego prezydenta RP, zamordowany w zamachu kilka dni po zaprzysiężeniu. 160. rocznica urodzin.

18 marca

– 1980 – Zmarł Erich Fromm, niemiecki filozof, socjolog, psycholog i psychoanalityk pochodzenia żydowskiego, autor Ucieczki od wolności, Anatomii ludzkiej destrukcyjności, Mieć czy być? 45. rocznica śmierci.

– 1980 – Zmarła Tamara Łempicka, znana jako Tamara de Lempicka, polska malarka epoki art déco, malowała autoportrety, m.in. Autoportret w zielonym bugatti, portrety znanych osób, akty, martwe natury. 45. rocznica śmierci.

20 marca

– Międzynarodowy Dzień Frankofonii

– 1970 – Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów założono Uniwersytet Gdański. 55. rocznica wydarzenia.

21 marca

– Światowy Dzień Zespołu Downa

– Światowy Dzień Poezji

– 1949 – Urodził się Slavoj ŽIŽEK, słoweński filozof, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

22 marca

– 1945 – Założono Ligę Państw Arabskich. 80. rocznica wydarzenia.

23 marca

– 1910 – Urodził się Akira Kurosawa, japoński reżyser i scenarzysta filmowy, laureat Oscara za film Rashōmon, twórca filmów, m.in. dramatu Siedmiu samurajów oraz adaptacji dzieł Szekspira: Ran, opartego na Królu Learze i Tronu we krwi – na Makbecie. 115. rocznica urodzin.

– 1951 – Urodził się Marek MILLER, jeden z najwybitniejszych polskich reporterów, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1959 – Urodziła się Hanna ZDANOWSKA, samorządowiec, polityk, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1963 – Urodził się Piotr ZAREMBA, publicysta, historyk, dziennikarz, autor m.in. „O dwóch takich… Alfabet braci Kaczyńskich”, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

24 marca

– 1905 – Zmarł Jules Verne, francuski pisarz, dramaturg i działacz społeczny, autor popularnych powieści podróżniczo-przygodowych z cyklu Niezwykłe podróże, klasyk science fiction, uważany za jednego z prekursorów fantastyki naukowej, autor m.in. Archipelagu w ogniu, Podróży do wnętrza Ziemi, W 80 dni dookoła świata. 120. rocznica śmierci.

– 1915 – Zmarł Karol Olszewski, fizyk i chemik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, który wraz z Zygmuntem Wróblewskim jako pierwszy dokonał skroplenia powietrza. 110. rocznica śmierci.

– 1961 – Urodził się Janis WARUFAKIS, grecki ekonomista i polityk, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

25 marca

–  1949 – Urodził się Philippe de VILLIERS, polityk, pisarz, obrońca tradycyjnych wartości Francji, autor tekstów publikowanych we„Wszystko co Najważniejsze”.

–  2010 – Zmarła Irena Sandecka, poetka, nauczycielka, działaczka społeczna i katolicka, w czasie II wojny światowej zajmowała się pomocą Polakom, m.in. wywożąc z ziem wschodnich do Krakowa polskie dzieci osierocone w rzezi wołyńskiej. 15. rocznica śmierci.

26 marca

– 1945 – Urodził się Zenon Laskowik, satyryk, aktor, artysta kabaretowy, współtwórca kabaretu Tey. 

– 1956 – Urodził się Tomasz TOMASZEWSKI, zajmuje się fotografią prasową, publikował swoje zdjęcia w największych magazynach zagranicznych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1976 – Urodził się Olivier BABEAU, profesor Uniwersytetu w Bordeaux, prezes Instytutu Sapiens, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

27 marca

– Międzynarodowy Dzień Teatru

– 1845 – Urodził się Wilhelm Röntgen, niemiecki fizyk, odkrywca nowego rodzaju przenikliwego promieniowania elektromagnetycznego, laureat pierwszej Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 1901 r. 180. rocznica urodzin.

28 marca

– 1515 – Urodziła się św. Teresa z Ávili, święta Kościoła katolickiego, hiszpańska karmelitanka, mistyczka, myślicielka religijna oraz pisarka, reformatorka zakonu karmelitów, współzałożycielka karmelitów bosych, doktor Kościoła. 510. rocznica urodzin.

– 1985 – Zmarł Marc Chagall, francuski malarz i grafik pochodzenia rosyjskiego, czołowy przedstawiciel kubizmu w malarstwie, autor m.in. głośnego dzieła Upadek Ikara. 40. rocznica śmierci.

29 marca

– 1960 – Urodził się Jo Nesbø, norweski pisarz, muzyk poprockowy, autor cyklu powieści kryminalnych z Harrym Hole m.in. Człowiek-nietoperz, Szklany Klucz, Czerwone gardło, autor cyklu dla dzieci z Doktorem Proktorem.

30 marca

– 2010 – Zmarł Krzysztof Teodor Toeplitz, dziennikarz, pisarz i działacz polityczny, felietonista, publicysta, krytyk filmowy, autor scenariuszy filmowych, m.in. serialu Czterdziestolatek, sztuk teatralnych i programów telewizyjnych. 15. rocznica śmierci.

– 2023 – Zmarł Paweł ŚPIEWAK, socjolog i historyk idei, doktor habilitowany nauk humanistycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”. 2. rocznica śmierci.

31 marca

– 1855 – Zmarła Charlotte Brontë, angielska powieściopisarka i poetka, jej powieści zaliczane są do klasyki literatury angielskiej, autorka Dziwnych losów Jane Eyre. 165. rocznica śmierci.

– 1880 – Zmarł Henryk Wieniawski (ur. 10 VII 1835), polski skrzypek i kompozytor, skomponował ponad 50 utworów, głównie na skrzypce solo, z towarzyszeniem fortepianu lub orkiestry, także duety skrzypcowe. 145. rocznica śmierci oraz 190. rocznica urodzin.

– 1954 – Urodził się Włodzimierz MARCINIAK, sowietolog i rosjoznawca związany z Polską Akademią Nauk, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

KWIECIEŃ 2025:

1 kwietnia

– 1455 – Zmarł Zbigniew Oleśnicki, biskup krakowski w latach 1423–1455, pierwszy kardynał pochodzący z Polski, jeden z głównych kreatorów polskiej polityki w czasach pierwszych Jagiellonów. 570. rocznica śmierci.

– 1750 – Urodził się Hugo Kołłątaj, publicysta oświeceniowy, działacz i pisarz polityczny, katolicki prezbiter i kanonik, działacz Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych i Komisji Edukacji Narodowej, jeden z twórców Konstytucji 3 Maja, autor Listów Anonima. 275. rocznica urodzin.

– 1815 – Urodził się Otto von Bismarck, niemiecki polityk, premier Prus, kanclerz Rzeszy, główny architekt zjednoczenia Niemiec w 1871 r., organizator procesu germanizacji na ziemiach polskich wchodzących w skład państwa pruskiego, a następnie niemieckiego, czołowa postać na europejskiej scenie politycznej w 2. połowie XIX w. 210. rocznica urodzin.

– 1875 – Urodził się Edgar Wallace, angielski pisarz, autor powieści kryminalnych i sensacyjnych, dramatów, autor powieści, m.in. Czerwony krąg, Twarz o zmroku. 150. rocznica urodzin.

– 1925 – Urodził się Wojciech Jerzy Has (zm. 3 X 2000), reżyser i scenarzysta filmowy, autor m.in. filmów Pętla, Pożegnania, Jak być kochaną, Lalka i Rękopis znaleziony w Saragossie. 25. rocznica śmierci oraz 100. rocznica urodzin.

– 1941 – Urodził się Andrzej K. KOŹMIŃSKI, ekonomista, profesor nauk ekonomicznych, specjalizujący się w zakresie zarządzania, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

2 marca

– Światowy Dzień Świadomości o Autyzmie

– 1805 – Urodził się Hans Christian Andersen, duński pisarz, twórca baśni. 220. rocznica urodzin.

– 1840 – Urodził się Émile Zola, francuski pisarz, eseista, dziennikarz, krytyk sztuki, przedstawiciel nurtu naturalizmu, autor m.in. powieści Germinal, Nana, Wszystko dla pań. 185. rocznica urodzin.

– 1965 – Urodził się Krzysztof SKOWROŃSKI, prezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2005 – Zmarł św. Jan Paweł II (ur. 18 V 1920), święty Kościoła katolickiego, polski duchowny rzymskokatolicki, biskup, arcybiskup krakowski, kardynał, papież, poeta i dramaturg, aktor, poliglota, pedagog, filozof historii, autor encyklik, m.in. Evangelium vitae, w 1978 r. wybrany na papieża. 20. rocznica śmierci oraz 105. rocznica urodzin.

3 marca

– 1940 – Rozpoczęły się pierwsze masowe egzekucje dokonane przez NKWD na polskich jeńcach wojennych i więźniach politycznych w Katyniu, a następnie także Charkowie i Twerze. Łącznie w ramach zbrodni katyńskiej Sowieci zamordowali nie mniej niż 21 768 osób. 85. rocznica wydarzeń.

4 marca

– 1956 – Urodził się Andrew A. MICHTA, amerykański politolog, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1980 –Zmarł Władysław Tatarkiewicz, filozof i historyk filozofii, estetyk, etyk, historyk sztuki, autor m.in. Historii filozofii, traktatu O szczęściu. 45. rocznica śmierci.

5 marca

– 1975 – Zmarł Czang Kaj-szek, chiński żołnierz i polityk, współzałożyciel oraz lider Kuomintangu, prezydent Republiki Chińskiej (Tajwanu) w latach 1948-1975. 50. rocznica śmierci.

– 2005 – Zmarł Saul Bellow (ur. 10 VI 1915), amerykański powieściopisarz żydowskiego pochodzenia, autor powieści, m.in. Stan zawieszenia, Herzog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1976 r. 20. rocznica śmierci oraz 110. rocznica urodzin.

6 marca

– 1520 – Zmarł Rafael Santi, włoski malarz i architekt, jeden z najwybitniejszych artystów epoki renesansu. 505. rocznica śmierci.

– 1925 – Urodził się Franciszek Duszeńko, rzeźbiarz, profesor Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku i jej rektor, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych, współautor m.in. pomnika Ofiar Obozu Zagłady w Treblince z 1964 r. oraz pomnika Obrońców Wybrzeża na Westerplatte w Gdańsku z 1966 r. 100. rocznica urodzin.

7 marc

– Światowy Dzień Zdrowia

– 1920 – Urodził się Adolf Dymsza, właśc. Adolf Bagiński, aktor kabaretowy, filmowy i teatralny, jeden z najwybitniejszych polskich komików zwany „królem polskiej komedii”. 105. rocznica urodzin.

– 1965 – Urodził się Mark BRZEZINSKI, ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

8 marca

– 1525 – Zygmunt I Stary i Albrecht Hohenzollern podpisali traktat krakowski, na mocy którego Prusy Zakonne miały stać się lennem Królestwa Polskiego jako świeckie państwo – Prusy Książęce. 500. rocznica wydarzenia.

10 marca

– 1525 – Albrecht Hohenzollern, ostatni wielki mistrz krzyżacki oraz książę pruski, złożył na rynku krakowskim hołd lenny królowi polskiemu Zygmuntowi I Staremu. Wydarzenie to przeszło do historii jako hołd pruski. 500. rocznica wydarzenia.

– 1585 – Zmarł Grzegorz XIII, papież, który zapisał się w historii m.in. wprowadzeniem kalendarza gregoriańskiego, który zastąpił rzymski kalendarz juliański. 440. rocznica śmierci.

– 1920 – Urodził się Maciej Słomczyński, prozaik, wybitny tłumacz, autor kryminałów, które pisał pod pseudonimem Joe Alex, m.in. Piekło jest we mnie, pierwszy przetłumaczył na język polski wszystkie utwory Williama Szekspira. 105. rocznica urodzin.

– 2010 – Doszło do katastrofy smoleńskiej. W jej wyniku śmierć poniosło 96 osób, w tym Prezydent RP Lech Kaczyński oraz pierwsza dama Maria Kaczyńska. 15. rocznica wydarzenia.

11 marca

– 1755 – Urodził się James Parkinson, angielski lekarz, aptekarz, paleontolog, geolog, który jako pierwszy opisał objawy drżączki poraźnej, nazwanej później chorobą Parkinsona. 270. rocznica urodzin.

– 1953 – Urodził się Zdzisław KRASNODĘBSKI, polski eurodeputowany, wiceprzewodniczący Parlamentu Europejskiego VIII kadencji, socjolog, filozof społeczny, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

12 marca

– 1945 – Zmarł Franklin D. Roosevelt, amerykański polityk, prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1933-1945. Jedyna osoba, którą wybrano na to stanowisko czterokrotnie. Jeden z przedstawicieli tzw. Wielkiej Trójki, która decydowała o kształcie ładu powojennego, mającego nastać po zakończeniu II wojny światowej. 80. rocznica śmierci.

13 marca

– Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej

– 1695 – Urodził się Jean de la Fontaine, francuski pisarz, poeta, czołowy przedstawiciel europejskiego klasycyzmu, znany przede wszystkim z tworzenia bajek. 330. rocznica urodzin.

– 1963 – Urodził się Garri KASPAROW, rosyjski szachista, trener szachowy i polityk, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

14 marca

– Święto Chrztu Polski

– 1865 – W waszyngtońskim Ford’s Theatre dokonano zamachu na Abrahama Lincolna. Prezydent USA zginął na miejscu. 160. rocznica wydarzenia.

– 1935 – Urodził się Andrzej Gwiazda, inżynier elektryk, jeden z liderów opozycji antykomunistycznej w okresie PRL-u, współtwórca WZZ Wybrzeża oraz NSZZ „Solidarność”. 

15 marca

– Światowy Dzień Sztuki

– 1865 – Urodziła się Olga Boznańska (zm. 26 X 1940), malarka, portrecistka, przedstawicielka modernizmu, członkini szkoły monachijskiej, autorka znanych portretów, m.in. Dziewczynki z chryzantemami. 85. rocznica śmierci oraz 160. rocznica urodzin.

– 1968 – Urodził się Michał KOBOSKO, szef polskiego oddziału waszyngtońskiego think-thanku Atlantic Council, polityk Polski 2050, eurodeputowany, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1973 – Urodził się Krzysztof SZCZERSKI, dyplomata, politolog, stały przedstawiciel RP przy ONZ, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1980 – Zmarł Jean-Paul Sartre, francuski pisarz, filozof, dramaturg, przedstawiciel egzystencjalizmu, autor dzieła Byt i Nicość, powieści Mdłości, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury z 1964 r.,
której nie przyjął. 45. rocznica śmierci.

– 1990 – Zmarła Greta Garbo, właśc. Greta Lovisa Gustafsson, amerykańsko-szwedzka aktorka, jedna z największych gwiazd w historii kina i ikon kinematografii. 35. rocznica śmierci.

16 marca

– 1947 – Urodziła się Chantal DELSOL, historyk idei, filozof polityki, autorka „Wszystko co Najważniejsze”.

17 marca

– 1790 – Zmarł Benjamin Franklin, amerykański polityk, uczony, wynalazca, myśliciel, filozof, jeden z Ojców Założycieli Stanów Zjednoczonych. 235. rocznica śmierci.

– 1885 – Urodziła się Karen Blixen, duńska pisarka znana głównie ze wspomnień o swoim życiu w Kenii, wydanych jako Pożegnanie z Afryką, nominowana do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. 140. rocznica urodzin.

– 1951 – Urodził się George WEIGEL, profesor, biograf Jana Pawła II, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

18 marca

– 1025 – Prawdopodobnie tego dnia (lub 23 kwietnia) Bolesław Chrobry został koronowany na pierwszego w historii króla Polski. Monarchia piastowska stała się królestwem, pełnoprawnym podmiotem polityki międzynarodowej. 1000. rocznica wydarzenia. 

– 1955 – Zmarł Albert Einstein, niemiecki fizyk teoretyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki, twórca szczególnej teorii względności i wynikającej z niej równoważności masy i energii, sformułowanej słynnym wzorem E = mc2, twórca ogólnej teorii względności uważanej za jego największe dzieło. 70. rocznica śmierci.

19 marca

– 1560 – Zmarł Filip Melanchton (właśc. Philipp Schwartzerd), niemiecki uczony, najbliższy współpracownik Marcina Lutra, jeden z głównych twórców ideowego i teologicznego programu reformacji protestanckiej. 465. rocznica śmierci.

– 1949 – Urodził się Antoni LIBERA, pisarz, tłumacz, reżyser teatralny i krytyk literacki, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2005 – Niemiecki kardynał Joseph Alois Ratzinger został obrany papieżem. Przyjął imię Benedykt XVI. 20. rocznica wydarzenia.

20 marca

– Międzynarodowy Dzień Wolnej Prasy

– 1910 – Urodził się Jan Dobraczyński, powieściopisarz i publicysta, eseista, działacz polityczny i katolicki, z wykształcenia ekonomista, autor powieści, m.in. Listy Nikodema, Najeźdźcy, Cień Ojca. 115. rocznica urodzin.

– 1954 – Urodził się Piotr GLIŃSKI, profesor zwyczajny nauk humanistycznych, minister kultury i dziedzictwa narodowego, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

22 marca

– Międzynarodowy Dzień Ziemi

– 1870 – Urodził się Włodzimierz Lenin, właśc. Władimir Iljicz Uljanow, rosyjski polityk komunistyczny, współzałożyciel i lider partii bolszewickiej, pierwszy przywódca radzieckiej Rosji oraz ZSRS, jeden z głównych teoretyków ideologii komunistycznej, twórca leninizmu, współtwórca XX-wiecznego totalitaryzmu, jeden z największych zbrodniarzy w historii. 155. rocznica urodzin.

23 marca

– Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich

– 1885 – Zmarł Stanisław Egbert Koźmian, poeta, dramaturg, publicysta i tłumacz, najbardziej znany ze swoich przekładów dzieł Williama Szekspira. 140. rocznica śmierci.

– 1935 – Prezydent Ignacy Mościcki podpisał ustawę konstytucyjną z dn. 23 kwietnia, która przeszła do historii jako konstytucja kwietniowa. 90. rocznica wydarzenia.

– 1920 – Urodził się Jacek Woźniakowski, historyk sztuki, pisarz i publicysta, edytor, wydawca, tłumacz literatury pięknej, prezydent Krakowa, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. 105. rocznica urodzin.

24 marca

– 1947 – Urodził się Josep Borell, Przedstawiciel Unii Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa; odpowiada za tworzenie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2010 – Zmarł Wojciech Siemion, aktor teatralny i filmowy, aktor największych teatrów polskich, dyrektor i kierownik artystyczny Teatru Komedia, znany także z ról filmowych, m.in. prokuratora w filmie Poszukiwany, poszukiwana. 15. rocznica śmierci.

– 2015 – Zmarł Władysław Bartoszewski, historyk, publicysta, dziennikarz, pisarz, działacz społeczny, polityk, dyplomata, uczestnik powstania warszawskiego. 10. rocznica śmierci.

25 marca

– 1900 – Urodził się Wolfgang Pauli, szwajcarski fizyk pochodzenia austriackiego, jeden z twórców mechaniki kwantowej, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki (1945 r.). 125. rocznica urodzin.

– 1932 – Urodził się Alain BESANÇON, historyk, politolog, sowietolog francuski, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1979 – Urodził się Marek MUTOR, dyrektor Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2010 – Zmarł Alan Sillitoe, brytyjski powieściopisarz, nowelista, autor opowiadań. Jego utwory – powieść Z soboty na niedzielę i opowiadanie Samotność długodystansowca – zostały zekranizowane. 15. rocznica śmierci.

26 marca

– Światowy Dzień Własności Intelektualnej

– 1910 – Zmarł Bjørnstjerne Bjørnson, norweski prozaik, dramatopisarz, publicysta, poeta, mówca i polityk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, autor opowiadania Dziewczę ze Słonecznego Wzgórza oraz wiersza Ja, vi elsker dette Landet, który stał się norweskim hymnem narodowym. 115. rocznica śmierci.

27 marca

– 1905 – Urodził się Julian Stryjkowski, filolog i pisarz żydowskiego pochodzenia, doktor nauk humanistycznych, prozaik, autor opowiadań, dramaturg i dziennikarz, autor m.in. powieści Głosy w ciemności, Austeria, Sen Azrila. 120. rocznica urodzin.

– 1939 – Urodził się Stanisław DZIWISZ, kardynał, doktor teologii, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

28 marca

– 1925 – Zmarł Jan Styka, malarz, autor obrazów historycznych, religijnych i batalistycznych, m.in. Panoramy Racławickiej (wraz z Wojciechem Kossakiem), Panoramy siedmiogrodzkiej oraz panoramy
o tematyce religijnej Golgota. 100. rocznica śmierci.

– 1945 – Benito Mussolini, włoski dyktator, przywódca ruchu faszystowskiego, premier Włoch w latach 1922-1943, został rozstrzelany przez włoskich partyzantów. 80. rocznica wydarzenia.

– 2010 – Zmarła Stefania Grodzieńska, pisarka, aktorka estradowa i teatralna, satyryczka, autorka felietonów do „Szpilek”, monologów i skeczy dla znanych artystów polskich, m.in. Hanki Bielickiej, współpracownik Polskiego Radia i redakcji rozrywki Telewizji Polskiej. 15. rocznica śmierci.

29 marca

–  Międzynarodowy Dzień Tańca

–  1945 – Żołnierze amerykańscy z armii gen. Georga Pattona wyzwolili niemiecki obóz koncentracyjny KL Dachau. Wolność odzyskało ponad 32 tys. osób. Amerykanie przeprowadzili także masową egzekucję żołnierzy Waffen-SS oraz członków załogi obozu. 80. rocznica wydarzenia.

–  1980 – Zmarł Alfred Hitchcock, brytyjski reżyser i producent filmowy, pionier suspensu i thrillera psychologicznego, uznawany za jednego z najbardziej wpływowych twórców filmowych w historii kina, autor m.in. filmów 39 kroków, Starsza pani znika, Ptaki. 45. rocznica śmierci.

30 marca

–  Międzynarodowy Dzień Jazzu

– 1310 – Urodził się Kazimierz III Wielki, król Polski w latach 1333-1370 uznawany za jednego z najwybitniejszych władców w polskiej historii. 715. rocznica urodzin.

– 1870 – Urodził się Franz Lehár, węgierski kompozytor, główny przedstawiciel operetki wiedeńskiej XX w., twórca m.in. dzieł Wesoła wdówka, Hrabia Luksemburg, Cygańska miłość. 155. rocznica urodzin.

– 1945 – Adolf Hitler, niemiecki dyktator pochodzenia austriackiego, kanclerz i Führer III Rzeszy (1933-1945),  jeden z największych zbrodniarzy w historii, popełnił samobójstwo. 80. rocznica wydarzenia.

– 1945 – Żołnierze Armii Czerwonej wkroczyli do niemieckiego obozu koncentracyjnego dla kobiet w Ravensbrück. „Wyzwolone” więźniarki padły ofiarą masowych gwałtów. 80. rocznica wydarzenia.

MAJ 2025:

1 maja

– Święto Pracy

– 1900 – Urodził się Aleksander Wat, pisarz, poeta z kręgu futurystów, pochodzenia żydowskiego, tłumacz z języka rosyjskiego, francuskiego i niemieckiego. 125. rocznica urodzin.

– 1940 – Urodził się Edward Redliński, prozaik, scenarzysta i dramatopisarz, reporter, autor groteskowo-realistycznych powieści i opowiadań, m.in. Listy z Rabarbaru, Szczuropolacy, Konopielka, Awans, Krfotok. 85. rocznica urodzin.

– 1945 – Joseph Goebbels, jeden z najbliższych współpracowników Adolfa Hitlera, minister propagandy i oświecenia publicznego III Rzeszy (1933-1945), zbrodniarz wojenny, popełnił samobójstwo. 80. rocznica wydarzenia.

– 1980 – Urodził się Jacek Dehnel, poeta, prozaik i tłumacz, autor powieści, m.in. Lala, Krivoklat, Łabędzie, Rozdarta zasłona.

2 maj

– Dzień Flagi Rzeczpospolitej Polskiej

– Dzień Polonii i Polaków za Granicą

– 1860 – Urodził się Theodor Herzl, twórca i główny ideolog syjonizmu. 165. rocznica urodzin.

3 maj

– Święto Narodowe Trzeciego Maja w rocznicę uchwalenia konstytucji 1791 roku

– 1660 – Zawarto pokój oliwski kończący wojnę określaną jako potop szwedzki (1655-1660). 365. rocznica wydarzenia.

– 1948 – Urodził się Czesław BIELECKI, architekt, polityk, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1962 – Urodził się Edward LUCAS, brytyjski dziennikarz, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1985 – Zmarł Wojciech Belon, pieśniarz, poeta, kompozytor, współtwórca zespołu muzycznego Wolna Grupa Bukowina. 40. rocznica śmierci.

4 maja

– 1915 – Urodził się Florian Marciniak, harcmistrz, instruktor ZHP, współtwórca i pierwszy naczelnik Szarych Szeregów. 110. rocznica urodzin.

– 1980 – Zmarł Josip Broz Tito, przywódca Jugosławii, w latach 1945-1963 jako premier, a od 1953 r.do śmierci jako prezydent. 45. rocznica śmierci.

5 maja

– 1935 – Urodził się Bernard PIVOT, krytyk literacki, były redaktor naczelny „Le Figaro”, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1955 – Weszły w życie układy paryskie, na mocy których m.in. zniesiono status okupacyjny Niemiec Zachodnich i otwarto im drogę do struktur NATO. 70. rocznica wydarzenia.

6 maj

– 1895 – Urodził się Rudolf Valentino, włoski aktor, czołowy amant i jedna z największych gwiazd ery kina niemego. 130. rocznica urodzin.

– 1950 – Urodził się Zbigniew Wodecki, polski piosenkarz, muzyk multiinstrumentalista i kompozytor, autor przebojów, m.in. Lubię wracać tam, gdzie byłem, Rzuć to wszystko co złe. 75. rocznica urodzin.

7 maja

– 1840 – Urodził się Piotr Czajkowski, rosyjski kompozytor i pianista, klasyk romantyzmu, autor poematów symfonicznych, oper, baletów Jezioro łabędzie, Dziadek do orzechów, koncertów, symfonii, m.in. I koncertu fortepianowego b-moll, jednego z najbardziej znanych koncertów fortepianowych na świecie. 185. rocznica urodzin.

– 1915 – Brytyjski statek pasażerski RMS Lusitania został zatopiony przez niemiecki okręt podwodny podczas I wojny światowej. 110. rocznica wydarzenia.

– 1976 – Urodził się Maciej GOLUBIEWSKI, politolog i dyplomata, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

8 maja

– Narodowy Dzień Zwycięstwa

– 1880 – Zmarł Gustave Flaubert, francuski pisarz, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli realizmu, autor powieści m.in. Pani Bovary, Szkoła uczuć. 145. rocznica śmierci.

– 1926 – Urodził się sir David ATTENBOROUGH, brytyjski biolog, popularyzator wiedzy przyrodniczej, pisarz i podróżnik, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– Urodził się Agaton KOZIŃSKI, publicysta, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1945 – Podpisano akt bezwarunkowej kapitulacji III Rzeszy. Koniec II wojny światowej w Europie. 80. rocznica wydarzenia. 

– 1970 – Ukazał się 12., a zarazem ostatni album studyjny grupy The Beatles pt. „Let it Be”. 55. rocznica wydarzenia.

9 maja

– Dzień Europy

– 1935 – Urodziła się Halina Poświatowska, poetka, prozaik, autorka zbiorów poezji, m.in. Hymn bałwochwalczy, Oda do rąk, Dzień dzisiejszy, autobiografii Opowieść dla przyjaciela. 90. rocznica urodzin.

– 1945 – Wyzwolono niemiecki obóz KL Stutthof. 80. rocznica wydarzenia.

– 1950 – Minister spraw zagranicznych Francji Robert Schuman przedstawił tzw. Plan Schumana dotyczący współpracy państwa francuskiego i RFN w zakresie koordynacji wydobycia węgla i produkcji stali. Był to jeden z pierwszych kroków w procesie europejskiej integracji po II wojnie światowej, które doprowadzą do powstania Unii Europejskiej. 75. rocznica wydarzenia.

10 maja

–  1961 – Urodził się Stanisław ŻERKO, historyk, edytor polskich dokumentów dyplomatycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

11 maja

– Urodził się Michał KŁOSOWSKI, Zastępca Redaktora Naczelnego „Wszystko co Najważniejsze”, szef działu projektów międzynarodowych Instytutu Nowych Mediów.

– 1895 – Urodził się Jan Parandowski, prozaik, eseista, tłumacz literatury, autor Mitologii, dwukrotnie nominowany do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. 130. rocznica urodzin.

– 1972 – Urodził się Jan OŁDAKOWSKI, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

12 maja

– 1935 – Zmarł Józef Piłsudski, żołnierz, polityk, jeden z twórców niepodległej Polski w 1918 r., przywódca Legionów Polskich, Naczelnik Państwa, marszałek Polski, dwukrotnie premier RP, lider PPS a następnie obozu sanacji, centralna postać polskiej sceny politycznej i wojskowej w okresie dwudziestolecia międzywojennego. 90. rocznica śmierci.

– 1970 – Zmarła Nelly Sachs (właśc. Leonie Sachs), niemiecka poetka i dramatopisarka pochodzenia żydowskiego, autorka m.in. zbiorów poetyckich W mieszkaniach śmierci, Ciemnienie gwiazd, sztuk teatralnych, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1966 r. 55. rocznica śmierci.

– 1970 – Zmarł Władysław Anders, żołnierz, polityk, generał Polskich Sił Zbrojnych, dowódca Armii Polskiej w ZSRS, Armii Polskiej na Wschodzie oraz 2. Korpusu Polskiego, od 1946 r. Generalny Inspektor Sił Zbrojnych i Naczelny Wódz, od 1954 r. Członek Rady Trzech, kolegialnego organu tymczasowo pełniącego funkcję Prezydenta RP na uchodźstwie. 55. rocznica śmierci.

14 maja

– 1845 – Urodził się Stanisław Stojałowski, duchowny katolicki, polityk, publicysta, działacz społeczny i oświatowy, poseł do parlamentu austriackiego oraz na sejm galicyjski, wydawca pism „Wieniec” i „Pszczółka”, jeden z prekursorów ruchu ludowego na ziemiach polskich. 180. rocznica urodzin.

– 1925 – Zmarł Henry Rider Haggard, angielski powieściopisarz, autor powieści przygodowych, awanturniczych, m.in. Kopalnia króla Salomona, Kleopatra, Pierścień królowej Saby. 100. rocznica śmierci.

– 1930 – Zmarł Władysław Orkan, właśc. Franciszek Ksawery Smreczyński, pierwotnie Smaciarz, (ur. 27 XI 1875), prozaik, dramaturg, publicysta i poeta, tworzący w okresie Młodej Polski, autor m.in. powieści Komornicy, W roztokach. 95. rocznica śmierci oraz 150. rocznica urodzin.

– 1955 – Państwa Bloku Wschodniego podpisały Układ o Przyjaźni, Współpracy i Pomocy Wzajemnej, zwany Układem Warszawskim. 70. rocznica wydarzenia.

15 maja

– Międzynarodowy Dzień Rodziny

– 1953 – Urodził się Andrzej KISIELEWICZ, profesor nauk matematycznych, b. działacz Solidarności Walczącej i redaktor tygodnika „Solidarność Walcząca”, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

16 maja

– 1920 – Urodził się Leopold Tyrmand (zm. 19 III 1985), prozaik dziennikarz i publicysta, miłośnik i popularyzator jazzu, autor m.in. Dziennika 1954, powieści Zły. 40. rocznica śmierci oraz 105. rocznica urodzin.

– 1939 – Urodził się Pascal SALIN, jeden z najwybitniejszych ekonomistów francuskich, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1972 – Urodził się Andrzej DUDA, prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2000 – Zmarł Andrzej Szczypiorski, pisarz, scenarzysta, polityk, w czasie II wojny światowej żołnierz Armii Ludowej, uczestnik powstania warszawskiego, autor powieści Początek. 25. rocznica śmierci.

17 maja

– 1870 – Urodził się Lucjan Rydel, poeta, prozaik, dramatopisarz i tłumacz, jego ślub z córką chłopa z Bronowic stał się wydarzeniem społecznym i artystycznym oraz inspiracją dla Wyspiańskiego do napisania Wesela. 155. rocznica urodzin.

18 maja

– Międzynarodowy Dzień Muzeów

– 1910 – Zmarła Eliza Orzeszkowa, powieściopisarka, nowelistka i publicystka, propagatorka pracy organicznej, autorka m.in. powieści Nad Niemnem, Meir Ezofowicz, Niziny, Dziurdziowie, zbiorów opowiadań i nowel Gloria victis. 115. rocznica śmierci.

– 1957 – Urodził się Bogdan ZDROJEWSKI, polityk, działacz społeczny, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

19 maja

– 1925 – Urodził się Pol Pot, właśc. Saloth Sâr, dyktator Kambodży (1975-1979), przywódca Czerwonych Khamerów, zbrodniarz komunistyczny, twórca jednej z najkrwawszych odmian totalitaryzmu w historii. 100. rocznica urodzin.

– 1965 – Zmarła Maria Dąbrowska, powieściopisarka i publicystka, eseistka, tłumaczka, jedna z ważniejszych polskich powieściopisarek XX w., autorka m.in. sagi rodzinnej Noce i dnie. 60. rocznica śmierci.

20 maja

– 325 – Zgodnie z zapiskami Sokratesa Scholastyka tego dnia rozpoczął obrady sobór nicejski I, pierwsze powszechne zgromadzenie soborowe w historii chrześcijaństwa. Do Nicei w Bitynii (dziś Turcja) sobór zwołał cesarz rzymski Konstantyn Wielki. 1700. rocznica wydarzenia.

– 1935 – Urodziła się Hanna Krall, pisarka, publicystka, reporterka, autorka m.in. prozy reportażowej Zdążyć przed Panem Bogiem, napisanej na podstawie wspomnień Marka Edelmana, dowódcy powstania w getcie warszawskim.

– 1955 – Urodził się Zbigniew Preisner, kompozytor, twórca muzyki filmowej, m.in. do filmów Krzysztofa Kieślowskiego Podwójne życie Weroniki, Trzy kolory. Niebieski, telewizyjnego cyklu Dekalog oraz do filmów Agnieszki Holland Tajemniczy ogród, Europa, Europa.

21 maja

– 1895 – Urodził się Nikifor Krynicki (właśc. Epifaniusz Drowniak), malarz pochodzenia łemkowskiego, samouk, jeden z najwybitniejszych malarzy prymitywistów. 130. rocznica urodzin.

– 1930 – Urodził się Sylwester Chęciński, scenarzysta i reżyser filmowy, twórca filmów m.in. Wielki Szu, trylogii Sami swoi, Nie ma mocnych, Kochaj albo rzuć. 70. rocznica urodzin.

22 maja

– 1885 – Zmarł Victor Marie Hugo, francuski pisarz, polityk, jeden z najważniejszych twórców literatury francuskiej i czołowy przedstawiciel romantyzmu francuskiego, autor m.in. powieści Nędznicy, Katedra Marii Panny w Paryżu. 140. rocznica śmierci.

– 1942 – Urodził się Kieran EGAN, filozof edukacji, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1987 – Urodził się Piotr ARAK, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

23 maja

– 1945 – Heinrich Himmler, prawa ręka Adolfa Hitlera, najwyższy dowódca SS, minister spraw wewnętrznych i przewodniczący Rady Ministrów III Rzeszy, zbrodniarz wojenny, jeden z głównych architektów Holocaustu, popełnił samobójstwo. 80. rocznica wydarzenia.

24 maja

– 1905 – Urodził się Michaił Aleksandrowicz Szołochow, rosyjski powieściopisarz, autor m.in. epopei powieściowej Cichy Don, Los człowieka, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1965 r. 120. rocznica urodzin.

– 1968 – Urodził się Marcin KYDRYŃSKI, radiowiec, wędrowiec, fotograf, producent płytowy, organizator koncertów i festiwali, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1945 – Utworzono Uniwersytet Łódzki, Politechnikę Łódzką oraz Politechnikę Śląską. 80. rocznica wydarzenia.

25 maja

– 2005 – W Stambule rozegrano jeden z najsłynniejszych finałów Ligi Mistrzów w historii rozgrywek, w którym Liverpool z Jerzym Dudkiem w składzie pokonał AC Milan po rzutach karnych (3:2). W regulaminowym czasie gry padł wynik 3:3. Zwycięski Liverpool do przerwy przegrywał 0:3. 20. rocznica wydarzenia.

26 maja

– Dzień Matki

27 maja

– 1840 – Zmarł Niccolò Paganini, włoski skrzypek i kompozytor, twórca wariacji, koncertów skrzypcowych, autor słynnych 24 Kaprysów na skrzypce solo, najwybitniejszy wirtuoz skrzypiec wszech czasów. 185. rocznica śmierci.

29 maja

– 1500 – Zmarł Bartolomeo Diaz, portugalski żeglarz, odkrywca i konkwistador, dowódca pierwszej europejskiej wyprawy, która dotarła do Przylądka Dobrej Nadziei. 525. rocznica śmierci.

– 1865 – Urodził się Piotr Stanisław Drzewiecki, inżynier, przemysłowiec, działacz społeczny i gospodarczy, pierwszy prezydent Warszawy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości (1917-1921). 160. rocznica urodzin.

30 maja

– 1505 – Podczas obrad sejmu walnego w Radomiu uchwalono konstytucję „Nihil novi”, stanowiącą fundament ustroju Królestwa Polskiego. Jej naczelna zasada – „nic nowego bez zgody ogółu” – gwarantowała szlachcie dominację w życiu politycznym państwa. Odtąd król bez zgody sejmu i senatu nie mógł samodzielnie stanowić prawa (za wyjątkiem edyktów w ściśle określonych sprawach, jak np. królewszczyzny czy miasta królewskie). Był to jeden z momentów przełomowych w historii polskiego parlamentaryzmu. 520. rocznica wydarzenia. 

– 1640 – Zmarł Peter Paul Rubens, flamandzki malarz, rysownik i grafik, jeden z najwybitniejszych twórców okresu baroku, autor Ogrodów miłości, Tańca wieśniaków, krajobrazów będących jednymi z najpiękniejszych dzieł sztuki flamandzkiej, m.in. Zachód słońca, krajobrazów z tęczą, Powrót z pracy. 385. rocznica śmierci.

– 1960 – Zmarł Boris Pasternak (ur. 10 II 1890), rosyjski prozaik, poeta i tłumacz pochodzenia żydowskiego, autor powieści Doktor Żywago, laureat Nagrody Nobla w 1958 r., której nie przyjął. 65. rocznica śmierci oraz 135. rocznica urodzin.

31 maja

– 1640 – Urodził się Michał Korybut Wiśniowiecki, król Polski i wielki książę litewski w latach 1669-1673. 385. rocznica urodzin.

– 1962 – Urodził się Konstantyn SIGOW, filozof polityki, jeden z najwybitniejszych ukraińskich intelektualistów, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

CZERWIEC 2025:

1 czerwca

– Międzynarodowy Dzień Dziecka

– 1895 – Urodził się Tadeusz Komorowski ps. „Bór”, żołnierz, generał, Komendant Główny AK (1943-1944), Naczelny Wódz PSZ (1945-1947), premier rządu RP na uchodźstwie (1947-1949), członek Rady Trzech. 130. rocznica urodzin.

– 1915 – Urodził się Jan Twardowski, ksiądz rzymskokatolicki, poeta, przedstawiciel współczesnej liryki religijnej, autor wiersza Śpieszmy się dedykowanego Annie Kamieńskiej, z którego pochodzi wers Śpieszmy się kochać ludzi – tak szybko odchodzą. 110. rocznica urodzin.

2 czerwca

– 455 – Wandalowie pod wodzą Genzeryka zdobyli Rzym i rozpoczęli plądrowanie miasta. 1570. rocznica wydarzenia.

3 czerwca

– 1605 – Zmarł Jan Zamoyski, polski szlachcic, polityk, mecenas, jeden z najpotężniejszych magnatów w historii Rzeczpospolitej, sekretarz królewski, kanclerz wielki koronny, hetman wielki koronny, założyciel Zamościa. 420. rocznica śmierci.

– 1890 – Zmarł Oskar Kolberg, etnograf, encyklopedysta, folklorysta i kompozytor, autor cyklu monografii regionalnych objętych wspólnym tytułem Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce. 135. rocznica śmierci.

– Urodził się Jan ŚLIWA, pasjonat języków i kultury, informatyk, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

4 czerwca

– 1920 – Podpisano traktat w Trianon po I wojnie światowej między Węgrami a państwami Ententy. 105. rocznica wydarzenia.

– 1960 – Zmarł Józef Haller, generał, jeden z organizatorów Legionów Polskich, w wojnie polsko-bolszewickiej Generalny Inspektor Armii Ochotniczej. 65. rocznica śmierci.

5 czerwca

– Światowy Dzień Środowiska

– 1825 – Urodził się Felicjan Faleński (zm. 11 X 1910), poeta, dramatopisarz, prozaik i tłumacz, uważany za przedstawiciela parnasizmu, autor zbiorów poezji, m.in. Kwiaty i kolce, prac teoretycznoliterackich O Janie Kochanowskim jako liryku. 115. rocznica śmierci oraz 200. rocznica urodzin.

6 czerwca

– 1530 – Urodził się Jan Kochanowski, najwybitniejszy poeta renesansu polskiego, twórca polskiego języka literackiego, autor fraszek, trenów, pieśni, psalmów, tragedii Odprawa posłów greckich oraz Psałterza Dawidowego. 495. rocznica urodzin.

– 1875 – Urodził się Thomas Mann (zm. 12 VIII 1955), niemiecki powieściopisarz, autor m.in. powieści: Buddenbrookowie, Czarodziejska góra, Doktor Faustus, noweli Śmierć w Wenecji, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1929 r. 70. rocznica śmierci oraz 150. rocznica urodzin.

– 1948 – Urodził się Rocco BUTTIGLIONE, profesor, włoski polityk, minister do spraw europejskich, wieloletni parlamentarzysta, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1964 – Urodził się Yoram HAZONY, izraelski filozof, biblista, politolog, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

7 czerwca

– 1915 – Urodziła się Billie Holiday (właśc. Elinore Harris), amerykańska śpiewaczka jazzowa, przedstawicielka „miejskiej”, swingowej odmiany wokalistyki jazzowej, autorka jazzowych klasyków, m.in. God Bless the Child, Don’t Explain, Lady Sings the Blues. 110. rocznica urodzin.

– 1959 – Urodził się Mike PENCE, 48. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1980 – Zmarł Henry Miller, amerykański powieściopisarz, w swojej prozie atakował podejście współczesnych Amerykanów do moralności i ich purytański system wartości, autor powieści Zwrotnik Raka. 45. rocznica śmierci.

– 2016 – Zmarł Jan WINIECKI, profesor, ekonomista, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”. 9. rocznica śmierci.

8 czerwca

– 1810 – Urodził się Robert Schumann, niemiecki kompozytor i pianista, uznawany za jednego z najbardziej wpływowych twórców epoki romantyzmu, autor znanych utworów symfonicznych, fortepianowych, koncertów, m.in. Koncertu fortepianowego a-moll, uwertury Hermann und Dorothea. 215. rocznica urodzin.

– 1939 – Urodził się Norman DAVIES, członek Polskiej Akademii Umiejętności i Akademii Brytyjskiej, autor wybitnych prac historycznych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1955 – Urodził się Tim BERNERS-LEE, twórca założeń współczesnego Internetu – sieci World Wide Web, fizyk i programista, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1956 – Urodził się Nicolas BEYTOUT, dziennikarz i wydawca, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1972 – Urodziła się Monika KRAWCZYK, dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

9 czerwca

– 1595 – Urodził się Władysław Waza, syn króla Zygmunta III, przyszły król Polski i wielki książę litewski jako Władysław IV (1632-1648), car Rosji (1610-1613), tytularny car do 1634 r., tytularny król Szwecji (1632-1648). 430. rocznica urodzin.

– 1815 – Zakończył się kongres wiedeński, w trakcie którego określono zasady ładu politycznego w Europie po wojnach napoleońskich. Podjęto m.in. decyzję o utworzeniu Królestwa Polskiego z ułamka ziem dawnej Rzeczpospolitej i włączenia go w strefę wpływów Cesarstwa Rosyjskiego. 210. rocznica wydarzenia.

– 1870 – Zmarł Charles Dickens, angielski powieściopisarz, uznawany za najwybitniejszego przedstawiciela powieści społeczno-obyczajowej w drugiej połowie XIX w. w Anglii, autor Opowieści wigilijnej, Magazynu osobliwości, Davida Copperfielda. 155. rocznica śmierci.

– 1885 – Urodził się Felicjan Sławoj Składkowski, generał dywizji Wojska Polskiego, doktor medycyny, ostatni premier II Rzeczpospolitej (15 maja 1936 – 30 września 1939). 140. rocznica urodzin.

10 czerwca

– 1930 – Urodził się Jacek Trznadel, poeta, eseista, krytyk literacki i działacz społeczny, jeden z inicjatorów założenia Polskiej Fundacji Katyńskiej, autor Hańby domowej, zbioru wywiadów z pisarzami tworzącymi w okresie stalinizmu. 95. rocznica urodzin.

11 czerwca

– 1943 – Urodził się Jacek HOŁÓWKA, filozof i etyk, profesor nauk humanistycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1952 – Urodził się Bronisław WILDSTEIN, pisarz, publicysta, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

12 czerwca

– 1915 – Zmarł Józef Brandt, malarz, batalista, przedstawiciel szkoły monachijskiej, autor m.in. Bitwy pod Chocimiem, najczęstsze motywy jego dzieł to: Kozacy, Tatarzy, lisowczycy, rycerstwo polskie na wschodnich kresach Rzeczypospolitej. 110. rocznica śmierci.

– 1952 – Urodził się Jerzy EISLER, historyk, profesor nauk humanistycznych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2010 – Zmarł Jerzy Stefan Stawiński, prozaik, scenarzysta i reżyser filmów fabularnych, autor słuchowisk radiowych, współtwórca największych sukcesów polskiej szkoły filmowej, autor scenariuszy m.in. do filmów Eroica, Kanał, Krzyżacy, Akcja pod Arsenałem. 15. rocznica śmierci.

13 czerwca

– 1865 – Urodził się William Butler Yeats, irlandzki poeta, dramaturg i filozof, jeden z największych poetów języka angielskiego w XX w., autor m.in. tomików Róża, Wieża, dramatu Utęskniony raj, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1923 r. 160. rocznica urodzin.

– 1930 – Urodził się Ryszard Kukliński, ps. „Jack Strong”, pułkownik LWP, agent CIA ewakuowany na Zachód krótko przed wprowadzeniem stanu wojennego (1981 r.). 95. rocznica urodzin.

14 czerwca

– 1940 – Niemcy wysłali z Tarnowa do KL Auschwitz pierwszy masowy transport więźniów. 85. rocznica wydarzenia.

– 1962 – Urodził się Jarosław OBREMSKI, senator RP, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1970 – Zmarł Roman Ingarden, filozof, estetyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Uniwersytetu Jagiellońskiego, autor dzieł, m.in. U podstaw teorii poznania, Książeczka o człowieku, Szkice z filozofii literatury. 55. rocznica śmierci.

– 1985 – Podpisano Układ z Schengen między krajami Beneluksu, Niemcami i Francją dotyczący stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach. Dziś stronami układu jest 29 państw w tym Polska. 40. rocznica wydarzenia.

– 1995 – Zmarł Roger Zelazny, amerykański pisarz literatury science fiction i fantasy, autor cyklu powieściowego Kroniki Amberu i wielu innych, m.in. Stworów światła i ciemności, Wyspy umarłych. 30. rocznica śmierci.

15 czerwca

– 1945 – Urodził się Robert SARAH, gwinejski biskup rzymskokatolicki, kardynał, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

16 czerwca

– 1835 – Urodził się Józef Szujski, polski historyk, publicysta i pisarz, jeden z liderów środowiska krakowskich konserwatystów (tzw. stańczyków), pierwszy sekretarz generalny Akademii Umiejętności w Krakowie, poseł w galicyjskim Sejmie Krajowym oraz austriackiej Radzie Państwa. 190. rocznica urodzin.

– 1895 – Urodził się Antoni Chruściel ps. „Monter”, polski generał, komendant Okręgu Warszawa ZWZ-AK, dowódca oddziałów walczących w powstaniu warszawskim. 130. rocznica urodzin.

– 1935 – Podczas walnego zebrania Naczelnej Izby Lekarskiej zdecydowano o przyjęciu Zbioru zasad deontologii lekarskiej, będącego pierwszym kodeksem etyki lekarskiej w Polsce. 90. rocznica wydarzenia.

17 czerwca

– 1025 – Zmarł Bolesław Chrobry, syn Mieszka I, władca monarchii Piastów w latach 992-1025, pierwszy koronowany król Polski (1025 r.). 1000. rocznica śmierci.

– 1939 – Urodził się Krzysztof ZANUSSI, reżyser, producent, scenarzysta, wykładowca, filozof, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1960 – Urodził się Dominique REYNIÉ, politolog, profesor Sciences Po, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

18 czerwca

– 1815 – Doszło do bitwy pod Waterloo, w której Napoleon Bonaparte poniósł ostateczną porażkę. 210. rocznica wydarzenia.

– 1945 – W Moskwie rozpoczął się pokazowy proces polityczny przywódców Polskiego Państwa Podziemnego (tzw. proces szesnastu). Zakończył się 21 czerwca. 80. rocznica wydarzenia.

– 1959 – Urodził się Jan ROKITA, filozof polityki, autor „Wszystko co Najważniejsze” – prowadzący autorski cykl felietonów „Luksus własnego zdania”.

– 2010 – Zmarł José Saramago, portugalski pisarz, autor powieści, dramatów, opowiadań, wierszy, dzienników i przewodników, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1998 r., autor m.in. Miasta ślepców. 15. rocznica śmierci.

19 czerwca

– 1205 – Doszło do bitwy pod Zawichostem, w której książęta piastowscy Leszek Biały i Konrad Mazowiecki pokonali wojska księcia halickiego Romana Mścisławowicza. Była punktem zwrotnym w dziejach zmagań polsko-ruskich i jednym z najznakomitszych zwycięstw oręża polskiego w epoce średniowiecznej. 820. rocznica wydarzenia.

– 1955 – Urodził się Zygmunt FRANKIEWICZ, senator RP, prezes Związku Miast Polskich, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

20 czerwca

– 1900 – We Lwowie ukazało się pierwsze czasopismo sportowe publikowane w całości w języku polskim – „Gazeta Sportowa”. 125. rocznica wydarzenia.

– 1930 – Urodziła się Magdalena Abakanowicz, artystka, światowej sławy rzeźbiarka, twórczyni „abakanów”, m.in. Nierozpoznanych na poznańskiej Cytadeli. 95. rocznica urodzin.

– 1947 – Urodził się Wojciech ROSZKOWSKI, profesor zwyczajny nauk humanistycznych, profesor Instytutu Studiów Politycznych PAN, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

21 czerwca

– 1305 – Zmarł Wacław II, król Czech (od 1278 r.) oraz Polski (od 1300 r.) z dynastii Przemyślidów. Jego następcą m.in. na polskim tronie został Wacław III. 720. rocznica śmierci.

– 1905 – Urodził się Jean-Paul Sartre (zm. 15 IV 1980), francuski powieściopisarz, dramaturg, eseista i filozof, czołowy przedstawiciel egzystencjalizmu, autor powieści, sztuk teatralnych, rozpraw filozoficznych, m.in. Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej, Egzystencjalizm jest humanizmem, w 1960 r. uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury, której nie przyjął. 45. rocznica śmierci oraz 120. rocznica urodzin.

– 1940 – Podczas masowej egzekucji dokonanej przez Niemców w Palmirach podczas okupacji hitlerowskiej, zginął Maciej Rataj, polityk, wieloletni Marszałek Sejmu RP (1922-1928), prezes Stronnictwa Ludowego. 85. rocznica wydarzenia.

– 1945 – Urodził się Adam Zagajewski, poeta, eseista, prozaik, nauczyciel akademicki, tłumacz literacki, przedstawiciel pokolenia Nowej Fali, w latach 1982–2002 na emigracji we Francji, laureat wielu prestiżowych nagród. 80. rocznica urodzin.

– 1983 – Urodził się Edward SNOWDEN, były pracownik CIA, który skopiował i ujawnił poufne, tajne informacje Agencji Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych (NSA) w 2013 r., autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

22 czerwca

– 1815 – Napoleon Bonaparte ostatecznie abdykował po porażce pod Waterloo. 210. rocznica wydarzenia.

– 1905 – W Kongresówce wybuchło powstanie łódzkie – zbrojne wystąpienie robotników przeciw władzom carskim. Szybko stało się jednym z największych wystąpień ludności podczas rewolucji 1905 r. w Imperium Rosyjskim. Wojsko otworzyło ogień do protestujących i 25 czerwca krwawo spacyfikowało powstanie. 120. rocznica wydarzenia.

– 1940 – Przedstawiciele Francji i Niemiec podpisali traktat rozejmowy w Compiègne. Układ wszedł w życie 3 dni później, co oznaczało koniec kampanii francuskiej podczas II wojny światowej. Rząd Francji zdecydował się na poddanie 2/3 kraju Niemcom. Powstała tzw. Francja Vichy na czele z marszałkiem Philippem Pétainem. 85. rocznica wydarzenia.

23 czerwca

– Dzień Ojca

– 1885 – Urodził się Juliusz Osterwa, aktor i reżyser teatralny, wolnomularz, jeden z najwybitniejszych polskich aktorów i reżyserów teatralnych w historii, reformator teatru, twórca eksperymentalnego Teatru Reduta, pedagog, pierwszy rektor PWST w Krakowie. 140. rocznica urodzin.

24 czerwca

– 1390 – Urodził się św. Jan Kanty, Jan z Kęt, filozof, teolog, prezbiter, święty Kościoła katolickiego. 635. rocznica urodzin.

– 1925 – Urodził się Jan Stanisławski, malarz, wykładowca sztuki, inicjator i członek różnych ugrupowań artystycznych, jeden z głównych przedstawicieli polskiego modernizmu, autor znanych dzieł, m.in. Gdzieś na Ukrainie, Ule. 100. rocznica urodzin.

– 1978 – Urodziła się Monika PRZYBYSZ, profesor nadzwyczajna Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, autorka „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1991 – Urodził się Jakub BANASZEK, prezydent Chełma od 2018 roku, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

25 czerwca

– 1930 – Zmarła Maryla Wolska, poetka okresu Młodej Polski, autorka tomiku wierszy Dzbanek malin. 95. rocznica śmierci.

– 1940 – Zakończyła się ewakuacja wojsk alianckich z Francji zachodniej podczas II wojny światowej (operacja Ariel). 85. rocznica wydarzenia.

– 1950 – Atakiem Korei Północnej na Koreę Południową rozpoczęła się wojna koreańska, trwająca do lipca 1953 r. 75. rocznica wydarzenia.

26 czerwca

– 1295 – Przemysł II został koronowany na króla Polski jako pierwszy władca od czasów Bolesława Szczodrego (koronacja w 1076 r.). 730. rocznica wydarzenia.

– 1946 – Urodził się Krzysztof PAWŁOWSKI, fizyk, założyciel Wyższej Szkoły Biznesu – National Louis University, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1945 – Przedstawiciele państw członkowskich ONZ podpisali w San Francisco Kartę Narodów Zjednoczonych. 80. rocznica wydarzenia.

27 czerwca

– 1885 – Urodził się Zbigniew Pronaszko, malarz, rzeźbiarz, scenograf, profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, współzałożyciel grupy artystycznej Formistów i awangardowego teatru Cricot. 140. rocznica urodzin.

– 1920 – W Warszawie powstał Polski Związek Towarzystw Kolarskich, obecny Polski Związek Kolarski. 105. rocznica wydarzenia.

28 czerwca

– 1245 – Rozpoczął się Sobór lyoński I. 780. rocznica wydarzenia.

– 1900 – Urodził się Leon Kruczkowski, prozaik, publicysta i autor sztuk scenicznych, poseł, autor dramatów, m.in. Kordiana i chama, Niemców. 125. rocznica urodzin.

– 1945 – Powstał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej – organizacja polityczna powołana przez Bolesława Bieruta, wkrótce uznana przez aliantów zachodnich i pełniąca rolę oficjalnego rządu polskiego po II wojnie światowej. 80. rocznica wydarzenia.

– 1960 – Urodził się Marek JUREK, marszałek Sejmu V kadencji, poseł do Parlamentu Europejskiego VIII kadencji, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2000 – Zmarł Józef Tischner, ksiądz profesor, filozof, teolog i publicysta, profesor Papieskiej Akademii Teologicznej, autor m.in. Etyki solidarności, Historii filozofii po góralsku, Sporu o istnienie człowieka. 25. rocznica śmierci.

29 czerwca

– 1900 – Powstała Fundacja Nobla. 125. rocznica wydarzenia.

– 1900 – Urodził się Antoine de Saint-Exupéry, francuski pilot, poeta i pisarz, autor opowiadań o tematyce lotniczej, m.in. Nocny lot, Ziemia, planeta ludzi, poetyckiej baśni Mały Książę uważanej za arcydzieło literatury światowej. 125. rocznica urodzin.

– 1930 – Urodził się Sławomir Mrożek, dramatopisarz, prozaik, satyryk i rysownik, autor m.in. dramatów Tango, Emigranci, satyrycznych i humorystycznych zbiorów opowiadań: Słoń, Wesele w Atomicach. 95. rocznica urodzin.

– 1940 – Zmarł Paul Klee, szwajcarsko-niemiecki malarz i grafik, związany z różnymi kierunkami: ekspresjonizmem, kubizmem i surrealizmem, autor znanych prac m.in. Południowych ogrodów, Ad Parnassum, Senecio. 85. rocznica śmierci.

30 czerwca

– 1905 – Na łamach „Annalen der Physik” ukazał się artykuł Alberta Einsteina Zur Elektrodynamik bewegter Körper, w którym fizyk wyłożył podstawy szczególnej teorii względności. 120. rocznica wydarzenia.

– 1949 – Urodził się Alain FINKIELKRAUT, francuski pisarz, filozof i eseista, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

LIPIEC 2025:

1 lipca

– Światowy Dzień Architektury

– 1650 – Po raz pierwszy ukazała się „Einkommende Zeitungen” – najstarsza gazeta codzienna świata. 375. rocznica wydarzenia.

2 lipca

– 1800 – Angielski parlament uchwalił Akt Unii z Irlandią (ang. Act of Union 1800). Dnia 1. sierpnia to samo uczynił parlament irlandzki. W efekcie 1 stycznia 1801 r. – kiedy oba akty weszły w życie – powstało Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii. 225. rocznica wydarzenia.

3 lipca

– 1880 – Ukazało się pierwsze wydanie czasopisma naukowego „Science”, stworzonego przez Thomasa Alvę Edisona. 145. rocznica wydarzenia.

– 1965 – Urodził się Artur ANDRZEJUK, filozof, profesor Polskiego Uniwersytetu Na Obczyźnie oraz Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

4 lipca

– 1610 – Doszło do bitwy pod Kłuszynem, w której wojska Rzeczpospolitej pod wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego pokonały armię moskiewską wspieraną przez oddziały szwedzkie. 415. rocznica wydarzenia.

– 2000 – Zmarł Gustaw Herling-Grudziński, prozaik i eseista, publicysta, krytyk literacki, współzałożyciel miesięcznika „Kultura”, więzień łagrów i obozów NKWD, autor powieści i opowiadań, m.in. Inny Świat. Zapiski sowieckie, Dziennik pisany nocą. 25. rocznica śmierci.

5 lipca

– 1920 – Rozpoczęła się konferencja w Spa z udziałem przedstawicieli Polski, Czechosłowacji, Niemiec oraz państw Ententy. Ówczesna klęska dyplomatyczna premiera Władysława Grabskiego stała się powodem jego późniejszej dymisji. 105. rocznica wydarzenia.

– 1963 – Urodził się Krzysztof BRZECHCZYN, historyk i filozof, profesor Wydziału Filozoficznego UAM zatrudniony w Instytucie Pamięci Narodowej, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

6 lipca

– 1415 – Jan Hus, czeski duchowny, reformator religijny i myśliciel został spalony na stosie. 610. rocznica śmierci.

– 1535 – Tomasz Morus (ang. Thomas More), najwybitniejszy angielski myśliciel doby renesansu, został ścięty za postawę nieposłuszeństwa wobec polityki króla Henryka VIII Tudora. 490. rocznica śmierci.

– 1950 – Przedstawiciele PRL (Józef Cyrankiewicz i Stefan Wierbłowski) oraz NRD (Otto Grotewohl i Georg Dertinger) podpisali układ zgorzelecki, w którym obie strony zgadzają się uznać granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej. 75. rocznica wydarzenia.

– 1966 – Urodził się Antonio SPADARO SJ, jezuita, konsultor Papieskiej Rady ds. Kultury, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2005 – Zmarł Claude Simon, francuski pisarz i eseista, uczestnik wojny domowej w Hiszpanii, autor dzieł m.in. Warkocz Bereniki, Droga przez Flandrię, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1985 r. 20. rocznica śmierci.

7 lipca

– 1930 – Zmarł Arthur Conan Doyle, szkocki pisarz, lekarz, jeden z najsłynniejszych i najbardziej uznanych przedstawicieli nurtu powieści detektywistycznej, twórca postaci Sherlocka Holmesa. 95. rocznica śmierci.

8 lipca

– 1943 – Urodził się Stanisław KOZIEJ, profesor zwyczajny nauk wojskowych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1962 – Urodził się Piotr BARON, muzyk jazzowy, recenzent i publicysta, autor kilkunastu publikacji naukowych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

9 lipca

– 1775 – Urodził się Matthew Gregory Lewis (właśc. Monk Lewis), angielski pisarz i dramaturg, autor powieści gotyckich, sławę zapewniła mu debiutancka powieść Mnich. 250. rocznica urodzin.

– 1945 – Zmarła Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, poetka i dramatopisarka dwudziestolecia międzywojennego, autorka zbiorów wierszy, m.in. Różowa magia, Pocałunki, Niebieskie migdały, Róża i lasy płonące. 80. rocznica śmierci.

– 1970 – Urodził się Piotr TRYJANOWSKI, profesor nauk biologicznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

10 lipca

– 1835 – Urodził się Henryk Wieniawski (zm. 31 III 1880), kompozytor, wybitny skrzypek, pedagog, autor ponad 50 kompozycji głównie utworów na skrzypce solo, z towarzyszeniem fortepianu lub orkiestry, także duety skrzypcowe. 145. rocznica śmierci oraz 185. rocznica urodzin.

– 1925 – Urodził się Edmund Niziurski, polski pisarz, scenarzysta, a także socjolog, autor m.in. „Księgi urwisów”, „Sposobu na Alcybiadesa”, „Niewiarygodnych przygód Marka Piegusa” czy „Klubu włóczykijów”. 100. rocznica urodzin.

– 1940 – Rozpoczęła się bitwa o Anglię. 85. rocznica wydarzenia.

11 lipca

– 1920 – Odbył się plebiscyt na Warmii, Mazurach i Powiślu. Zdecydowana większość tych obszarów przypadła Niemcom. 105. rocznica wydarzenia.

12 lipca

– 100 p.n.e. – Prawdopodobnie tego dnia (lub 13 lipca) urodził się Gajusz Juliusz Cezar, rzymski wódz i polityk, jeden z najwybitniejszych dowódców w historii, dyktator, który położył podwaliny pod późniejsze przekształcenie Republiki Rzymskiej w Cesarstwo Rzymskie przez jego przybranego syna Oktawiana Augusta. 2125. rocznica urodzin.

13 lipca

– 1930 – Rozpoczęły się I Mistrzostwa Świata w piłce nożnej. Gospodarzem turnieju był Urugwaj. Finał rozegrano w Montevideo. Urugwaj pokonał wówczas Argentynę 4:2 i sięgnął po trofeum. 95. rocznica wydarzenia.

– 1935 – Urodził się Jarosław Marek Rymkiewicz, polski poeta, pisarz, publicysta, krytyk literacki, profesor nauk humanistycznych, autor m.in. „Rozmów polskich latem 1983”, „Zachodu słońca w Milanówku” czy „Metafizyki”. 90. rocznica wydarzenia.

– 2000 – Zmarł Jan Karski, polski dyplomata, naukowiec, kurier i emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego oraz rządu RP na uchodźstwie, autor raportów przedstawiających sytuację ludności na terenie okupowanej Polski, będących jednymi z pierwszych kompleksowych źródeł wiedzy na temat Holocaustu. 25. rocznica śmierci.

15 lipca

– 1410 – Wojska polsko-litewskie pod wodzą króla Władysława II Jagiełły i księcia Witolda pokonały armię krzyżacką w bitwie pod Grunwaldem. 615. rocznica wydarzenia.

– 1515 – W Wiedniu rozpoczął się habsbursko-jagielloński zjazd (znany jako zjazd wiedeński), podczas którego ustalono m.in., że w razie wygaśnięcia dynastii Jagiellonów na tronach Czech i Węgier, obejmą je Habsburgowie. Doszło do tego już w 1526 r. po śmierci Ludwika Jagiellończyka. 510. rocznica wydarzenia.

– 1949 – Urodził się Carl BILDT, premier Szwecji w latach 1991–1994, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1954 – Urodził się Jeff JARVIS, profesor, pisarz, intelektualista badający nowe media, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

16 lipca

– 1945 – Na poligonie w Alamogordo (Nowy Meksyk) Amerykanie przeprowadzili pierwszy próbny wybuch bomby atomowej. 80. rocznica wydarzenia.

– 1979 – Urodził się Douglas MURRAY, brytyjski pisarz i komentator polityczny, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

17 lipca

– 1440 – Król Polski Władysław III Jagiellończyk został koronowany na króla Węgier. 585. rocznica wydarzenia.

– 1945 – Rozpoczęła się konferencja poczdamska z udziałem tzw. Wielkiej Trójki – jedno z najważniejszych spotkań dotyczących nowego porządku międzynarodowego po II wojnie światowej. 80. rocznica wydarzenia.

– 1946 – Urodził się François HARTOG, historyk francuski, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2009 – Zmarł Leszek KOŁAKOWSKI, wybitny filozof, historyk idei, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”. 16. rocznica śmierci.

18 lipca

– 1570 – Oficjalnie otwarto Kolegium Jezuickie w Wilnie, z którego w 1579 r. wykształci się Akademia i Uniwersytet Wileński. 455. rocznica wydarzenia.

– 1610 – Zmarł Caravaggio (właśc. Michelangelo Merisi da Caravaggio), jeden z najwybitniejszych malarzy przełomu XVI i XVII w., autor m.in. „Głowy Meduzy”, „Chłopca z koszem owoców”, „Męczeństwa św. Mateusza” i „Powołania św. Mateusza”, czy „Śmierci Marii”. 415. rocznica śmierci.

– 1972 – Urodził się Artur SZKLENER, muzykolog, menedżer kultury, dyrektor Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

19 lipca

– 1655 – Król Szwecji Karol X Gustaw wypowiedział wojnę Rzeczpospolitej. Rozpoczął się konflikt zbrojny, który przeszedł do historii jako potop szwedzki. 370. rocznica wydarzenia.

– 1855 – Zmarł Tomasz Zan, polski poeta i przyrodnik, współzałożyciel Towarzystwa Filomatów i prezes Zgromadzenia Filaretów (1820-1823). 170. rocznica śmierci.

– 1985 – Zmarł Janusz Andrzej Zajdel, polski pisarz, twórca literatury fantastycznonaukowej, prekursor i czołowy przedstawiciel nurtu fantastyki socjologicznej w Polsce, autor powieści Cała prawda o planecie Ksi, Paradyzja. 40. rocznica śmierci.

21 lipca

– 1963 – Urodził się Thierry CROUZET, filozof nowych mediów, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

22 lipca

– 1948 – Urodził się Wojciech MYŚLECKI, analityk polityki i strategii geopolityki, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1955 – Oficjalnie oddano do użytku Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, wówczas noszący imię Józefa Stalina. 70. rocznica wydarzenia.

– 1975 – Urodził się Mateusz SZPYTMA, zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

24 lipca

– 1815 – Z inicjatywy Jerzego Samuela Bandtkiego założono Towarzystwo Naukowe Krakowskie. W 1872 r. przekształcono je w Akademię Umiejętności, a w 1918 r. w Polską Akademię Umiejętności (PAU). 210. rocznica wydarzenia.

– 1920 – Wincenty Witos stanął na czele Rządu Obrony Narodowej podczas wojny polsko-sowieckiej (1919-1921). Funkcję premiera pełnił do 13 września 1921 r., a następnie jeszcze dwukrotnie (w 1923 i 1926 roku). 105. rocznica wydarzenia.

25 lipca

– 1510 – Florian Ungler założył w Krakowie pierwszą drukarnię na ziemiach polskich. 515. rocznica wydarzenia.

–  1905 – Urodził się Elias Canetti, szwajcarski pisarz, eseista i dramaturg tworzący w języku niemieckim, autor m.in. traktatu Masa i władza, powieści Auto da fé, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1981 r. 120. rocznica urodzin.

–  1964 – Urodziła się Anne APPLEBAUM, amerykańsko-polska dziennikarka, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1982 – Urodził się Krzysztof MAZUR, politolog i filozof, doktor nauk humanistycznych, działacz polityczny, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

26 lipca

– 1400 – Odnowiony przez Władysława Jagiełłę Uniwersytet Krakowski zainaugurował swą działalność. Było to możliwe dzięki spadkowi pozostawionemu przez Jadwigę Andegaweńską. 625. rocznica wydarzenia.

– 1875 – Urodził się Carl Gustaw Jung, szwajcarski psychiatra i psychoanalityk, współtwórca psychologii głębi, na bazie której stworzył własne koncepcje ujęte jako psychologia analityczna, autor dzieła Archetypy i nieświadomość zbiorowa. 150. rocznica urodzin.

– 1885 – Urodził się André Maurois (właśc. Émile Herzog), francuski pisarz, autor wielu biografii pisarzy i polityków, m.in. Prometeusz, czyli życie Balzaka, W poszukiwaniu Marcela Prousta. 140. rocznica urodzin.

– 1959 – Urodził się Bogdan SZLACHTA, profesor zwyczajny UJ oraz Akademii Ignatianum w Krakowie, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

27 lipca

– 1830 – Wybuchła rewolucja lipcowa we Francji. 195. rocznica wydarzenia.

– 1954 – Urodził się Włodzisław DUCH, nestor kognitywistyki w Polsce, współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Sieci Neuronowych i Towarzystwa Sztucznej Inteligencji, kierownik Laboratorium Neurokognitywnego na UMK, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1977 – Urodził się Parag KHANNA, założyciel i partner zarządzający w FutureMap, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

28 lipca

– 1750 – Zmarł Johann Sebastian Bach (ur. 21 III?/31 III 1685), kompozytor i organista niemiecki epoki baroku, jeden z najwybitniejszych artystów w dziejach muzyki, kompozytor dworski, wybitny wykonawca i jeden z najbardziej wpływowych kompozytorów, twórca m.in. Wielkiej mszy h-moll, Koncertów brandenburskich. 275. rocznica śmierci oraz 340. rocznica urodzin.

– 1815 – W Warszawie powstała Szkoła Podchorążych. 210. rocznica wydarzenia.

– 1895 – Podczas zjazdu w Rzeszowie delegaci chłopscy założyli Stronnictwo Ludowe. 130. rocznica wydarzenia.

29 lipca

– 1805 – Urodził się Alexis de Tocqueville, francuski myśliciel polityczny, minister spraw zagranicznych II Republiki, jeden z czołowych intelektualistów europejskich w XIX w. Autor m.in. O demokracji w Ameryce oraz Dawny ustrój i rewolucja. 220. rocznica wydarzenia.

– 1890 – Zmarł Vincent van Gogh, holenderski malarz postimpresjonistyczny, niedoceniony za życia, uważany jest za jednego z największych malarzy w historii sztuki, autor Słoneczników. 135. rocznica śmierci.

30 lipca

– 1980 – Władysław Kozakiewicz wygrał konkurs finałowy skoku o tyczce podczas Igrzysk Olimpijskich w Moskwie 1980 r., ustanawiając przy tym nowy rekord świata. Po udanym skoku zaprezentował słynny gest, który przeszedł do historii jako gest Kozakiewicza. 45. rocznica wydarzenia.

31 lipca

– 1965 – Urodziła się Joanne Kathleen Rowling, brytyjska pisarka, autorka serii książek fantasy dla dzieci i młodzieży Harry Potter oraz serii kryminałów pisanych pod pseudonimem Robert Galbraith, m.in. Wołanie kukułki.

SIERPIEŃ 2025:

1 sierpnia

– Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego

– 1520 – Urodził się Zygmunt August, król Polski i wielki książę litewski, główny architekt unii lubelskiej. 505. rocznica urodzin.

– 1956 – Urodził się Tomasz ORŁOWSKI, w latach 2015–2017 ambasador RP we Włoszech i Republice San Marino, wcześniej we Francji i Monako, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1975 – Przyjęto Akt Końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. 50. rocznica wydarzenia.

– 2015 – Anita Włodarczyk ustanowiła rekord świata w rzucie młotem, przekraczając – jako pierwsza kobieta w historii – barierę 80 metrów (81,08 m). Rok później Polka pobiła ten wynik i osiągnęła odległość 82,98 m (do dziś obowiązujący rekord świata). 10. rocznica wydarzenia.

– Urodził się Jacek KORONACKI, profesor nauk technicznych, doktor habilitowany nauk matematycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

2 sierpnia

– 1755 – Urodził się Jan Henryk Dąbrowski, polski generał, polityk, działacz niepodległościowy, współtwórca i przywódca Legionów Polskich we Włoszech. 270. rocznica urodzin.

– 1940 – W Northolt – podczas bitwy o Anglię – sformowano Dywizjon 303. Jego brytyjskim dowódcą został Ronald Kellett, a polskim Zdzisław Krasnodębski. 85. rocznica wydarzenia.

– 1990 – Iran dokonał zbrojnej inwazji na Kuwejt, rozpoczynając tym samym I wojnę w Zatoce Perskiej. 35. rocznica wydarzenia.

3 sierpnia

– 1986 – Urodził się Karol SAMSEL, poeta, literaturoznawca, filozof, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1981 – Urodził się Jan DZIEDZICZAK, od 2019 sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Pełnomocnik Rządu do Spraw Polonii i Polaków za Granicą, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2008 – Zmarł Aleksander SOŁŻENICYN, rosyjski dysydent, pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”. 17. rocznica śmierci.

4 sierpnia

– 1850 – Zmarł Ignacy Prądzyński, generał dywizji sił zbrojnych Królestwa Polskiego, współzałożyciel Towarzystwa Patriotycznego, jeden z najważniejszych polskich dowódców podczas Powstania Listopadowego, wybitny strateg, jeden z najznakomitszych w Europie w 1. połowie XIX w. 175. rocznica śmierci.

5 sierpnia

– 1850 – Urodził się Guy de Maupassant, francuski pisarz, przedstawiciel naturalizmu i dekadentyzmu, autor nowel, m.in. Baryłeczka, relacji z podróży, sztuk teatralnych, powieści Bel-Ami, Piotr i Jan. 175. rocznica urodzin.

– 1895 – Zmarł Fryderyk Engels, niemiecki socjolog, filozof, jeden z liderów I oraz II Międzynarodówki, najbliższy współpracownik Karola Marksa, współtwórca oraz czołowy ideolog marksizmu. Ur. 28 listopada 1820 r. 130. rocznica śmierci.

– 1930 – Urodził się Neil Armstrong, amerykański astronauta, dowódca wyprawy kosmicznej Apollo 11, pierwszy człowiek, który postawił stopę na Księżycu (1969). 95. rocznica urodzin.

6 sierpnia

– 1660 – Zmarł Diego Velázquez, malarz, portrecista, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli hiszpańskiego baroku, tworzył głównie portrety członków dworu królewskiego, m.in. Panny dworskie. 365. rocznica śmierci.

– 1945 – Amerykanie przeprowadzili atak atomowy na Hiroszimę. Bomba „Little Boy” eksplodowała o godz. 8:16, niszcząc większość zabudowań miasta i zabijając ok. 70-90 tys. osób. 80 rocznica wydarzenia.

– 1949 – Urodził się Jerzy ŻYŻYŃSKI, profesor nauk ekonomicznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2020 – Andrzej DUDA został zaprzysiężony na drugą kadencję prezydencką w wyniku wygranych przez niego wyborów prezydenckich.

8 sierpnia

– 1780 – Zginął Tadeusz Reytan, poseł województwa nowogródzkiego na Sejm Rozbiorowy (1773-1775). Popełnił samobójstwo. 245. rocznica śmierci.

– 1945 – Przedstawiciele 4 mocarstw (USA, ZSRS, Wielka Brytania, Francja) podpisali porozumienie londyńskie powołujące Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze. 80. rocznica wydarzenia.

– 1950 – Zmarła Hanka Ordonówna, piosenkarka, aktorka, tancerka i poetka, czołowa postać na polskiej estradzie w 1. połowie XX w. 75. rocznica śmierci.

9 sierpnia

– 1945 – Wojsko amerykańskie dokonało kolejnego nalotu na Japonię, zrzucając drugą bombę atomową („Fat Man”) na jej terytorium – tym razem na Nagasaki. Eksplozja nastąpiła o 11:02 czasu lokalnego. Wedle szacunków zginęło 40-70 tys. osób. 80 rocznica wydarzenia.

10 sierpnia

– 955 – Rozpoczęła się Bitwa na Lechowym Polu między rycerstwem niemieckim pod wodzą Ottona I, a Węgrami, którzy w tamym czasie regularnie najeżdżali ziemie Europy Zachodniej. Niemcy rozgromili Madziarów i zakończyli erę ich łupieżczych najazdów, kończąc zarazem erę dominacji armii węgierskiej. Zwycięstwo Ottona przyczyniło się do jego późniejszej koronacji cesarskiej (962). 1070. rocznica wydarzenia.

–  Urodził się Jan CIEŃSKI, redaktor Politico Europe odpowiedzialny za kwestie strategii bezpieczeństwa i energii, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

11 sierpnia

– 1962 – Urodził się Piotr CZAUDERNA, lekarz, chirurg dziecięcy, profesor nauk medycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

12 sierpnia

– 30 p.n.e. – Zginęła Kleopatra VII, ostatnia królowa Egiptu z dynastii Ptolemeuszów. 2055. rocznica śmierci.

– 1930 – Urodził się George SOROS, szef Fund Management oraz Open Society Foundations, jeden z pierwszych graczy na rynku funduszy hedgingowych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

13 sierpnia

– 1920 – W trakcie wojny polsko-sowieckiej rozpoczęła się Bitwa Warszawska (tzw. Cud nad Wisłą). Walki początkowo toczyły się na przedpolach Warszawy, a następnie, dzięki skutecznemu kontruderzeniu Polaków, przeniosły w kierunku granicy wschodniej Rzeczpospolitej. 105. rocznica wydarzenia.

14 sierpnia

– 1385 – Władysław Jagiełło wystawił w Krewie akt stanowiący jego zobowiązania przedślubne wobec Królestwa Polskiego. Przyrzekał m.in. przyjęcie chrześcijaństwa oraz przyłączenie Litwy do Korony. To wydarzenie jest często określane w publicystyce historycznej i mowie potocznej jako unia w Krewie. 640. rocznica wydarzenia.

– 1980: Rozpoczął się strajk w Stoczni Gdańskiej, który zapoczątkował serię wydarzeń, jakie przeszły do historii pod nazwą Sierpień 1980. 45. rocznica wydarzeń.

15 sierpnia

– Święto Wojska Polskiego

– 1920 – W trakcie bitwy warszawskiej Wojsko Polskie utrzymało obronę na przedmościu Warszawy i wyrzuciło wroga za linię rzeki Wkry. Kolejnego dnia opanowano m.in. Nasielsk i zmuszono Sowietów do wycofania się w kierunki Narwi, co oznaczało, że wrogie natarcie odparto, a przedpole stolicy jest zabezpieczone. Tym samym faza obronna bitwy warszawskiej dobiegła końca, a grupa manewrowa pod dowództwem Józefa Piłsudskiego przeszła do kontruderzenia (ofensywa znad Wieprza). 105. rocznica Cudu nad Wisłą.

– 1945 – Urodził się Alain JUPPÉ, francuski polityk, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

16 sierpnia

– 1825 – Urodził się Franciszek Karpiński, poeta, pisarz i publicysta oświeceniowy, czołowy przedstawiciel nurtu sentymentalnego w polskiej liryce. 200. rocznica urodzin.

– 1845 – Urodził się Zygmunt Gloger (zm. 3 XI 1910), historyk, archeolog i etnograf, folklorysta, autor dzieła Encyklopedia staropolska ilustrowana, która nadal stanowi cenne źródło do dziejów kultury staropolskiej. 115. rocznica śmierci oraz 180. rocznica urodzin.

– 1968 – Urodził się Mariusz WOŁOS, historyk, sowietolog, eseista, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1978 – Urodził się Marcin ROSZKOWSKI, prezes Instytutu Jagiellońskiego, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1980 – W Gdańsku podczas wydarzeń Sierpnia 1980 powstał Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, na czele którego stanął Lech Wałęsa. 45. rocznica wydarzenia.

17 sierpnia

– 1961 – Urodził się Alexandr VONDRA, polityk, dyplomata, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1980 – Międzyzakładowy Komitet Strajkowy przedstawił swoich 21 postulatów. Jednym z nich była m.in. akceptacja niezależnych od partii i pracodawców wolnych związków zawodowych. 45. rocznica wydarzenia.

18 sierpnia

– 1850 – Zmarł Honoré de Balzac, francuski powieściopisarz, jeden z najważniejszych twórców współczesnej powieści europejskiej, autor monumentalnego cyklu powieściowego Komedia ludzka, m.in. Fizjologia małżeństwa, Ojciec Goriot. 175. rocznica śmierci.

19 sierpnia

– 1920 – W nocy z 19 na 20 sierpnia wybuchło II powstanie śląskie. Zakończyło się sukcesem 25 sierpnia. 105. rocznica wydarzenia.

– 1970 – Zmarł Paweł Jasienica, polski historyk, pisarz historyczny, eseista, autor Polski Piastów, Polski Jagiellonów. 55. rocznica śmierci.

20 sierpnia

– 1890 – Urodził się H.P. Lovecraft (Howard Phillips), amerykański pisarz, którego twórczość zdefiniowała literaturę grozy, twórca mitologii Cthulhu, jeden z najbardziej wpływowych autorów w historii współczesnej kultury popularnej, autor kultowych opowiadań, m.in. „Zew Cthulhu”, „Kolor z przestworzy”, „Widmo nad Innsmouth”, „Koszmar w Dunwich”, „W górach szaleństwa” i wielu innych. 135. rocznica urodzin.

21 sierpnia

– 1967 – Urodził się Eryk MISTEWICZ, prezes Instytutu Nowych Mediów, wydawcy „Wszystko co Najważniejsze”.

22 sierpnia

– 1971 – Urodził się Arkady RZEGOCKI, ambasador RP w Irlandii, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

23 sierpnia

– Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych w rocznicę podpisania paktu Ribbentropp-Mołotow (1939 r.).

– 1305 – Zginął William Wallace, przywódca szkockiego powstania niepodległościowego przeciwko rządom angielskim, bohater narodowy Szkocji. Po upadku insurekcji został pojmany i stracony w Londynie. 720. rocznica wydarzenia.

– 1905 – Urodziła się Faustyna Kowalska, zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, mistyczka, święta Kościoła katolickiego. 120. rocznica urodzin.

– 1937 – Urodziła się Ewa THOMPSON, literaturoznawca, profesor literatury porównawczej i slawistyki na Rice University w Houston, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1946 – Urodził się Michel WIEVIORKA, francuski socjolog zajmujący się „socjologią zła”, autor „Wszystko co Najważniejsze”, w tym książki „Co z tą Francją, Panie Macron?” (Wyd. Wszystko co Najważniejsze).

24 sierpnia

– 1945 – Założono Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK). 80. rocznica wydarzenia.

– 1995 – Miała miejsce premiera systemu operacyjnego Windows 95. 30. rocznica wydarzenia.

25 sierpnia

–  1830 – Pod wpływem rewolucji lipcowej we Francji wybuchło powstanie belgijskie zakończone finalnie zwycięstwem Belgów i proklamowaniem niepodległej Belgii. 195. rocznica wydarzenia.

–  1900 – Zmarł Friedrich Wilhelm Nietzsche, niemiecki filozof, filolog klasyczny, prozaik i poeta, autor dzieła Tako rzecze Zaratustra, Ecce Homo. 125. rocznica śmierci.

–  1905 – Urodziła się Faustyna Kowalska (właśc. Helena Kowalska), polska święta Kościoła katolickiego, zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, mistyczka, stygmatyczka i wizjonerka, głosicielka kultu Miłosierdzia Bożego, autorka Dzienniczka. 120. rocznica urodzin.

26 sierpnia

– 1880 – Urodził się Guillaume Apollinaire (właśc. Wilhelm Apolinary Kostrowicki), francuski poeta i pisarz pochodzenia polskiego, przedstawiciel francuskiej awangardy poetyckiej, surrealista, autor dzieł m.in. Alkohole, Wiersze nadreńskie. 145. rocznica urodzin.

– 1910 – Urodziła się Matka Teresa z Kalkuty, właśc. Anjezë Gonxha Bojaxhiu, albańska zakonnica, założycielka zgromadzenia Misjonarek Miłości, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla oraz Nagrody Templetona, święta Kościoła katolickiego. 120. rocznica urodzin.

27 sierpnia

– 1770 – Urodził się Georg Wilhelm Friedrich Hegel, jeden z najwybitniejszych filozofów epoki nowożytnej, najważniejszy przedstawiciel idealizmu niemieckiego. 255. rocznica urodzin.

– 1974 – Urodziła się Jadwiga EMILEWICZ, posłanka, b. minister rozwoju, a następnie przedsiębiorczości i technologii, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

28 sierpnia

– Święto Polskiego Lotnictwa

– 430 – Zmarł Augustyn z Hippony, filozof, teolog, jeden z najwybitniejszych myślicieli chrześcijańskich, Ojciec oraz Doktor Kościoła, święty katolicki i prawosławny. 1595. rocznica śmierci.

– 1645 – Zmarł Hugo Grocjusz, niderlandzki prawnik, dyplomata i filozof, którego myśl położyła podwaliny pod rozwój nowożytnego prawa międzynarodowego, autor klasycznej pracy O prawie wojny i pokoju. 380. rocznica śmierci.

29 sierpnia

– 1915 – Urodziła się Ingrid Bergman, szwedzka aktorka, jedna z najwybitniejszych gwiazd filmowych w historii kina, odtwórczyni głównej roli w melodramacie Casablanca, zdobywczyni Oscarów za role w filmach Gasnący płomień, Anastazja i Morderstwo w Orient Expresie. 110. rocznica urodzin.

– 1942 – Urodził się Federico LOMBARDI SJ, włoski jezuita, doktor honoris causa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1948 – Urodził się Juliusz BRAUN, dziennikarz i polityk, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

30 sierpnia

– 1505 – Zmarła Elżbieta Rakuszanka (Habsburżanka), królowa Polski w latach 1454-1492, żona Kazimierza IV Jagiellończyka zwana „matką królów”. Jej dziećmi byli m.in. Władysław Jagiellończyk, król Czech i Węgier, oraz królowie Polski i wielcy książęta Litewscy: Jan Olbracht, Aleksander Jagiellończyk i Zygmunt Stary. 520. rocznica śmierci.

– 1980 – Podczas wydarzeń Sierpnia 1980 r. w Szczecinie podpisano pierwsze z porozumień sierpniowych (33 postulaty). 45. rocznica wydarzenia.

31 sierpnia

– Dzień Solidarności i Wolności

– 1870 – Urodziła się Maria Montessori, włoska lekarka, twórczyni systemu wychowania dzieci zw. metodą Montessori, autorka publikacji Odkrycie dziecka, O kształtowaniu się człowieka. 155. rocznica urodzin.

– 1945 – Zmarł Stefan Banach, jeden z najwybitniejszych matematyków XX w., czołowy przedstawiciel lwowskiej szkoły matematycznej. 80. rocznica śmierci.

– 1958 – Urodził się Éric ZEMMOUR, francuski pisarz, felietonista „Le Figaro”, autor „Wszystko co Najważniejsze”, w tym także książki „Francja nie powiedziała ostatniego słowa” (wyd. „Wszystko co Najważniejsze”)

– 1980 – W Stoczni Gdańskiej Lech Wałęsa charakterystycznym wielkim długopisem sygnował porozumienia sierpniowe (21 postulatów). 45. rocznica wydarzenia.

– 2005 – Zmarł Józef Rotblat, fizyk o polsko-żydowskich korzeniach, od 1946 r. obywatel Wielkiej Brytanii, członek zespołu Roberta Oppenheimera, który w ramach projektu Manhattan pracował nad stworzeniem pierwszej bomby atomowej, po II wojnie światowej krytyk prac nad rozwojem broni masowego zniszczenia, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1995 r., światowej sławy specjalista w zakresie medycyny nuklearnej, badający m.in. wpływ promieniowania jonizującego na powstawanie nowotworów. Rotblat urodził się, wychował i stawiał pierwsze kroki naukowe w Polsce. Wybuch II wojny światowej zastał go w Wielkiej Brytanii. Po wojnie pozostał na emigracji. 20. rocznica śmierci.

WRZESIEŃ 2025:

1 września

– 1015 – Wojska pod wodzą księcia Bolesława Chrobrego zwyciężyły Niemców w bitwie pod Budziszynem podczas wojny polsko-niemieckiej. 1010. rocznica wydarzenia.

– 1580 – Rozpoczęło się oblężenie Wielkich Łuk przez wojska Stefana Batorego podczas wojny Rzeczpospolitej z Rosją. 445. rocznica wydarzenia.

– 1715 – Zmarł Ludwik XIV, król Francji w latach 1643-1715, najdłużej panujący monarcha w historii. 310. rocznica śmierci.

– 1964 – Urodził się Petr FIALA, premier Czech, politolog, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

2 września

– 1870 – Kapitulacją wojsk francuskich zakończyła się bitwa pod Sedanem podczas wojny francusko-pruskiej. Zwycięstwo Prus umożliwi późniejsze zjednoczenie Niemiec pod ich egidą, a także spowoduje obalenie Napoleona II i zmianę ustroju we Francji z II Cesarstwa na III Republikę. 155. rocznica wydarzenia.

– 1945 – Powstała organizacja konspiracyjna Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość (WiN). 80. rocznica wydarzenia.

3 września

– 1980 – Podpisano porozumienie w Jastrzębiu-Zdroju między strajkującymi a władzami PRL. Choć to wydarzenie miało miejsce już we wrześniu, jest zaliczane do serii porozumień stanowiących zwieńczenie wydarzeń Sierpnia 1980 r. w Polsce. 45. rocznica wydarzenia.

– 1988 – Urodził się Geoffroy LEJEUNE, redaktor naczelny tygodnika „Journal du Dimanche”, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1990 – Zmarł Mieczysław Fogg (właśc. Mieczysław Fogiel), piosenkarz, artysta dawnych warszawskich kabaretów i teatrów rewiowych, niezmiennie popularny również po wojnie, znany z utworów m.in. Tango milonga, To ostatnia niedziela, Jesienne róże. 35. rocznica śmierci.

4 września

– 1725 – Odbył się ślub króla Francji Ludwika XV z Marią Leszczyńską, córką Stanisława Leszczyńskiego, ówczesnego władcy Rzeczpospolitej. Polska księżniczka była babką trzech kolejnych królów Francji: Ludwika XVI, Ludwika XVIII i Karola X. 300. rocznica wydarzenia.

5 września

– 1905 – Podpisano traktat w Portsmouth, kończący wojnę rosyjsko-japońską. 120. rocznica wydarzenia.

– 1915 – Zmarł Stanisław Witkiewicz, ojciec Stanisława Ignacego Witkiewicza, malarz impresjonista, architekt, krytyk literacki, prozaik, twórca i popularyzator stylu zakopiańskiego w budownictwie, autor m.in. dzieł Na przełęczy, Z Tatr, studiów Styl zakopiański, Sztuka i krytyka u nas. 110. rocznica śmierci.

6 września

– 1980 – Edward Gierek został odwołany z funkcji I Sekretarza KC PZPR. Jego miejsce zajął Stanisław Kania. 45. rocznica wydarzenia.

7 września

– 1949 – Urodził się Bogdan DE BARBARO, polski lekarz psychiatra i terapeuta, profesor nauk medycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

8 września

– 1540 –  Wojska polsko-litewskie pod wodzą hetmana Konstantego Ostrogskiego zwyciężyły armię moskiewską w bitwie pod Orszą. 485. rocznica wydarzenia.

– 1947 – Urodził się Rémi BRAGUE, filozof, historyk, eseista, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

9 września

– 1954 – Urodziła się Leokadia ORĘZIAK, profesor nauk ekonomicznych, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1960 – Urodził się Zygmunt BERDYCHOWSKI, przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego w Krynicy, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

10 września

– 1770 – Rozpoczęła się dowodzona przez Kazimierza Pułaskiego obrona Jasnej Góry przed wojskami rosyjskimi podczas konfederacji barskiej. 255. rocznica wydarzenia.

11 września

– 1949 – Urodził się Andrzej DĄBRÓWKA, profesor zwyczajny nauk humanistycznych w Instytucie Badań Literackich PAN, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1980 – W Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej podpisano czwarte i ostatnie z porozumień między strajkującymi a władzami PRL, będących zwieńczeniem wydarzeń Sierpnia 1980 r. 45. rocznica wydarzenia.

12 września

– 1635 – Rzeczpospolita i Szwecja zawarły rozejm w Sztumskiej Wsi dotyczący statusu politycznego Inflantów. 390. rocznica wydarzenia.

– 1930 – Urodził się Piotr Skrzynecki, polski reżyser i scenarzysta, założyciel krakowskiego kabaretu „Piwnica pod Baranami”. 95. rocznica urodzin.

– 1970 – Zmarł Jan Sztaudynger, poeta, satyryk, tłumacz, znawca i animator teatru lakowego, autor m.in. zbiorów poetyckich Dom mój, Strofy wrocławskie, satyrycznych Rzeź na Parnasie. 55. rocznica śmierci.

– 1990 – W Moskwie podpisano Traktat dwa plus cztery (Traktat o ostatecznym uregulowaniu w odniesieniu do Niemiec), otwierający drogę do zjednoczenia Niemiec. Sygnatariuszami były: RFN, NRD, Stany Zjednoczone, Związek Sowiecki, Wielka Brytania i Francja. 35. rocznica wydarzenia.

13 września

– 1195 – Doszło do bitwy nad Mozgawą między piastowskimi książętami dzielnicowymi:  Mieszkiem III Starym, Mieszkiem I Plątonogim i Jarosławem Opolskim z jednej strony a Leszkiem Białym oraz Romanem Halickim z drugiej. Bratobójczy bój był jednym z największych i najkrwawszych w czasach rozbicia dzielnicowego. 830. rocznica wydarzenia.

14 września

– 1960 – Powołano OPEC, Organizację Krajów Eksportujących Ropę Naftową. 65. rocznica wydarzenia.

15 września

– 1890 – Urodziła się Agatha Christie, brytyjska pisarka, autorka powieści kryminalnych i obyczajowych, twórczyni postaci Herkulesa Poirota i Panny Marple. 135. rocznica urodzin.

– 1935 – Niemiecki parlament (Reichstag) uchwalił ustawy norymberskie, będące de facto prawnym usankcjonowaniem rasizmu w III Rzeszy. Ludność żydowską pozbawiono obywatelstwa niemieckiego, ochrony prawnej oraz ochrony własności. Tzw. małżeństwa „mieszane” (między „Aryjczykami” i „nie-Aryjczykami”) zostały zabronione. Dyskryminujące ograniczenia prawne dotykały także ludności romskiej oraz czarnoskórych. 90. rocznica wydarzenia.

16 września

– 1910 – Powstanie Harcerstwa (pierwszego zastępu), polskiego ruchu społecznego i wychowawczego dzieci i młodzieży wzorowanego na skautingu brytyjskim, opartego na idei służby, samodoskonalenia i braterstwa. 115. rocznica wydarzenia.

17 września

– Dzień Sybiraka ustanowiony w rocznicę napaści ZSRS na Polskę w trakcie II wojny światowej (1939 r.).

– 1980 – W Gdańsku powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. 45. rocznica wydarzenia.

18 września

– 1960 – W Rzymie rozpoczęły się I Letnie Igrzyska Paralimpijskie. 65. rocznica wydarzenia.

– 1965 – Urodził się Wojciech KUDYBA, kierownik Katedry Polskiej Literatury Współczesnej i Krytyki Literackie UKSW, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1970 – Zmarł Jimi Hendrix, amerykański gitarzysta, wokalista, kompozytor, uznawany za najwybitniejszego gitarzystę wszechczasów. 55. rocznica śmierci.

19 września

– 1940 – Rotmistrz Witold Pilecki dał się dobrowolnie aresztować podczas niemieckiej łapanki w Warszawie na Żoliborzu, skąd następnie trafił jako więzień do obozu Auschwitz, gdzie przygotował raport na temat panujących tam warunków. 80. rocznica wydarzenia.

– 1948 – Urodził się Jacek SARYUSZ-WOLSKI, pierwszy polski minister ds. europejskich, architekt i negocjator przystąpienia Polski do UE, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1952 – Urodził się Guy CONSOLMAGNO, amerykański planetolog, astronom, popularyzator nauki i jezuita, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1967 – Urodził się Rafał MATYJA, politolog, publicysta, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

20 września

– 1870 – Wojska włoskie zdobyły Rzym, ówczesną stolicę Państwa Kościelnego, co stanowiło jeden z ostatnich etapów procesu zjednoczenia Włoch. 155. rocznica wydarzenia.

– 1920 – Podczas wojny polsko-sowieckiej rozpoczęła się bitwa nad Niemnem (20-26 IX), obok Bitwy Warszawskiej jedno z najważniejszych starć przesądzających o sukcesie Polaków w całym konflikcie. 105. rocznica wydarzenia.

– Urodził się Paweł LISICKI, pisarz, publicysta, menedżer mediów, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

21 września

– Międzynarodowy Dzień Pokoju

– 1610 – W nocy z 20 na 21 września polskie oddziały pod wodzą hetmana Stanisława Żółkiewskiego wkroczyły do Moskwy. 415. rocznica wydarzenia.

– 1860 – Zmarł Arthur Schopenhauer, niemiecki filozof, prekursor filozofii życia, przedstawiciel pesymizmu w filozofii, autor dzieła Świat jako wola i przedstawienie. 165. rocznica śmierci.

– 1940 – Urodził się Jan WOLEŃSKI, filozof analityczny, logik i epistemolog, teoretyk prawdy oraz filozof języka, profesor nauk humanistycznych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

22 września

– 1940 – W nocy z 21 na 22 września do KL Auschwitz przybył transport więźniów, wraz z którym do obozu trafił rtm. Witold Pilecki. 80. rocznica wydarzenia.

– 1980 – W PRL powstało Niezależne Zrzeszenie Studentów (NZS). 45. rocznica wydarzenia.

23 września

– 1900 – Urodził się Tadeusz Dołęga-Mostowicz, pisarz, dziennikarz, kapral Wojska Polskiego, jeden z najbardziej poczytnych autorów polskich w okresie międzywojennym, twórca m.in. Kariery Nikodema Dyzmy, Znachora czy Pamiętnika pani Hanki. 125. rocznica urodzin.

25 września

– Światowy Dzień Morza

– 1555 – Zawarto pokój augsburski między cesarzem Karolem V Habsburgiem, a protestanckimi książętami Rzeszy. Wprowadzono wówczas zasadę „czyj kraj, tego religia” (cuius regio, eius religio), w praktyce oznaczającą, że od decyzji władcy danej części składowej Rzeszy niemieckiej (np. Saksonii lub Brandenburgii) zależy wyznanie nie tylko jego samego, ale też jego poddanych. 470. rocznica wydarzenia.

– 1765 – Urodził się Michał Kleofas Ogiński, kompozytor i teoretyk muzyki, pamiętnikarz, pisarz polityczny, najbardziej znany jako autor poloneza a-moll Pożegnanie Ojczyzny. 260. rocznica urodzin.

– 1960 – Urodził się Andrzej Stasiuk, polski prozaik, poeta, dramaturg, eseista, publicysta i wydawca, laureat prestiżowych nagród literackich, autor m.in. Jadąc do Babadag, Osiołkiem, Rzeka dzieciństwa.

– 1970 – Zmarł Erich Maria Remarque (właśc. E. Paul Remark), niemiecki pisarz, przedstawiciel tzw. straconego pokolenia, twórca m.in. powieści Na Zachodzie bez zmian, Łuk Triumfalny, dramatu Ostatnia stacja. 55. rocznica śmierci.

26 września

– 1815 – Powstało Święte Przymierze, sojusz Rosji, Austrii i Prus, który do początku lat 30. XIX w. współpracował, stojąc na straży obowiązującego wówczas ładu politycznego, który zapewniał tym imperiom przewagę i pozwalał decydować o kształcie spraw europejskich. 210. rocznica wydarzenia.

27 września

– Dzień Polskiego Państwa Podziemnego obchodzony w rocznicę powstania Służby Zwycięstwu Polski (1939 r.).

– 1605 – Miała miejsce bitwa pod Kircholmem, jedno z najświetniejszych zwycięstw w historii Rzeczpospolitej. Wojska pod wodzą hetmana Jana Karola Chodkiewicza rozgromiły wówczas znacznie liczniejszą armię szwedzką. Niestety sukces nie został należycie wykorzystany. 420. rocznica wydarzenia.

– 1885 – Urodził się Stanisław Pigoń, historyk literatury polskiej, pedagog, wychowawca, edytor, profesor na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim, w latach 1926-1928 rektor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. 140. rocznica urodzin.

– 1940 – Podczas II wojny światowej Niemcy, Włochy i Japonia podpisały w Berlinie pakt trzech, porozumienie dotyczące współpracy polityczno-militarnej. 85. rocznica wydarzenia.

28 września

– Międzynarodowy Dzień Głuchych i Języka Migowego

– 480 p.n.e. – Najczęściej przyjmuje się, że tego dnia (lub 27 września) doszło do bitwy pod Salaminą, jednej z najważniejszych batalii świata starożytnego, w której flota grecka pokonała flotę perską, co stanowiło punkt zwrotny wojny ostatecznie wygranej przez Greków. 2505. rocznica wydarzenia.

– 1895 – Zmarł Ludwik Pasteur, francuski chemik, twórca pierwszej szczepionki ochronnej dla ludzi przeciw wściekliźnie, jeden z ojców mikrobiologii. 130. rocznica śmierci.

30 września

– Międzynarodowy Dzień Tłumacza

– 1700 – Urodził się Stanisław Konarski, duchowny katolicki, pijar, pisarz, poeta, myśliciel polityczny, pedagog, reformator szkolnictwa Rzeczpospolitej, założyciel Collegium Nobilium (1740 r.), autor m.in. „Rozmowy pewnego ziemianina z sąsiadem o teraźniejszych okolicznościach. Roku 1733” oraz „Myśli o niezawodnym utrzymaniu sejmów i liberi veto z projektami na konwokację roku 1764”. 325. rocznica urodzin.

– 1954 – Urodził się Andrzej ZYBERTOWICZ, socjolog, doradca Prezydenta RP, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1955 – W wypadku samochodowym zginął James Dean, amerykański aktor, ikona kinematografii. 70. rocznica wydarzenia.

– 1990 – Zmarł Patrick White, australijski prozaik, autor powieści m.in. Drzewo człowiecze, Wóz ognisty, sztuk teatralnych, m.in. Powrót do Abisynii, w 1973 r. jako pierwszy pisarz australijski uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury. 35. rocznica śmierci.

PAŹDZIERNIK 2025:

1 października

– Międzynarodowy Dzień Muzyki

– 1938 – Urodził się Andrzej PACZKOWSKI, polski historyk, naukowiec, profesor nauk humanistycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

2 października

– 1940 – Niemiecki gubernator dystryktu warszawskiego Ludwig Fischer wydał rozporządzenie wyznaczające obszar „dzielnicy żydowskiej” w Warszawie, którą następnie otoczono murem. Był to początek getta warszawskiego. 85. rocznica wydarzenia.

– 1961 – Urodził się Aleksander SURDEJ, ambasador Polski przy Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), autor „Wszystko co Najważniejsze”.

3 października

– 1455 – Urodził się Kazimierz Jagiellończyk, syn króla Kazimierza IV i Elżbiety Rakuszanki, święty Kościoła katolickiego, główny patron Litwy, jeden z historycznych patronów Królestwa Polskiego. 570. rocznica wydarzenia.

– 1895 – Urodził się Sergiusz Jesienin, rosyjski poeta. 130. rocznica urodzin.

– 1990 – W Berlinie podpisano traktat zjednoczeniowy, na mocy którego NRD zrzekła się swojej suwerenności i przystąpiła do RFN. Ten moment dopełnił proces zjednoczenia Niemiec. 35. rocznica wydarzenia.

4 października

– 1515 – Urodził się Lucas Cranach młodszy, niemiecki malarz i grafik, projektant drzeworytów, syn Lucasa Cranacha starszego, autor m.in. Portretu królowej Bony Sforzy. 510. rocznica urodzin.

– 1705 – W warszawskiej kolegiacie św. Jana odbyła się koronacja Stanisława Leszczyńskiego na króla Polski. Była to pierwsza ceremonia koronacyjna mająca miejsce w Warszawie. 320. rocznica wydarzenia.

– 1970 – Zmarła Janis Joplin, amerykańska piosenkarka, autorka tekstów, jedna z najbardziej kultowych przedstawicielek muzyki rockowej i bluesowej. 55. rocznica śmierci.

– 1978 – Urodził się Łukasz HARDT, członek Rady Polityki Pieniężnej i profesor ekonomii na Uniwersytecie Warszawskim, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

6 października

– 1949 – Urodził się Jerzy HAUSNER, polski polityk i ekonomista, profesor nauk ekonomicznych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

7 października

– 1620 – Podczas odwrotu spod Cecory zginął Stanisław Żółkiewski, hetman wielki koronny i kanclerz wielki koronny, jeden z najwybitniejszych wodzów w historii Rzeczpospolitej, który dowodził m.in. w bitwie pod Kłuszynem (1610 r.). 405. rocznica śmierci.

8 października

– 1910 – Zmarła Maria Konopnicka, pseud. Jan Sawa, Jan Waręż, poetka, nowelistka i publicystka okresu realizmu, działaczka na rzecz kobiet, filantropka, organizatorka akcji pomocy więźniom politycznym i ich rodzinom, autorka zaangażowanych społecznie artykułów publicystycznych oraz nowel, m.in. Mendel gdański, słów Roty. 115. rocznica śmierci.

– 1920 – Urodził się Frank Herbert, pisarz amerykański, jeden z ważniejszych przedstawicieli amerykańskiej literatury science fiction, autor m.in. powieści Diuna, która zapoczątkowała sagę Kroniki Diuny. 105. rocznica urodzin.

9 października

– 1940 – Urodził się John Lennon, brytyjski muzyk, kompozytor, piosenkarz i autor tekstów, jeden z Beatlesów, twórca przebojów m.in. Cold Turkey, Imagine. 85. rocznica urodzin.

– 1980 – Czesław Miłosz został ogłoszony laureatem literackiej Nagrody Nobla. 45. rocznica wydarzenia.

– 1980 – Zmarł Bolesław Bronisław Duch, generał dywizji Wojska Polskiego, Generalny Inspektor Sił Zbrojnych (w 1980 r.), żołnierz Legionów Polskich podczas I wojny światowej, uczestnik wojny polsko-sowieckiej (1919-1921) oraz kampanii wrześniowej 1939 r., szef Polskiej Misji Wojskowej w Kanadzie od 1941 r., następnie od 1943 r. dowódca 3 Dywizji Strzelców Karpackich, będącej częścią 2 Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa. Weteran kampanii włoskiej, w tym walk o Monte Cassino. 45. rocznica wydarzenia.

10 października

– Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego

11 października

– 1885 – Urodził się François Mauriac (zm. 1 IX 1970), francuski powieściopisarz, poeta i dramaturg, autor powieści psychologicznych, m.in. Teresa Desqueyroux, Kłębowisko żmij, dramatu Asmodeusz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1952 r. 55. rocznica śmierci oraz 140. rocznica urodzin.

12 października

– 1840 – Urodziła się Helena Modrzejewska, właśc. Jadwiga Helena Chłapowska, jedna z najwybitniejszych polskich aktorek teatralnych. 185. rocznica urodzin.

– 1920 – Po zaaranżowanym przez Józefa Piłsudskiego tzw. buncie Żeligowskiego powstała Litwa Środkowa, niewielkie państewko z centrum w Wilnie, które w 1922 r. zostało przyłączone do Polski. 105. rocznica wydarzenia.

13 października

– 1805 – Otwarto Liceum Krzemienieckie, jedną z najważniejszych i najbardziej elitarnych placówek edukacyjnych na ziemiach polskich przed Powstaniem Listopadowym oraz w II RP, kiedy Liceum reaktywowano. Bywa określane „Atenami Wołyńskimi”. 220. rocznica wydarzenia.

– 1925 – Urodziła się Margaret Thatcher, brytyjska polityk, premier Wielkiej Brytanii w latach 1979-1990, z wykształcenia chemik i prawnik, jedna z najważniejszych postaci zachodniej sceny politycznej w 2. połowie XX w., określana mianem „Żelaznej Damy”. 100. rocznica urodzin.

– 1935 – Zaprzysiężono rząd Mariana Zyndrama-Kościałkowskiego. 90. rocznica wydarzenia.

– 1985 – W Polsce odbyły się wybory do Sejmu PRL, ostatnie przed przełomem 1989 r. i częściowo wolnymi wyborami czerwcowymi. 40. rocznica wydarzenia.

14 października

– Dzień Edukacji Narodowej

– 1890 – Urodził się Dwight Eisenhower, amerykański generał, Naczelny Dowódca Alianckich Ekspedycyjnych Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej (1943–1945), prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1953-1961. 135. rocznica urodzin.

– 1968 – Urodził się Roger MOORHOUSE, brytyjski historyk i germanista specjalizujący się w historii nowożytnej środkowej Europy, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

15 października

– 70 p.n.e. – Urodził się Wergiliusz, poeta rzymski uważany za jednego z najwybitniejszych artystów starożytności, autor m.in. „Eneidy” czy „Georgik”. 2095. rocznica urodzin.

– 1979 – Urodził się Raphaël GLUCKSMANN, eseista, jeden z najciekawszych współczesnych filozofów, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

16 października

– 1925 – Opracowano i parafowano traktaty lokareńskie (także układ w Locarno), będące podsumowaniem międzynarodowej konferencji trwającej od 5 do 16 października. Układ gwarantował nienaruszalność granicy niemiecko-belgijskiej i niemiecko-francuskiej. Jednocześnie Niemcy odmówiły uznania takich samych gwarancji w odniesieniu do granic z Polską i z Czechosłowacją, na co zgodziły się mocarstwa zachodnie (Francja i Wielka Brytania). Była to wielka porażka polskiej polityki zagranicznej oraz symbol rosnącej potęgi Niemiec, które rok później przystąpiły do Ligi Narodów. Główni twórcy traktatów lokareńskich, Austen Chamberlain (Wielka Brytania), Aristide Briand (Francja) oraz Gustav Stresemann (Niemcy) w latach 1925 i 1926 zostali laureatami Pokojowej Nagrody Nobla. 100. rocznica wydarzenia.

– 1945 – Polska ratyfikowała Kartę Narodów Zjednoczonych. 80. rocznica wydarzenia.

17 października

– 1865 – Urodził się Lucjan Żeligowski, generał broni Wojska Polskiego, weteran I wojny światowej, w latach 1935-1939 poseł na Sejm RP, organizator tzw. „buntu Żeligowskiego” w 1920 r., na skutek którego z Wilna i okolic wydzielono Litwę Środkową, organizm polityczny przyłączono do Polski w 1922 r. 160. rocznica urodzin.

18 października

– 1815 – Formalnie ogłoszono powstanie Rzeczpospolitej Krakowskiej (Wolne Miasto Kraków). Wydzielono ją podczas kongresu wiedeńskiego z części Księstwa Warszawskiego po upadku Napoleona. 210. rocznica wydarzenia.

19 października

– 1925 – Urodził się Czesław Kiszczak, generał LWP, polityk, działacz komunistyczny współodpowiedzialny za wprowadzenie w Polsce stanu wojennego, minister spraw wewnętrznych PRL (1981-1990), członek Biura Politycznego KC PZPR, premier (w sierpniu 1989 r.). Zm. 5 listopada 2015 r. 100. rocznica urodzin.

– 1949 – Urodził się Stanisław GĄDECKI, arcybiskup metropolita poznański, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, doktor nauk teologicznych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

20 października

– 1955 – W Wielkiej Brytanii miała miejsce premiera „Powrotu króla”, trzeciego tomu powieści J.R.R. Tolkiena pt. „Władca Pierścieni”. 70. rocznica wydarzenia.

21 października

– 1805 – W trakcie wojen napoleońskich doszło do bitwy morskiej pod Trafalgarem, w której połączone floty francuska i hiszpańska odniosły porażkę z flotą brytyjską. Od tego momentu aż do wybuchu I wojny światowej Wielka Brytania była hegemonem na morzach i oceanach świata. W starciu zginął jednak admirał Horatio Nelson, architekt zwycięstwa Wielkiej Brytanii, jeden z najwybitniejszych przywódców w historii floty brytyjskiej. 220. rocznica wydarzenia.

– 1967 – Urodziła się Beata DASZYŃSKA-MUZYCZKA, prezes zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego, autorka „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1980 – Zmarł Hans Asperger, austriacki lekarz psychiatra, prowadzący badania nad autyzmem. Od jego nazwiska pochodzi nazwa zespołu Aspergera. 45. rocznica śmierci.

22 października

– 1870 – Urodził się Iwan Aleksiejewicz Bunin, rosyjski prozaik i poeta, autor zbiorów poezji, m.in. Pod otwartym niebem, powieści, nowel, opowiadań, m.in. Życie Arsieniewa, Wieś, Pan z San Francisco, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1933 r. 155. rocznica urodzin.

– 1885 – Urodził się Stanisław Kot, polski historyk, polityk, działacz ruchu ludowego, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik biura prasowego Naczelnego Komitetu Narodowego podczas I wojny światowej, w okresie II wojny światowej wielokrotny minister rządu RP na uchodźstwie: minister bez teki (1939–1940), minister spraw wewnętrznych (1940–1941), minister informacji i dokumentacji (1943-1944), ambasador RP w Moskwie (1941–1942), po II wojnie światowej ambasador Polski w Rzymie (1945–1947). Zm. 26 grudnia 1975 r. 140. rocznica urodzin.

23 października

– 1969 – Urodził się Franciszek LONGCHAMPS DE BÉRIER, prezbiter katolicki, profesor nauk prawnych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

24 października

– Dzień Organizacji Narodów Zjednoczonych

– 1795 – Rosja, Prusy i Austria uzgodniły traktat, na mocy którego dokonały III rozbioru Rzeczpospolitej. Na 123 lata niepodległe Polska i Litwa zniknęły z mapy Europy. 230. rocznica wydarzenia.

– 1953 – Urodził się Branko MILANOVIĆ, serbsko-amerykański ekonomista, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

25 października

– 1415 – Doszło do bitwy pod Azincourt, jednej z najważniejszych batalii wojny stuletniej, w której Anglicy rozgromili Francuzów. W historii zapisali się wówczas angielscy łucznicy uzbrojeni w charakterystyczne długie łuki.610. rocznica wydarzenia.

– 1825 – Urodził się Johann Strauss (syn), austriacki kompozytor, skrzypek, dyrygent, autor walców tanecznych, m.in. Nad pięknym modrym Dunajem. 200. rocznica urodzin.

– 2005 – Zmarła Mira Kubasińska, wokalistka blues-rockowego rzeszowskiego zespołu Breakout, wykonawczyni znanych przebojów Gdybyś kochał, hej, Poszłabym za tobą. 20. rocznica śmierci.

26 października

– 1810 – Urodził się Henryk Dmochowski, polski artysta, rzeźbiarz, weteran Powstania Listopadowego, organizator wojsk powstańczych i naczelnik wojenny powiatu dziśnieńskiego (dziś Białoruś) podczas Powstania Styczniowego. Zginął 26 maja 1863 r. w walkach z Rosjanami. 215. rocznica urodzin.

– 1945 – Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej powołał Polską Agencję Prasową jako przedsiębiorstwo państwowe. 80. rocznica wydarzenia.

– 1975 – W Düsseldorfie na terenie RFN, 30 lat po zakończeniu II wojny światowej, rozpoczął się ostatni proces załogi obozu koncentracyjnego w Majdanku. Trwał niemal 6 lat (do 1981 r.). Sądzeni zbrodniarze wojenni usłyszeli wyjątkowo łagodne wyroki. Spośród szesnaściorga oskarżonych osób pięć uniewinniono, dwóm umożliwiono wycofanie z procesu z powodów zdrowotnych, jedna zmarła, siedem otrzymało karę od 3 do 12 lat więzienia (z czego jedynie dwie powyżej 10 lat), a jedną skazano na dożywocie. 50. rocznica wydarzenia.

27 października

– 1505 – Zmarł Iwan III Srogi, wielki książę moskiewski w latach 1462-1505, w czasach którego Moskwa zrzuciła jarzmo mongolskie i wkroczyła na drogę zbierania ziem ruskich (od 1480 r.). 520. rocznica śmierci.

– 1945 – Urodził się Zbigniew LEWICKI, profesor, amerykanista, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1952 – Urodził się Francis FUKUYAMA, pełni funkcje Mosbacher Director Centrum ds. Demokracji, Rozwoju i Praworządności oraz dyrektora programu Ford Dorsey Master’s in International Public Policy, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

28 października

– 1550 – Urodził się Stanisław Kostka, duchowny katolicki, jezuita, jeden z patronów Polski, ponadto patron ministrantów oraz dzieci i młodzieży, święty Kościoła katolickiego. 475. rocznica urodzin.

– 1845 – Urodził się Zygmunt Wróblewski, polski fizyk, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, który wspólnie z Karolem Olszewskim jako pierwszy w historii dokonał skroplenia tlenu i azotu. 180. rocznica urodzin.

30 października

– 1485 – Henryk VII Tudor został koronowany na króla Anglii, co symbolicznie zakończyło wojnę dwóch róż i rozpoczęło nową epokę w dziejach krajów (pod rządami władców z dynastii Tudorów). 540. rocznica wydarzenia.

– 1790 – Urodził się Karol Lipiński, kompozytor, dyrygent, skrzypek, pedagog, jeden z najwybitniejszych polskich muzyków. 235. rocznica urodzin.

– 1895 – Urodziła się Maria Kuncewiczowa, pisarka, tłumaczka, autorka m.in. „Cudzoziemki”. 130. rocznica wydarzenia.

– 1960 – Urodził się Diego Maradona, argentyński piłkarz, przez wielu uznawany za najwybitniejszego w historii. Fenomen społeczny i kulturowy, w Argentynie i Neapolu (gdzie grał) obdarzony niemal religijnym kultem. Zm. 25 listopada 2020 r. 5 rocznica śmierci oraz 65. rocznica urodzin.

– 1961 – Urodził się Dmitrij MURATOW, rosyjski noblista, redaktor naczelny „Nowej Gaziety”, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”. 

31 października

– 1945 – Zmarł Wincenty Witos, polityk, lider ruchu ludowego na ziemiach polskich, trzykrotny premier RP (1920-1921, 1923, 1926), mąż stanu, jeden z Ojców Niepodległości. 80. rocznica śmierci.

LISTOPAD 2025:

1 listopada

– 835 – Na prośbę papieża Grzegorza IV cesarz Ludwik Pobożny, syn Karola Wielkiego, ustanowił w Cesarstwie Franków (obszar dzisiejszych Niemiec, Francji i północnych Włoch) obowiązkowe obchody ku czci wszystkich chrześcijańskich świętych na dzień 1 listopada. 1190. rocznica wydarzenia.

– 935 – Papież Jan XI włączył do kalendarza liturgicznego (obowiązującego w całym Kościele katolickim) Uroczystość Wszystkich Świętych, przypadającą na dzień 1 listopada. 1090. rocznica wydarzenia.

– 1485 – Urodził się Jan Dantyszek, duchowny katolicki, pisarz, dyplomata, sekretarz królewski Zygmunta I Starego, jeden z czołowych polskich poetów okresu renesansu. 540. rocznica urodzin.

– 1585 – Urodził się Jan Brożek, duchowny katolicki, jeden z najwybitniejszych polskich uczonych przełomu XVI i XVII w., matematyk, astronom, lekarz, teolog, kartograf, pisarz, twórca pierwszej na ziemiach polskich katedry geodezji, pierwszy biograf Mikołaja Kopernika. 440. rocznica wydarzenia.

– 1705 – August II Mocny ustanowił Order Orła Białego, najstarszy i najwyższy order państwowy RP. 320. rocznica wydarzenia.

– 1943 – Urodził się Jacques ATTALI, eseista, ekonomista, doradca polityczny, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

2 listopada

– 1925 – W nowo powstałym Grobie Nieznanego Żołnierza na Placu Saskim w Warszawie (dziś Plac marsz. Józefa Piłsudskiego) złożono szczątki jednego z obrońców Lwowa w 1918 r. 100. rocznica wydarzenia.

– 1950 – Zmarł George Bernard Shaw, angielski dramatopisarz i krytyk literacki, przedstawiciel dramatu realistycznego, autor m.in. dramatów Pigmalion, Dom serc złamanych, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1925 r. 75. rocznica śmierci.

4 listopada

– 1790 – Założono Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Nekropolię poświęcono i otwarto 20 maja 1792 roku. 235. rocznica wydarzenia.

– 1980 – Wybory prezydenckie w USA wygrał Ronald Reagan. 45. rocznica wydarzenia.

5 listopada

– 1810 – Urodził się Franciszek Jan Smolka, polityk galicyjski, działacz społeczny i niepodległościowy, czołowa postać polskiej sceny politycznej w zaborze austriackim, prezydent Sejmu Ustawodawczego w Kromieryżu i austriackiej Rady Państwa, poseł do Sejmu Krajowego Galicji. Zmarł w 1899 r., także 5 listopada. 215. rocznica urodzin.

– 1954 – Urodził się Jeffrey SACHS, jeden z najbardziej znanych, wpływowych ekonomistów, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1977 – Urodził się Marek DIETL, ekonomista i menedżer, doktor nauk ekonomicznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1985 – W szpitalu w Zabrzu zespół prof. Zbigniewa Religi dokonał pierwszej w Polsce udanej transplantacji serca. 40. rocznica wydarzenia.

6 listopada

– 1755 – Urodził się ks. Stanisław Staszic, działacz oświeceniowy i pisarz polityczny, filozof, przyrodnik, publicysta, tłumacz, ksiądz katolicki, autor m.in. Przestróg dla Polski, rozprawy O statystyce Polski, poematu Ród ludzki. 270. rocznica urodzin.

– 1860 – Wybory prezydenckie w USA wygrał Abraham Lincoln. 165. rocznica wydarzenia.

– 1890 – Zmarł Piotr Ściegienny, duchowny katolicki, działacz niepodległościowy i socjalistyczny, organizator konspiracyjnego Związku Chłopskiego, autor Złotej książeczki, propagator idei pełnego uwłaszczenia chłopów, podejmujący próby zorganizowania powstania ludowego. 135. rocznica wydarzenia.

– 1985 – Gen. Wojciech Jaruzelski został przewodniczącym Rady Państwa. 40. rocznica wydarzenia.

7 listopada

– 1665 – Ukazało się pierwsze wydanie „The London Gazette”, najstarsza nieprzerwanie istniejąca angielska gazeta, będąca zarazem dziennikiem urzędowym w Wielkiej Brytanii. 360. rocznica wydarzenia.

– 1925 – Urodził się William Wharton (właśc. Albert William du Aime), amerykański psycholog, malarz, pisarz, autor powieści obyczajowo-psychologicznych, m.in. Ptasiek, Tato, W księżycową jasną noc, Spóźnieni kochankowie. 100. rocznica urodzin.

8 listopada

– 1900 – Urodziła się Margaret Mitchell, amerykańska powieściopisarka i dziennikarka, autorka powieści nagrodzonej nagrodą Pulitzera Przeminęło z wiatrem. 125. rocznica urodzin.

– 1935 – Urodził się Alain Delon, francuski aktor, jedna z największych gwiazd europejskiego kina lat 60. i 70. XX w. 90. rocznica urodzin.

9 listopada

– 1970 – Zmarł Charles de Gaulle, francuski wojskowy, generał brygady, polityk, prezydent Francji w latach 1959-1969, mąż stanu, twórca francuskiej konstytucji, przywódca ruchu Wolnej Francji podczas II wojny światowej, czołowa postać europejskiej sceny politycznej XX w. Ur. 22 listopada 1890 r. 55. rocznica śmierci oraz 135. rocznica urodzin.

10 listopada

– 1980 – Oficjalnie zarejestrowano NSZZ „Solidarność”. 45. rocznica wydarzenia.

11 listopada

– Narodowe Święto Niepodległości 

– 1855 – Zmarł Søren Kierkegaard, duński filozof, poeta, teolog, jeden z prekursorów filozofii egzystencjalnej. 170. rocznica śmierci.

12 listopada

– 1460 – Zmarł Henryk Żeglarz, infant portugalski, jeden z głównych inicjatorów wielkich wypraw geograficznych. Uchodzi za twórcę imperium kolonialnego Portugalii. 565. rocznica śmierci.

– 1960 – Urodził się Andrzej NOWAK, historyk, sowietolog, profesor zwyczajny w Instytucie Historii PAN, Kawaler Orderu Orła Białego, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 2004 – Zmarł Stanisław Skalski, pilot, generał brygady Wojska Polskiego, podpułkownik RAF, jeden z najwybitniejszych lotników alianckich podczas II wojny światowej, as myśliwski o największej liczbie zestrzeleń wśród polskich pilotów, uczestnik m.in. bitwy o Anglię. Ur. 27 listopada 1915 r. 21. rocznica śmierci oraz 110. rocznica urodzin.

13 listopada

– 1850 – Urodził się Robert Louis Stevenson, szkocko-angielski pisarz i krytyk literacki, z zawodu prawnik, autor powieści, m.in. słynnej Wyspy skarbów, Porwanego za młodu, Doktora Jekylla i pana Hyde’a. 175. rocznica urodzin.

– 1966 – Urodził się Serhy YEKELCHYK, wykładowca historii i slawistyki na University of Victoria, autor „Wszystko co Najważniejsze”. 

14 listopada

– 565 – Zmarł Justynian Wielki, cesarz bizantyński (527-565), święty Kościoła prawosławnego, jeden z najwybitniejszych władców Cesarstwa Bizantyńskiego, na polecenie którego dokonano wielkiej kompilacji prawa rzymskiego znanej jako „Kodeks Justyniana”. 1460. rocznica śmierci.

– 1765 – Urodził się Robert Fulton, amerykański wynalazca, inżynier, konstruktor, pionier praktycznej żeglugi parowej, budowniczy pierwszych statków parowych oraz jednych z pierwszych okrętów podwodnych. 260. rocznica urodzin.

– 1840 – Urodził się Claude Monet, francuski malarz, jeden z ojców oraz czołowych przedstawicieli impresjonizmu. 185. rocznica urodzin.

15 listopada

– 1280 – Zmarł Albert Wielki, niemiecki duchowny katolicki, dominikanin, jeden z najwybitniejszych uczonych Kościoła parający się teologią, filozofią, a także naukami ścisłymi. Jako pierwszy wyodrębnił arsen w czystej postaci (pierwiastek), stworzył humanoidalną maszynę nazywaną pierwszym androidem, opisał zjawisko światłoczułości związków srebra. Doktor Kościoła oraz święty katolicki. Był nauczycielem św. Tomasza z Akwinu. 745. rocznica śmierci.

– 1630 – Zmarł Johannes Kepler, niemiecki astronom, astrolog i matematyk, jeden z najwybitniejszych naukowców europejskich ery nowożytnej. 395. rocznica śmierci.

– 1895 – Urodził się Antoni Słonimski, poeta i prozaik, satyryk, krytyk teatralny, tłumacz, członek grupy poetyckiej Skamander, autor m.in. tomików poetyckich Godzina poezji, Okno bez krat, dramatu Wieża Babel. 130. rocznica urodzin.

– 1920 – Powstało Wolne Miasto Gdańsk. 105. rocznica wydarzenia.

– 1985 – Na rozkaz gen. Czesława Kiszczaka, ówczesnego Ministra Spraw Wewnętrznych, rozpoczęła się akcja „Hiacynt”, polegająca na inwigilacji oraz aresztowaniach przez MO polskich mężczyzn o orientacji homoseksualnej (1985-1987). 40. rocznica wydarzenia.

– 2010 – W Polsce zaczął obowiązywać zakaz palenia tytoniu i wyrobów tytoniowych w miejscach publicznych. 15. rocznica wydarzenia.

16 listopada

– 1800 – Swą działalność zainaugurowało Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk, zrzeszające elitę intelektualną Królestwa Polskiego. Istniało do 1832 r., kiedy Rosjanie rozwiązali je w ramach represji po Powstaniu Listopadowym. 225. rocznica wydarzenia.

– 1945 – W Londynie podpisano akt konstytucyjny powołujący do życia UNESCO, Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury. 80. rocznica wydarzenia.

17 listopada

– 1370 – W katedrze wawelskiej odbyła się koronacja Ludwika Węgierskiego na króla Polski. 655. rocznica wydarzenia.

– 1905 – Urodził się Adam Ważyk (właśc. Adam Wagman), poeta, prozaik, eseista, tłumacz, autor powieści, sztuk, esejów i szkiców krytycznych oraz kilkunastu zbiorów poetyckich m.in. Semafory. 120. rocznica urodzin.

– 1944 – Urodziła się Elżbieta MĄCZYŃSKA, profesor nauk ekonomicznych, prezes Honorowa Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”. 

– 2005 – Zmarł Marek Perepeczko, aktor, odtwórca ról w kultowych polskich filmach, m.in. „Popiołach” i „Panu Wołodyjowskim”, oraz serialach: „Janosiku” czy „13 posterunku”. 20. rocznica śmierci.

18 listopada

– 1655 – Podczas potopu szwedzkiego rozpoczęło się oblężenie Jasnej Góry. 370. rocznica wydarzenia.

– 1860 – Urodził się Ignacy Jan Paderewski, jeden z najwybitniejszych polskich muzyków, pianista, kompozytor, także polityk, w 1919 r. premier oraz minister spraw zagranicznych RP, jeden z Ojców Niepodległości. 165. rocznica śmierci.

– 1943 – Urodził się Łukasz A.TURSKI, profesor zwyczajny nauk fizycznych, związany z Centrum Fizyki Teoretycznej PAN i Centrum Nauki Kopernik, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1965 – Wystosowano List biskupów polskich do biskupów niemieckich, właśc. „Orędzie biskupów polskich do ich niemieckich braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim”, w którym padają słynne słowa: „udzielamy wybaczenia i prosimy o nie”. 60. rocznica wydarzenia.

19 listopada

– 1765 – Na polecenie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w Warszawie pierwsza polska scena publiczna, która dała początek Teatrowi Narodowemu. 260. rocznica wydarzenia.

– 1885 – Urodził się gen. Kazimierz Sosnkowski, założyciel Związku Walki Czynnej (1908), szef sztabu I Brygady Legionów Polskich, przedstawiciel Polski w Lidze Narodów, minister spraw wojskowych II RP (1920-1924), komendant Związku Walki Zbrojnej (1939-1941), Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych (1943-1944), prywatnie prezes Polonii Warszawa (1928-1939). 140. rocznica urodzin.

20 listopada

– 1910 – Zmarł Lew Nikołajewicz Tołstoj, hrabia, rosyjski prozaik, dramatopisarz, myśliciel, krytyk literacki, twórca m.in. epopei Wojna i pokój, powieści Anna Karenina. 115. rocznica śmierci.

– 1925 – Zmarł Stefan Żeromski, pseud. Maurycy Zych, Józef Katerla, powieściopisarz, nowelista i dramaturg, autor m.in. powieści Ludzie bezdomni, Przedwiośnie, opowiadania Siłaczka, dramatów Uciekła mi przepióreczka. 100. rocznica śmierci.

– 1925 – Powstał koalicyjny rząd Aleksandra Skrzyńskiego. 100. rocznica wydarzenia.

– 1942 – Urodził się Joe BIDEN, 46. prezydent Stanów Zjednoczonych, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1945 – Rozpoczął się pierwszy proces norymberski (przeciw najwyższym rangą oficjelom III Rzeszy ponoszącym główną odpowiedzialność za niemieckie zbrodnie wojenne). Na ławie oskarżonych zasiedli m.in. Hermann Göring, Rudolf Heß, Hans Frank, Karl Dönitz, Alfred Rosenberg czy Joachim von Ribbentrop. Spośród 24 oskarżonych Międzynarodowy Trybunał Wojskowy 12 skazał na śmierć, 7 na kary więzienia, a 3 uniewinnił. Dwie sprawy umorzono bez wyroku skazującego. 80. rocznica wydarzenia.

– 1955 – Zmarł Tomasz Arciszewski, polski polityk, premier rządu RP na uchodźstwie (1944-1947), czołowy polityk Polskiej Partii Socjalistycznej, jeden z przywódców Organizacji Bojowej PPS, minister poczt i telegrafów w Tymczasowym Rządzie Ludowym Republiki Polskiej (powołany 7 listopada 1918 r.) oraz rządzie Jędrzeja Moraczewskiego (powołany 17 listopada 1918 r.). 70. rocznica śmierci.

– 1960 – Urodził się Bruno RETAILLEAU, francuski polityk, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1975 – Zmarł Francisco Franco, hiszpański dyktator, przywódca Falangi, lider nacjonalistów w trakcie hiszpańskiej wojny domowej. 50. rocznica śmierci.

21 listopada

– Światowy Dzień Filozofii

– 1620 – Do wybrzeży Ameryki Północnej dotarł statek „Myflower”, na pokładzie którego znajdowali się purytańscy osadnicy (tzw. Pielgrzymi), będący jednymi z pierwszych kolonistów angielskich, którzy na stale osiedlili się na terenie przyszłych Stanów Zjednoczonych. 405. rocznica wydarzenia.

– 1830 – Zmarł Jan Śniadecki, jeden z najwybitniejszych i najbardziej wszechstronnych polskich intelektualistów przełomu XVIII i XIX w., astronom, matematyk, geograf, także filozof, teoretyk języka i krytyk literacki. Wykładowca akademicki. Twórca (wspólnie z Janem Jaśkiewiczem) pierwszego polskiego balonu. 195. rocznica śmierci.

– 1855 – Maria Angela Truszkowska, błogosławiona Kościoła katolickiego, założyła zgromadzenie zakonne felicjanek (Zgromadzenie Sióstr Świętego Feliksa z Kantalicjo Trzeciego Zakonu Regularnego Świętego Franciszka Serafickiego). 170. rocznica śmierci.

– 1900 – Urodził się Emanuel Ringelblum, historyk i twórca podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego. 125. rocznica urodzin.

– 1950 – Urodził się Jacques RUPNIK, francuski politolog specjalizujący się w kwestiach Europy Środkowo-Wschodniej, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

22 listopada

– 1870 – Urodził się Adam Krasiński, polski hrabia, działacz oświatowy i społeczny, pisarz, poeta, redaktor miesięcznika „Biblioteka Warszawska”, pierwszy prezes Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości, członek Towarzystwa Tajnego Nauczania w Warszawie, inicjator rozbudowy Biblioteki Ordynacji Krasińskich, prezes rady nadzorczej Polskiej Macierzy Szkolnej. 155. rocznica urodzin.

– 1890 – Urodził się Charles de Gaulle (zm. 9 XI 1970), francuski polityk, mąż stanu i teoretyk wojskowości, prezydent Francji. 55. rocznica śmierci oraz 135. rocznica urodzin.

24 listopada

– 1875 – Urodził się Xawery Dunikowski, jeden z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy, malarz, pedagog. 150. rocznica urodzin.

1960 – Urodził się Borys GUDZIAK, ukraiński duchowny greckokatolicki rytu bizantyjskiego, arcybiskup metropolita Filadelfii od 2019, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

25 listopada

– 1795 – W rocznicę swojej koronacji, a zarazem w dniu imienin Katarzyny, carycy Rosji, król Stanisław August Poniatowski abdykował. Był ostatnim władcą Rzeczpospolitej. 230. rocznica wydarzenia.

– 1915 – Urodził się Augusto Pinochet, chilijski generał i dyktator, który doszedł do władzy w wyniku puczu wojskowego (1973 r.). Prezydent w latach 1973-1990. 110. rocznica urodzin.

–  1947 – Urodził się Stéphane COURTOIS, francuski historyk i profesor uniwersytecki, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1961 – Urodziła się Ewa K. CZACZKOWSKA, dziennikarka, historyk, autorka „Wszystko co Najważniejsze”.

26 listopada

– 1715 – Zawiązała się konfederacja tarnogrodzka, związek szlachty sprzeciwiający się stacjonowaniu i aktywności wojsk saskich w Rzeczpospolitej, a tym samym występujący przeciw królowi Augustowi II. 310. rocznica wydarzenia.

– 1855 – Zmarł Adam Mickiewicz, poeta, działacz polityczny i religijny, mistyk, członek i założyciel Towarzystwa Filomatycznego, uważany za największego poetę polskiego romantyzmu, wieszcz narodowy, autor ballad, powieści poetyckich, dramatu Dziady, epopei narodowej Pan Tadeusz. 130. rocznica śmierci.

– 1965 – Zmarł Antoni Pająk, polski polityk związany z PPS, żołnierz Legionów Polskich, premier rządu RP na uchodźstwie w latach 1955–1965. 60. rocznica śmierci.

– 1971 – Urodził się Andrzej SZCZERSKI, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

27 listopada

– 1815 – Car Aleksander I, ówczesny król Polski, nadał Królestwu Polskiemu konstytucję. Była jedną z najbardziej liberalnych w Europie i formalnie obowiązywała do 1832 r., kiedy Mikołaj II odwołał ją w formie represji po Powstaniu Listopadowym. W praktyce konstytucja była regularnie łamana, a wola cara była w Królestwie najwyższym prawem. 210. rocznica wydarzenia.

– 1895 – Zmarł Alexandre Dumas (syn), francuski dramaturg i powieściopisarz, autor m.in. melodramatu Dama kameliowa, który stał się kanwą słynnej opery Verdiego La Traviata. 130. rocznica śmierci.

– 1948 – Urodził się Włodzimierz SULEJA, profesor zwyczajny nauk humanistycznych w zakresie historii, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– Urodziła się Marta RAKOCZY, pracuje w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje Zakładem Antropologii Słowa, autorka „Wszystko co Najważniejsze”.

28 listopada

–  1660 – W Londynie powstało Royal Society. 365. rocznica wydarzenia.

29 listopada

– 1830 – Wybuchła wojna polsko-rosyjska, która przeszła do historii jako Powstanie Listopadowe. 195. rocznica wydarzenia.

– 1945 – Po zdetronizowaniu króla Piotra II i ogłoszeniu nowej konstytucji wzorowanej na rozwiązaniach sowieckich, powstała Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii. 80. rocznica wydarzenia.

– 1979 – Urodził się Michał ŁUCZEWSKI, doktor socjologii, psycholog, metodolog, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

30 listopada

– 1835 – Urodził się Mark Twain, właśc. Samuel Langhorne Clemens (zm. 21 IV 1910), amerykański pisarz, drukarz i dziennikarz, poszukiwacz złota, autor powieści Pod gołym niebem, Przygody Tomka Sawyera, Przygody Hucka Finna. 115. rocznica śmierci oraz 190. rocznica urodzin.

– 1900 – Zmarł Oskar Wilde, irlandzki dramatopisarz, poeta, krytyk literacki, autor m.in. Portretu Doriana Graya, komedii obyczajowej Kobieta bez znaczenia. 125. rocznica śmierci.

GRUDZIEŃ 2025:

1 grudnia

– 1415 – Urodził się Jan Długosz, duchowny katolicki, historyk, kronikarz, heraldyk, dyplomata, autor dzieła „Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego”, będącego jednym z najważniejszych źródeł pisanych dotyczących dziejów Polski, ojciec polskiej heraldyki, wychowawca synów króla Kazimierza IV Jagiellończyka. 610. rocznica urodzin.

– 1825 – Zmarł Aleksander I Romanow, car Rosji (1801-1825), król Polski w latach 1815-1825, jeden z pogromców Napoleona, współtwórca Świętego Przymierza, jeden z głównych architektów koncertu mocarstw europejskich po kongresie wiedeńskim (1814-1815). Jego następcą został Mikołaj I. 20. rocznica wydarzenia.

– 1830 – W Warszawie tuż po wybuchu Powstania Listopadowego powstało Towarzystwo Patriotyczne (Klub Patriotyczny) na czele z Joachimem Lelewelem. Jego współtwórcami byli m.in. Piotr Wysocki i Maurycy Mochnacki. 195. rocznica wydarzenia.

– 1937 – Urodziła się Vaira VĪĶE-FREIBERGA, łotewska polityk, psycholog i nauczyciel akademicki, autorka tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1966 – Urodził się Dariusz POLOWY, prezydent Raciborza od 2018 r., autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1970 – Kazimierz Górski został ogłoszony samodzielnym selekcjonerem reprezentacji Polski w piłce nożnej mężczyzn. 55. rocznica wydarzenia.

2 grudnia

– 1805 – W rocznicę cesarskiej koronacji Napoleon zwyciężył pod Austerlitz z połączonymi siłami Rosji i Austrii (tzw. bitwa trzech cesarzy). 220. rocznica wydarzenia.

– 1991 – Urodził się Piotr PATKOWSKI, podsekretarz stanu w ministerstwie finansów., autor „Wszystko co Najważniejsze”. 

3 grudnia

– 1830 – W trakcie Powstania Listopadowego w Warszawie powstał Rząd Tymczasowy, na czele z księciem Adamem Jerzym Czartoryskim. Naczelne dowództwo nad polską armią objął natomiast gen. Józef Chłopicki. 195. rocznica wydarzenia.

– 1950 – W Polsce przeprowadzono pierwszy po II wojnie światowej powszechny spis ludności. Liczba mieszkańców kraju wynosiła 25 mln. 75. rocznica wydarzenia.

– 1953 – Urodził się Bogusław SONIK, polski polityk, poseł do Parlamentu Europejskiego VI, VII i VIII kadencji, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

4 grudnia

– 1520 – Na sejmie w Bydgoszczy zatwierdzono przywilej toruński wydany przez króla Zygmunta I Starego w styczniu tego samego roku. Nakładał on zwiększony obowiązek pańszczyźniany chłopa wobec właściciela ziemskiego (szlachcica) wynoszący odtąd minimum 1 dzień w tygodniu. Z czasem te obciążenia rosły. 505. rocznica wydarzenia.

– 1875 – Urodził się Rainer Maria Rilke, austriacki poeta, prozaik i eseista, wybitny reprezentant liryki symbolistycznej, autor m.in. Księgi obrazów, Sonetów do Orfeusza. 150. rocznica urodzin.

5 grudnia

– 1870 – Zmarł Alexandre Dumas (ojciec), francuski powieściopisarz i dramaturg, autor powieści historyczno-przygodowych m.in. Trzej muszkieterowie, Królowa Margot, Hrabia Monte Christo. 155. rocznica śmierci.

– 1925 – Zmarł Władysław Stanisław Reymont (właśc. S.W. Rejment), powieściopisarz i nowelista, jeden z głównych przedstawicieli realizmu, autor m.in. Ziemi obiecanej, Komediantki, w 1924 r. uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie literatury za epos narodowy Chłopi. 100. rocznica śmierci.

– 1975 – Grono czołowych polskich intelektualistów wystosowało do władz PRL tzw. „List 59″, wyrażając w ten sposób sprzeciw wobec planowanych zmian w konstytucji, m.in. uznania kierowniczej roli PZPR w państwie. Domagano się zagwarantowania wolności sumienia i praktyk religijnych, wolności pracy, wolności słowa i informacji oraz wolności nauki. 50. rocznica wydarzenia.

6 grudnia

– 1945 – Rozpoczął się I zjazd Polskiej Partii Robotniczej. 80. rocznica wydarzenia.

– 1945 – Urodził się Rafał Wojaczek, poeta i prozaik, jeden z najbardziej utalentowanych przedstawicieli polskiej literatury z pokolenia powojennego. 80. rocznica urodzin.

– 1959 – Urodził się Konrad SZYMAŃSKI, sekretarz stanu ds. europejskich, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

7 grudnia

– 1960 – Urodził się Tom NICHOLS, profesor bezpieczeństwa narodowego w US Naval War College, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1970 – Józef Cyrankiewicz i Willy Brandt podpisali „Układ między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o podstawach normalizacji ich wzajemnych stosunków” (tzw. układ PRL-RFN). Granica polsko-niemiecka na Odrze i Nysie została uznana. 55. rocznica wydarzenia.

8 grudnia

– 65 p.n.e. – Urodził się Horacy, jeden z najwybitniejszych poetów świata starożytnego oraz najbardziej wpływowych twórców literackich w historii, mistrz satyry. 2090. rocznica urodzin.

– 1980 – John Lennon, założyciel zespołu The Beatles, jeden z najpopularniejszych muzyków XX w., został zastrzelony przez Marka Davida Chapmana. 45. rocznica wydarzenia.

9 grudnia

– 1990 – Odbyła się II tura wyborów prezydenckich w Polsce. Zwyciężył Lech Wałęsa, który po zaprzysiężeniu stał się pierwszym w historii Prezydentem RP wyłonionym w wyborach powszechnych. 35. rocznica wydarzenia.

10 grudnia

– Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka

– 1850 – Zmarł Józef Bem, jeden z najwybitniejszych artylerzystów i inżynierów wojskowych w XIX-wiecznej Europie, twórca pierwszych wojsk rakietowych w armii polskiej, generał Wojska Polskiego, dowódca sił artyleryjskich podczas Powstania Listopadowego (1830-1831), naczelny wódz powstania węgierskiego podczas Wiosny Ludów (1848-1849), feldmarszałek armii Imperium Osmańskiego, bohater narodowy Polaków, Węgrów i Turków. 175. rocznica śmierci.

– 1945 – Urodził się Marek Grechuta, piosenkarz, poeta, kompozytor i malarz, uznawany za najważniejszego przedstawiciela polskiej poezji śpiewanej, autor znanych piosenek, m.in. Ocalić od zapomnienia, Nie dokazuj, Wiosna, ach to ty. 80. rocznica urodzin.

11 grudnia

– 1949 – Urodził się Andrzej CHWALBA, historyk i eseista, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1963 – Urodził się Marco PATRICELLI, włoski historyk specjalizujący się w II wojnie światowej, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1969 – Urodził się Jochen BÖHLER, niemiecki historyk, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

12 grudnia

– 1860 – Urodził się Jan Kasprowicz, poeta i dramatopisarz młodopolski, krytyk literacki i teatralny, prekursor katastrofizmu, autor m.in. Księgi ubogich, cyklu sonetów Z chałupy, Krzak dzikiej róży, hymnów Ginącemu światu, Salve Regina. 165. rocznica urodzin.

– 1890 – Urodził się Kazimierz Ajdukiewicz, filozof, jeden z najwybitniejszych polskich logików, przedstawiciel szkoły lwowsko-warszawskiej, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN i PAU. 135. rocznica urodzin.

– 1915 – Urodził się Jeremi Przybora, satyryk, poeta, pisarz, współtwórca Kabaretu Starszych Panów, autor libretta do musicalu Piotruś Pan, ikona polskiej sceny kabaretowej. 110. rocznica urodzin.

– 1915 – Urodził się Frank Sinatra, amerykański piosenkarz i aktor, ikona popkultury, jeden z najpopularniejszych artystów scenicznych XX w. 110. rocznica urodzin.

13 grudnia

– Dzień Pamięci Ofiar Stanu Wojennego

– 1545 – Rozpoczęła się pierwsza sesja obrad soboru trydenckiego (1545-1563). 480. rocznica wydarzenia.

– 1570 – Zawarto pokój szczeciński kończący I wojnę północną, w której o wpływy w Inflantach i nad Bałtykiem rywalizowały Rzeczpospolita, Moskwa, Szwecja, Dania, Norwegia i Lubeka. Definitywnie spór nie został wówczas rozstrzygnięty. Jego kolejną odsłoną będzie II wojna północna, zwana w polskiej tradycji potopem szwedzkim (1655-1660), a następnie III wojna północna (1700-1721), która pogrąży gospodarczo Rzeczpospolitą, doprowadzi do utraty przez Szwecję pozycji mocarstwowej oraz uczyni mocarstwem Rosję. 455. rocznica wydarzenia.

14 grudnia

– 1960 – W Paryżu podpisano Konwencję o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, na mocy której 30 września 1961 r. powstało OECD. 65. rocznica wydarzenia.

– 1970 – Pracownicy Stoczni Gdańskiej im. Lenina odmówili podjęcia pracy i udali się pod siedzibę Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku. Powodem strajku była drastyczna podwyżka cen żywności. Wydarzenia te zapoczątkowały okres w historii PRL znany jako Grudzień 1970. 55. rocznica wydarzenia.

15 grudnia

– 1575 – Odbyła się elekcja Anny Jagiellonki na króla Polski i wielkiego księcia Litwy. Na męża przeznaczono jej księcia siedmiogrodzkiego Stefana Batorego, który iure uxoris („z prawa żony”) również stawał się królem Polski i wielkim księciem litewskim. 450. rocznica wydarzenia.

– 1948 – Urodził się Pascal BRUCKNER, eseista; zajmuje się kwestiami społecznymi, takimi jak rewolucja seksualna, rasizm, indywidualizm oraz odpowiedzialność obywatelska, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”

16 grudnia

– 1775 – Urodziła się Jane Austen, angielska pisarka, autorka kultowych powieści: Duma i uprzedzenie, Rozważna i romantyczna czy Emma. 250. rocznica wydarzenia.

– 1880 – Rozpoczęła się I wojna burska. 145. rocznica wydarzenia.

– 1963 – Urodził się Dariusz KOWALCZYK SJ, jezuita, profesor teologii, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– Urodził się Jean-Paul OURY, jeden z czołowych francuskich ekspertów komunikacji strategicznej, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

17 grudnia

– 1770 – Ochrzczono Ludwiga van Beethovena, kompozytora, pianistę, jednego z najwybitniejszych muzyków w dziejach. Dokładna data jego urodzin nie jest znana, dlatego data chrztu stanowi pierwszą pewną informację na temat jego życiorysu. 255. rocznica wydarzenia.

– 1830 – Zmarł Simón Bolívar, przywódca walk o wyzwolenie krajów Ameryki Południowej spod władzy imperium Hiszpanii. 195. rocznica śmierci.

– 1970 – Podczas wydarzeń Grudnia 1970 władze rozkazały otworzyć ogień do protestujących w Gdyni robotników. Śmierć poniosło prawdopodobnie 10 osób, w tym Zbigniew Godlewski, którego ciało niesiono następnie na drzwiach na czele pochodu, co stało się symbolem tamtejszych wydarzeń, które przeszły do historii jako czarny czwartek. Tego dnia strajki trwały także w Elblągu i Słupsku. W Szczecinie strajkujący podpalili budynek Komitetu Wojewódzkiego PZPR. By spacyfikować protesty, władze także tu otworzyły ogień do obywateli. Śmierć poniosło 13 osób. 55. rocznica wydarzenia.

– 1936 – Urodził się papież FRANCISZEK, papież Kościoła rzymskokatolickiego wybrany 13 marca 2013 roku, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

18 grudnia

– 1575 – Zmarł Marcin Bielski, kronikarz, żołnierz, tłumacz, pisarz i poeta, autor m.in. „Kroniki wszytkiego świata” oraz „Kroniki polskiej”. 450. rocznica śmierci.

– 1865 – Po wojnie secesyjnej weszła w życie 13. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, na mocy której w kraju formalnie zniesiono niewolnictwo. 160. rocznica wydarzenia.

– 1937 – Urodził się Janusz ONYSZKIEWICZ, działacz opozycji antykomunistycznej, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1953 – Urodził się Jerzy MIZIOŁEK, historyk sztuki, profesor nauk humanistycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

19 grudnia

– 1915 – Urodziła się Édith Piaf, ikona francuskiej sceny muzycznej, jedna z najwybitniejszych piosenkarek XX w., wykonawczyni niezapomnianych piosenek Milord, Non, je ne regrette rien. 110. rocznica urodzin.

– 1915 – Zmarł Alois Alzheimer, lekarz psychiatra, neuropatolog, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, który jako pierwszy opisał objawy choroby zwanej dziś od jego nazwiska chorobą Alzheimera. 110. rocznica urodzin.

20 grudnia

– 1860 – Karolina Południowa jako pierwszy stan USA dokonała secesji i wystąpiła z Unii. Preludium do wybuchu wojny secesyjnej (1861-1865). 165. rocznica wydarzenia.

– 1970 – Na skutek wydarzeń Grudnia 1970 oraz wewnętrznych rozgrywek partyjnych w łonie PZPR, skompromitowany Władysław Gomułka został odsunięty z funkcji I sekretarza. Zastąpił go Edward Gierek. 55. rocznica wydarzenia.

21 grudnia

– 1375 – Zmarł Giovanni Boccaccio, włoski pisarz, autor Dekameronu, jeden z najważniejszych twórców literackich przełomu średniowiecza i renesansu. 650. rocznica śmierci.

– 1940 – Zmarł Francis Scott Fitzgerald, amerykański pisarz, nowelista, jeden z czołowych przedstawicieli straconego pokolenia pisarzy amerykańskich, autor powieści, m.in. Wielki Gatsby, Piękności Południa. 85. rocznica śmierci.

22 grudnia

– 1962 – Urodził się Wiesław LECHOWICZ, biskup polowy Wojska Polskiego, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1990 – Lech Wałęsa został zaprzysiężony jako Prezydent RP. Odebrał także insygnia władzy prezydenckiej II RP z rąk ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego. 35. rocznica wydarzenia.

23 grudnia

– 1750 – Urodził się Fryderyk August I z dynastii Wettynów, elektor saski i król Saksonii, książę warszawski (1807-1815), wnuk królów Polski Augusta II Mocnego i Augusta III Sasa oraz praprawnuk Jana III Sobieskiego. 275. rocznica urodzin.

– 1950 – Urodził się Jan PARYS, polityk, socjolog i publicysta, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

24 grudnia

– 1949 – Urodził się Ryszard LEGUTKO, filozof, publicysta, Kawaler Orderu Orła Białego, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

– 1955 – W rocznicę urodzin Adama Mickiewicza (ur. 1789 r.) Uniwersytet Poznański zmienił nazwę na Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. 70. rocznica wydarzenia.

25 grudnia

– 800 – W Rzymie papież Leon III koronował na cesarza Karola Wielkiego, władcę Imperium Franków. W ten sposób Karol dokonał odnowienia instytucji cesarstwa na zachodzie Europy. Ostatnim cesarzem przed Karolem Wielkim był bowiem Romulus Augustulus (obalony w 476 r.). 1225. rocznica.

– 1025 – W Gnieźnie odbyła się koronacja królewska Mieszka II Lamberta, syna Bolesława Chrobrego, drugiego (po ojcu) króla w historii Polski. 1000. rocznica.

– 1895 – Urodził się Stefan Rowecki ps. „Grot”, generał dywizji Wojska Polskiego, teoretyk wojskowości, Komendant Główny Związku Walki Zbrojnej, a od 1942 r. pierwszy dowódca Armii Krajowej, żołnierz I Brygady Legionów Polskich podczas I wojny światowej, weteran wojny polsko-sowieckiej (1919-1921). W 1943 r. schwytany przez Niemców i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenchausen. Zamordowany po wybuchu Powstania Warszawskiego, w pierwszych dniach sierpnia 1944 r. (między 2 a 7 sierpnia), na osobisty rozkaz szefa SS Heinricha Himmlera. 130. rocznica urodzin.

26 grudnia

– 1805 – Zawarto pokój w Preszburgu (Bratysława) między napoleońską Francją a Cesarstwem Austrii. 220. rocznica.

– 1825 – W Petersburgu wybuchło powstanie dekabrystów, jeden z niewielu przejawów buntu elit rosyjskich przeciw despotycznej władzy carskiej. Zostało stłumione tego samego dnia. 200. rocznica.

– 1975 – Zmarł Stanisław Kot, polski historyk, polityk, działacz ruchu ludowego, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik biura prasowego Naczelnego Komitetu Narodowego podczas I wojny światowej, w okresie II wojny światowej wielokrotny minister rządu RP na uchodźstwie: minister bez teki (1939–1940), minister spraw wewnętrznych (1940–1941), minister informacji i dokumentacji (1943-1944), ambasador RP w Moskwie (1941–1942), po II wojnie światowej ambasador Polski w Rzymie (1945–1947). 50. rocznica śmierci.

27 grudnia

– 1655 – W nocy z 26 na 27 grudnia wojska szwedzkie odstąpiły od oblężenia Jasnej Góry. 370. rocznica wydarzenia.

– 1945 – Pierwsze państwa ratyfikowały statut nowo powstałego Międzynarodowego Funduszu Walutowego. 80. rocznica wydarzenia.

28 grudnia

– 1065 – Konsekrowano Opactwo Westminsterskie. 960. rocznica wydarzenia.

– 1895 – W paryskiej kawiarni Grand Café odbył się słynny pokaz filmów braci Lumière, często błędnie przedstawiany jako pierwszy komercyjny pokaz filmowy w historii. W rzeczywistości pierwsze tego typu wydarzenie miało miejsce w Berlinie 1 listopada tego samego roku, gdy dwaj inni pionierzy kinematografii, bracia Max i Emil Skladnowscy, zorganizowali własny pokaz, podczas którego zaprezentowali publiczności osiem krótkich filmów własnej produkcji. 130. rocznica wydarzenia.

– 1971 – Urodził się Marek KORNAT, historyk, sowietolog, edytor źródeł, eseista, profesor nauk humanistycznych, autor „Wszystko co Najważniejsze”.

29 grudnia

–  1820 – Urodził się Tytus Chałubiński, lekarz, przyrodnik, działacz społeczny, jeden z pionierów taternictwa, współzałożyciel Muzeum Tatrzańskiego oraz Towarzystwa Tatrzańskiego. 205. rocznica urodzin.

– 1915 – Urodził się Stanisław Broniewski, ekonomista, żołnierz, podporucznik Wojska Polskiego i naczelnik Szarych Szeregów podczas II wojny światowej, dowódca Akcji pod Arsenałem, powstaniec warszawski. Zm. 30 grudnia 2000 r. 110. rocznica urodzin.

– 1920 – Urodził się Ludwik Jerzy Kern (zm. 29 X 2010), poeta, satyryk, dziennikarz, tłumacz literatury pięknej, autor tekstów piosenek, m.in. W kalendarzu jest taki dzień, Nie bądź taki szybki Bill, Cicha woda, autor utworów satyrycznych, drukowanych w „Szpilkach”. 15. rocznica śmierci oraz 105. rocznica urodzin.

30 grudnia

– 1964 – Urodził się Bogusław CHRABOTA, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”, dziennikarz, publicysta i pisarz., autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”.

31 grudnia

– 1655 – Zmarł Janusz Radziwiłł, hetman wielki litewski, przywódca dysydentów na Litwie, jeden z najpotężniejszych magnatów Rzeczpospolitej. 370. rocznica śmierci.

– 1880 – Urodził się George Marshall, amerykański generał, polityk, sekretarz stanu oraz sekretarz obrony USA, przewodniczący amerykańskiego Czerwonego Krzyża, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (1953 r.), twórca planu pomocy gospodarczej dla Europy po II wojnie światowej, tzw. Planu Marshalla. 145. rocznica urodzin.

– 2020 – Zmarł Maciej ZIĘBA OP, dominikanin, teolog, filozof i publicysta, autor tekstów publikowanych we „Wszystko co Najważniejsze”. 5. rocznica śmierci.

Oprac. Patryk Palka