Piękno edukacji

Niniejszy tekst poświęcam szerszemu kontekstowi edukacji cyfrowej w szkole – miejscu szkoły we współczesnej kulturze (albo raczej antykulturze Zachodu). Na początek słowo konkretne, co moim zdaniem należy dziś zmienić w spojrzeniu na informatykę w szkole podstawowej.

Musimy wymyślić, czym jest nauczanie języka na nowo. I musimy zrobić to w kontekście nadchodzącego tsunami samotności i pogłębiającego się kryzysu tożsamości.

W czasach niepewności i ryzyka wykształcenie zdaje się być traktowane jako tarcza ochraniająca przed przeciwnościami, które niesie niejasna przyszłość. Studiowanie przedłuża też młodość i gwarantuje stabilizację na czas studiów. Jest to swoiste moratorium pozwalające na przygotowanie się do dorosłości.

Zmiany w programie nauczania historii są groźne dla edukacji młodego pokolenia i dla pamięci wspólnoty. Publikujemy zapis debaty, jaka odbyła się w Centralnym Przystanku Historia Instytutu Pamięci Narodowej z udziałem prof. Andrzeja NOWAKA i prof. Mirosława SZUMIŁO, a którą poprowadził Krzysztof ZIEMIEC.

Zamiast sprzeczać się o to, kiedy technologia odbierze nam pracę i jakie branże zostaną wyeliminowane, zastanówmy się, jak efektywnie edukować w zakresie sztucznej inteligencji.

Dojrzałość to świadomość precyzowania własnych poglądów i umiejętność prezentowania ich w sposób, który nie służy obrażaniu innych.

Nie wtłaczanie i narzucanie przyjętych formuł w zaprogramowanym i zestandaryzowanym procesie edukacji, ale wymiana myśli i dochodzenie do „poznania prawdy” winno być idealnym i pożądanym miernikiem oraz wymogiem nowoczesnej szkoły.

Międzywojenną maturę postrzegano jako wrota do lepszego świata. Powszechna była świadomość, że edukacja jest kluczowym czynnikiem warunkującym awans cywilizacyjny i powodzenie materialne.

Współczesne pojęcie dojrzałości – potocznie cały czas wiązane między innymi z corocznym sprawdzianem maturalnym – nie jest terminem jasnym.

Telefony, smartfony i wszelkiego rodzaju urządzenia cyfrowe dla współczesnych uczniów stanowią naturalne środowisko ich życia, w tym nauki. Nie zmienia to faktu, że ich niewłaściwe zastosowanie może być dla nich jednocześnie sporym zagrożeniem.

ChatGPT będzie mieć działanie podobne do rewolweru na Dzikim Zachodzie, zwanym po upowszechnieniu „wielkim wyrównywaczem”. Nasze wykształcenie i wszelkie przewagi nabyte w pocie czoła w szkołach i na kursach ulegną dewaluacji.

Ci, którzy niedawno byli uczniami, dziś zasilają część określaną jako NEET (niepracujący, niekształcący się i nieszkolący się). I w dużej mierze przyczynia się do tego obecny system kształcenia. Najważniejsze wyzwania edukacji omawia na łamach Wszystko co Najważniejsze Jarosław KORDZIŃSKI i prof. Kieran EGAN.

We włączaniu w proces edukacji uczniów z Ukrainy nie jest najważniejszy pomiar ich umiejętności poprzez przystąpienie do egzaminów. Najważniejsze jest otoczenie ich troską i zabezpieczanie przed traumą wojenną. W drugiej kolejności ważne jest podtrzymywanie ich osobistej tożsamości i więzi. Egzekwowanie pełnej i sprawnej dwujęzyczności może jedynie zaszkodzić. To nie ten czas.

Słabość nauki nie jest konsekwencją niskich nakładów na nią. Ma znacznie głębsze korzenie, wiąże się to z niedostatkami kształcenia na szczeblu podstawowym i średnim.

Stany Zjednoczone coraz bardziej przypominają dziś kraj rozwijający się. Widać to po słabnącej jakości infrastruktury czy szkół .

Problemy współczesnego szkolnictwa wynikają z faktu, że każda z trzech głównych idei – wczesnej socjalizacji, kształtowania umysłu poprzez zdyscyplinowaną podstawę programową oraz zapewnienia rozwoju potencjału uczniów – jest ideą częściowo wadliwą, a także niekompatybilną z pozostałymi dwiema koncepcjami. Dopóki jako społeczeństwo nie zdamy sobie sprawy z tych podstawowych niezgodności, nie będziemy w stanie stawić czoła tym problemom.

Szkoła zinstytucjonalizowała istniejące od wieków praktyki, stopniowo oferując edukację wszystkim dzieciom. Wiedza i jej przekazywanie stały się par excellence „dobrem wspólnym”, niewyczerpanym bogactwem.

Współczesny model kształcenia nie jest w stanie reagować wystarczająco szybko na postępujące zmiany społeczne. Nie wystarczy już czekać, aż rozkwitnie tysiąc kwiatów. Musimy stworzyć odpowiednie i przyjazne środowisko, które uwolni pomysłowość nauczycieli i szkół i stworzy podwaliny zmian.

Technologie, które służą optymalizacji naszej pracy, mogą nam też pomóc ciekawiej wykorzystać czas wolny. Państwo wspiera takie działania coraz odważniej.

Pandemia COVID-19 naruszyła dotychczasowy porządek świata i zmieniła funkcjonowanie wielu podsystemów społecznych. Jednym z nich jest subsystem edukacyjny, który musiał się dostosować do nowej sytuacji poprzez bezprecedensową zmianę trybu funkcjonowania polegającą na przejściu szkół na nauczanie zdalne.

Pozbawianie dzieci możliwości korzystania z powszechnej edukacji to pomysł grupy osób, którą stać na to, by zapewnić dzieciom rozwój w atrakcyjnych i efektywnych warunkach. Tyle że to jest oferta dla wąskiego marginesu.

Ministerstwo edukacji zadbało o bezpieczeństwo w szkołach. Równolegle podejmuje szereg decyzji, by w wielu wymiarach podważyć zaufanie i możliwości realnego działania kadr zarządzających oświatą.

Zawód nauczyciela był kiedyś nazywany „najszlachetniejszym z zawodów”. Nauczyciele na całym świecie coraz częściej pracują na umowach niezapewniających im bezpieczeństwa socjalnego, mają coraz więcej zadań, a przestrzeń do ich samodzielnych, zawodowych decyzji jest ograniczana.

Nauczyciel buduje podstawy motywacji uczniów do nauki poprzez stawianie im (a po części też samemu sobie) atrakcyjnych celów, wyzwań pozwalających uczniom zmierzyć się ze swoimi ograniczeniami, ale też uzmysłowić sobie i skorzystać z posiadanych zasobów. Podążać typową dla siebie drogą aspiracji, marzeń czy ambicji.

Zaburzenia zdrowia psychicznego są jednym z najważniejszych problemów zdrowia publicznego wśród dzieci i nastolatków w krajach wysoko rozwiniętych.

Angielskie ministerstwo edukacji zaleca, żeby nie używać takich określeń jak „nadrabianie zaległości”, „gonienie z materiałem” czy „stracony czas”, bo to może wzmocnić w uczniach poczucie, że są rzeczywiście straconym pokoleniem.

Jesteśmy jak olbrzymi kontenerowiec, który zablokował Kanał Sueski. Z jednej strony dowód na mistrzostwo ludzkiej myśli naukowej, z drugiej dowód na brak odpowiedzialnej refleksji związanej z tym, co w chwili obecnej dzieje się na naszym globie.

Jednym z głównych wyzwań współczesnej edukacji jest duchowość ludzi, których sposób myślenia zmienia się, ponieważ żyją w środowisku cyfrowym.

Surrealiści, dadaiści, pop-artowcy, minimaliści, streetartowcy (grafficiarze?), konceptualiści – współcześni twórcy sztuki wciąż sięgają po dzieło Leonarda.

Dzieci bardzo chcą kontaktu z innymi dziećmi, ale też wiele z nich przyzwyczaiło się do wylegiwania się w łóżkach i zbawczej funkcji wyłączania kamery czy mikrofonu nie mówiąc o ratunkowym zawieszeniu sieci w szczególnie krytycznych momentach. Część uczniów nie skorzystała ze zdalnego nauczania ani razu. Część korzysta tylko pozornie. Pytanie na ile to się różni od sytuacji, kiedy ci sami uczniowie standardowo uczęszczali na lekcje. Albo i nie uczęszczali – bo przecież brak zaangażowania w życie szkoły czy brak aktywności na lekcji to nie jest wynalazek zdalnej edukacji.

Podstawowym błędem administracji rządowej odpowiedzialnej z edukację było wymaganie w okresie pandemii, by uczniowie uczyli się tego, co każą im nauczyciele, a co wynikało z zapisów podstaw, programu czy podręcznika. Tymczasem to, czym się należało zająć w pierwszej kolejności to były emocje, zadziwienia, trudność w odnalezieniu się w nowej sytuacji.

Kiedy na satyrycznym rysunku ktoś zestawi znak Polski Walczącej z pałką i powiąże jedno z drugim z obowiązującą edukacją narodową, warto się na chwilę zastanowić – skąd takie paralele się biorą – pisze Jarosław KORDZIŃSKI Żyjemy w miejscu oraz w czasach, w których każdy dzień zadziwia rozwiązaniami, które wydają się być ostatnimi do zastosowania. Ponieważ dla wielu takim wyzwaniem jest zrozumienie decyzji dotyczącej obsady personalnej jednego z kluczowych resortów państwa warto zacząć od myśli Italo Calvino, który w jednym z…

Edukacja to nasza jedyna szansa. Jej brak to nie tylko zatrzymanie rozwoju, ale także wywołanie kolejnych problemów, które zagrażają perspektywom całego pokolenia – pisze z ugandyjskiego obozu dla uchodźców Dieudonné Kikalage JOËL